تاریخ جهان (امپراتوری ایران)

مطالعه تاریخ جهان بسیار مهم است چون به ما کمک می‌کند تا بفهمیم چگونه جوامع، فرهنگ‌ها و رویدادهای گذشته، جهان کنونی را شکل داده‌اند. مطالعه تاریخ امپراتوری ایران از آن هم مهم‌تر است، چون به شما نشان می‌دهد تجربیات انسانی در طول زمان و مکان چطور تفکر انتقادی، همدلی و دیدگاه وسیع‌تری را شکل داد. کتاب «امپراتوری ایران» (The persian Empire) اثر دان ناردو (Don Nardo) تاریخ‌نگار و نویسندهٔ آمریکایی است که یکی از پرکارترین نویسندگان کتاب‌های تاریخی برای نوجوانان و دانش‌آموزان محسوب می‌شود. او در این کتاب که یکی از جلدهای مجموعهٔ تاریخ جهانِ (World History Series) است، ظهور و سقوط امپراتوری هخامنشی را با تکیه بر یافته‌های باستان‌شناسی بررسی کرده است. 

درباره‌ٔ کتاب

 
«امپراتوری ایران» یک کتاب تاریخی کم‌حجم است که به عنوان بخشی از مجموعهٔ «تاریخ جهان» در سال 1998 منتشر شد. نویسنده در این کتاب روایتی واضح و قابل فهم از ظهور و سقوط امپراتوری هخامنشی با توجه به اکتشافات باستان‌شناسی قرن بیستم ارائه کرده است. 

بنابراین این کتاب تعاملات امپراتوری ایران با یونان باستان را روشن‌ کرده و به ویژه بر جنگ‌های بین ایران و یونان تأکید می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این درگیری‌ها برای یونانیان محوری بود اما برای قلمرو وسیع ایران نسبتاً‌ جزئی به حساب می‌آمد. 

با این‌که کتاب بینش‌های ارزشمندی در مورد تاریخ ایران ارائه می‌دهد، اما برخی خوانندگان خاطرنشان کرده‌اند که تمرکز آن بر روابط یونان و ایران ممکن است پوشش سایر جنبه‌های امپراتوری را محدود کرده باشد. 

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب

نویسنده این کتاب را با هدف آشنا کردن خوانندگان و به‌خصوص جوانان با یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های جهان باستان نوشته است. او تلاش کرده است با نگاهی تطبیقی، جایگاه این امپراتوری را در کنار تمدن‌هایی مثل یونان و روم قرار دهد و ویژگی‌های آن را به خواننده نشان دهد. از جمله ویژگی‌های برجستهٔ کتاب که آن را متمایز کرده است می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم: 

• سبک نگارش و روایت: زبان کتاب ساده است و هدف مخاطبین نوجوان، جوانان و دانش‌آموزان بوده است. برای همین نویسنده به جای پرداختن عمیق به مباحث تاریخی، بیشتر به روایت‌ها و رویدادها با زبانی داستان‌گونه و قابل‌فهم اشاره کرده است.  
  
• دقت تاریخی و منابع: هنگام مطالعه یک کتاب تاریخی بسیار مهم است که بدانید کتاب براساس چه منابع موثقی نوشته شده است. این کتاب براساس منابع کلاسیک و یافته‌های باستان‌شناسی قرن بیستم نوشته شده، اما به دلیل محدودیت‌های مخاطب‌محور آن، بعضی پیچیدگی‌های تاریخی یا دیدگاه‌های تازه در آن پیدا نمی‌شود. در هر صورت، اطلاعات این کتاب معتبر و منطبق با تاریخ‌نگاری رایج غربی است.  
  
• نقاط قوت: از نقاط قوت این کتاب می‌توان به ساختار منظم، سادگی بیان و استفاده از تصاویر و نقشه‌های تاریخی اشاره کرد که به درک بهتر مطالب کتاب کمک می‌کنند. همچنین پرداختن به تقابل فرهنگی ایران و یونان، درک بهتری از جایگاه ایران در تاریخ جهان به خواننده می‌دهد. 

این کتاب یک داستان سنگین تاریخی نیست. بلکه نویسنده کتاب را ساده، کوتاه و آموزشی نوشته است تا بیشتر حالت آموزشی داشته باشد. کتاب مختصر و آموزنده است و برای آشنایی اولیه با تاریخ امپراتوری هخامنشی در ایران بسیار مناسب است و به خوبی توانسته یک تصویر کلی از قدرت، وسعت و دستاوردهای امپراتوری ایران را ترسیم کند.

افتخارات و جوایز

گرچه کتاب «امپراتوری ایران» به‌طور خاص جایزه‌ای دریافت نکرده است، اما دان ناردو یکی از نویسندگان برجسته در زمینهٔ تاریخ باستان است و آثارش به‌طور گسترده‌ای در مدارس و کتابخانه‌های آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقدهای مثبتی از سوی نشریاتی مثل اسکول لایبرآری (School library Journal) و بوک‌لیست (Booklist) دریافت کرده است.

