چه باید کرد

چه بايد کرد يکي از آثار برجسته تولستوي و از پرمعناترين و ژرف ترين آنهاست. تولستوي در اين کتاب با جملاتي ساده و روان يکي از دشوارترين موضوعهاي جامعه خود، يعني وضع دلخراش يک طبقه از مردم را به تصوير مي کشد و با صراحت و واقع بيني، علل بدبختي و فقر و فلاکت مردمي را که با ديگران يکسان خلق شده اند، اما از همه چيز حتي از کمترين امکانات حيات محروم اند، تشريح مي کند. اين کتاب مظهر نوع دوستي و علاقه بي نظير تولستوي به مردم است و رنجي که بر نويسنده از مشاهده بينوايان جامعه دست داده، چنان روحش را فشرده و قلب مشتاق و پرصفاي او را رنجور و غمگين کرده که بي اختيار شکوه سر مي دهد و با همان صراحت و شجاعتي که خاص ذات اوست در تشريح علل اين فساد و بيدادگري مي پردازد و جامعه و نظام غلطي را که مسبب اين تيره روزيها است محکوم و مطرود مي سازد.