این کتاب مناسب چه کسانی است؟

این کتاب بیشتر برای دانش‌آموزان دورهٔ راهنمای و دبیرستان نوشته شده بود تا به کمک آن بتوانند روایتی قابل‌فهم از سقوط امپراتوری هخامنشی بخوانند اما به مرور این کتاب تاریخی به دلیل نثر ساده‌اش توجه بسیاری از بزرگسالان و علاقه‌مندان به تاریخ ایران، به‌ویژه دوران هخامنشی را نیز به خود جلب کرد. این کتاب مقدمه‌ای مفید برای خوانندگانی است که به تمدن‌های باستانی و تاریخ ایران علاقه دارند.

چرا کتاب «تاریخ جهان (امپراتوری ایران)» را بخوانیم؟

• مختصر و قابل‌فهم: کمتر کتاب تاریخی پیدا می‌شود که بسیار واضح و سرراست نوشته شده باشد که همین کتاب «امپراتوری ایران» را برای خوانندگان جوان‌تر یا کسانی که تازه می‌خواهند با تاریخ ایران آشنا بشوند، مناسب کرده است. 
  
• هدف آموزشی: این کتاب بخشی از مجموعه‌ای است که برای دانش‌آموزان نوشته شده است. بنابراین حقایق تاریخی به شیوه‌ای ساختارمند و آموزنده در این کتاب ذکر شده‌اند. 
  
• مروری ساده: این کتاب یک مرور ساده و سرراست بر دوره‌های اصلی و حاکمان امپراتوری ایران و به‌ویژه دوران هخامنشیان است و تاریخچه مختصری از پادشاهانی مانند کوروش کبیر، داریوش، خشایارشا و غیره را می‌توانید در آن بخوانید. 
  
• استفاده از منابع تاریخی: کتاب شامل ارجاعات به مورخان باستانی مثل هرودوت می‌شود و تفاسیر علمی مدرنی را نیز در بر می‌گیرد. 
  
• مطالب تکمیلی: کتاب مملو از نقشه‌ها، تصاویر، واژه‌نامه‌ها و جداول زمانی است که به خوانندگان کمک می‌کنند مفاهیم کتاب را بهتر درک کنند. 

درباره‌ٔ مجموعهٔ تاریخ جهان 

مجموعه کتاب‌های «تاریخ جهان» از انتشارات رفرنس پوینت (ReferencePoint)، مجموعه‌ای کتاب غیرداستانی است که برای دانش‌آموزان پایه‌های ششم تا دوازدهم طراحی کرده‌اند. این مجموعه مروری مختصر و جذاب از دوره‌ها و رویدادی مهم تاریخی است. هر جلد شامل گاهشمار بصری، واژه‌نامه، عکس‌ها و تصاویر تمام رنگی و همچنین یادداشت‌های بیشتر برای تحقیقات است که کتاب‌‌های این مجموعه را تبدیل به منابع ارزشمندی برای محققان و دانش‌آموزان کرده است.  

این مجموعه طیف گسترده‌ای از موضوعات، از جمله تمدن‌های باستانی مثل مصر و یونان و رویدادهای محوری مثل هولوکاست و انقلاب صنعتی و جنبش‌های فرهنگی مانند رنسانس را پوشش می‌دهد. بسیار از کتاب‌های این مجموعه را نشر ققنوس در ایران به چاپ رسانده است.

درباره‌ٔ نویسنده

 
دان ناردو مورخ، آهنگساز و نویسندهٔ آمریکایی است که تاکنون جوایز متعددی را برنده شده است و در زمینهٔ نوشتن کتاب‌های تاریخی درباره جهان باستان به‌ویژه تمدن‌های یونان و روم، تخصص دارد. او کار خود را با بازیگری آغاز کرد و قبل از روی آوردن به فیلمنامه‌نویسی، با شرکت ملی «شکسپیر» همکاری داشت و اندکی پس از آن، بخش زیادی از وقت خود را به تحقیق و نگارش آثار تاریخی اختصاص داد. در دو دههٔ گذشته، از او نزدیک به 200 جلد کتاب در موضوعات متنوع تاریخی منتشر شده است. این نویسنده نقدهای مثبتی به عنوان نویسندهٔ پیشروِ آثار تاریخی برای نوجوانان در ایالات متحده دریافت کرده است. 

معرفی کتاب‌ مشابه: آتش پارسی (Persian Fire) 

اگر تازه شروع به خواندن تاریخ ایران کرده‌اید، به تاریخ ایران در دوران هخامنشی علاقه دارید یا نوجوان و دانش‌آموز هستید و دوست دارید به زبانی ساده‌تر با تاریخ ایران آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم که کتاب «آتش پارسی» اثر تام هالند مورخ و نویسندهٔ انگلیسی را بخوانید. این کتاب جایزهٔ «رانسیمن» (Runciman Award) را دریافت کرد و در نشریاتی مثل گاردین و ایندیپندنت مورد تحسین قرار گرفت. 

نویسنده در این کتاب به بررسی ظهور و گسترش امپراتوری هخامنشی و نبردهای آن با یونان می‌پردازد. نویسنده با نثری روان و داستان‌گونه، تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران باستان را به تصویر کشیده است. این کتاب بسیار مناسب کسانی است که به دنبال درک عمیق‌تر تعاملات ایران و غرب هستند.  

شباهت‌ها با کتاب «امپراتوری ایران»

نویسندگان در هر دو کتاب «امپراتوری ایران» و «آتش پارسی» تاریخ ایران در دوران هخامنشی را به زبانی بسیار ساده و قابل درک به تصویر کشیده‌اند و دو کتاب از لحاظ معنایی اشتراکات بسیار زیادی با هم دارند.  

• تاریخ امپراتوری هخامنشی: «آتش پارسی» یک تاریخ روایی جذاب از ظهور امپراتوری هخامنشی و درگیری‌های عظیم آن با دولت‌شهرهای یونانی در طول قرن پنجم پیش از میلاد است. نویسنده در این کتاب از تأسیس ایران در زمان کوروش کبیر، گسترش آن در زمان داریوش اول و جنگ‌های متعاقب آن می‌گوید. 
  
• نثر ساده: داستان‌سرایی زنده و قابل‌فهم هالند مانند ناردو باعث شده است که رویدادهای پیچیدهٔ تاریخی برای مخاطبان گسترده‌ای جذاب بشود. او تلاش کرده است که دیدگاهی متعادل به وقایع تاریخی داشته باشد و پویایی فرهنگی و سیاسی آن دوران را نیز نشان بدهد. 
  
• مناسب علاقه‌مندان به تاریخ باستان: این کتاب به‌ویژه مناسب خوانندگانی است که به تعامل بین تمدن‌های شرقی و غربی درد دوران باستان علاقه‌مند هستند. 

کتاب «آتش پارسی» روایتی روشنگر و جذاب از یک دوره شکل‌گیری در تاریخ جهان ارائه کرده است و علاقه‌مندان به تاریخ، به‌ویژه تاریخ ایران می‌توانند با مطالعه این کتاب درک جامعی از آن دوران به دست بیاورند.

 

سخن پایانی

شاید تاکنون هزاران عنوان تاریخی برای دانش‌آموزان و نوجوانان منتشر شده باشد، اما هیچ‌کدام به اندازهٔ «امپراتوری جهان» مورد علاقهٔ هم دانش‌آموزان و هم نوجوانان نبوده است. در پایان، این کتاب مقدمه‌ای خواندنی و قابل‌فهم دربارهٔ سلسلهٔ هخامنشیان است. 

نویسنده در این کتاب حکومت آن‌ها و تعاملات‌شان با تمدن‌های همسایه را برجسته کرده است. قدرت این کتاب در روایت و گنجاندن یافته‌های باستان‌شناسی نهفته است که آن را برای خوانندگان جوان و افرادی که تازه با این موضوع آشنا شده‌اند، مناسب می‌سازد.  

کتاب «امپراتوری ایران» به شما کمک می‌کند تا به درک دقیق‌تری از این دوران برسید و کلیشه‌های منسوخ را به چالش می‌کشد. اگر به دنبال کتابی می‌گردید که بینش‌‌های تاریخی ارزشمندی داشته باشد حتما این کتاب را بخوانید. گرچه برای کاوش عمیق‌تر در موضوع، بهتر است که به منابع دقیق‌تر و کامل‌تری هم نگاهی بیندازید.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: 

تصویر کامل و واقع‌بینانه‌تر ایران باستان که در دهه‌های اخیر ترسیم شده است تا حد زیادی مرهون بازنگری بی‌طرفانه‌تر و جدیدتر متون کهن یونانی، و نیز تا حد زیادتری مدیون کشفیات جدید باستان‌شناختی است. نخستین کاوش‌های روشمند کاخ بزرگ ایران در تخت جمشید (به زبان یونانیان «پرسپولیس» که در دهه 320 ق.م توسط اسکندر ویران شد) در اواسط دهه 1930 میلادی (1310 ه.ش) انجام گرفت و در سال‌های پس از آن در آن‌جا و سایر نقاط ایران اشیاء و لوحه‌های گلی بیش‌تری کشف شد. اومستد در باره این یافته‌ها می‌گوید: 

می‌توانیم از طریق آن‌ها با نام‌های کارگرانی ]که این کاخ‌ها را ساخته‌اند[ و کشورهایی که این کارگران از آن‌‌جاها آمده‌اند، کارهایی که انجام داده‌اند و میزان دستمزدهایی که گرفته‌اند آشنا شویم. همچنین نام دختر تازه داریوش و مادر او و هدایایی را که او داده است می‌شناسیم... از یافته‌های باستان‌شناختی و از این لوحه‌ها، برای نخستین بار ایده‌ای درباره زندگی عمومی مردم پیدا می‌کنیم.