هنر زندگی (ویپاسانا)

---

ویلیام هارت یکی از شاگردان ساتیا نارایانا گویانکا، معلم هندی مراقبۀ ویپاسنا بود. کتاب هنر زندگی (ویپاسنا) از ویلیام هارت در سال 1987 منتشر شد. این کتاب تحت نظر و با تأیید ساتیا نارایانا گویانکا نوشته شده است، س. ن. گویانکا که بین معلمان مراقبه منحصربه‌فرد است، یک صنعتگر بازنشسته و رهبر سابق جامعۀ هندی در برمه است. با این‌که او یک شخص عامی بود اما تأیید راهبان ارشد بودا در برمه، هند و سریلانکا را به دست آورد و دوره‌های مختلفی را تحت نظر آن‌ها گذراند. او علاقه‌ای به استاد معنوی بودن ندارد و در عوض معتقد است مسئولیت پذیری در زندگی بسیار مهم‌تر است. ویلیام هارت در کتاب هنر زندگی به توضیح مراقبۀ ویپاسانا و داستان‌هایی از ساتیا نارایانا گویانکا پرداخته است.

---

همه در زندگی به دنبال آرامش و هماهنگی هستند چون این چیزی است که ما در زندگی به سختی می‌توانیم به آن دست یابیم. هرازگاهی همۀ ما بی‌قرار، تحریک‌پذیر و ناهماهنگ می‌شویم و وقتی چنین احساس‌هایی را تجربه می‌کنیم هیچ‌وقت خودداری نمی‌کنیم و دائماً این احساس‌های ناخوشایند را به دیگران نیز منتقل می‌کنیم. ناراحتی فضای اطراف‌تان را مسموم می‌کند و کسانی که با شما در تماس باشند نیز تحت تأثیر قرار خواهند گرفت و مطمئناً این روش درستی برای زندگی نیست.

بهتر است که یاد بگیریم چطور با خود و دیگران در صلح باشیم. به‌هرحال انسان موجودی اجتماعی است که باید در جامعه زندگی کند و با دیگران برخورد داشته باشد. اما چگونه باید به این آرامش رسید؟ چگونه باید به صلح درونی برسیم تا دیگران نیز بتوانند در کنار ما به آرامش برسند؟ برای رهایی از درد و رنج یا ناراحتی، باید دلیل اصلی آن یعنی علت رنج را بدانید. بنابراین اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که هرگاه شروع به ایجاد افکار منفی یا ناخالص در ذهن خودتان می‌کنید،‌ از زندگی ناراضی می‌شوید. یک فکر منفی در ذهن باعث ناآرامی یا ناهماهنگی شما خواهد شد.

اما چطور افکار منفی وارد ذهن ما می‌شوند؟ وقتی متوجه می‌شویم شخصی به گونه‌ای رفتار می‌کند که ما دوست نداریم، یا وقتی متوجه می‌شویم که اتفاقی رخ داده که از آن رضایت نداریم، ناراحت می‌شویم. اتفاقات ناخواسته رخ می‌دهند اما اعصاب ما به‌هم می‌ریزد و دچار تنش می‌شویم. واقعیت این است که هیچ چیزی در زندگی مطابق میل ما پیش نخواهد رفت، همیشه ممکن است موانعی بر سر راه‌مان قرار بگیرد و باز ما دچار تنش می‌شویم و خودخوری می‌کنیم. این روند هر بار کل ساختار ذهنی و جسمی ما را متشنج و ذهن ما را پُر از افکار منفی می‌کند آن‌قدر که به نتیجه می‌رسیم چقدر بدبخت هستیم.

ما نمی‌توانیم کاری کنیم که همه چیز آن‌طور که می‌خواهیم پیش برود و به احتمال زیاد دائماً اتفاق‌هایی برخلاف میل ما در زندگی رخ خواهد داد. بنابراین سؤالی که مطرح می‌شود این است که چاره چیست؟ چگونه می‌توانیم وقتی چیزی مطابق میل ما پیش نمی‌رود آن را نادیده بگیریم و متشنج نشویم؟‌ چگونه مي‌توانیم در زندگی به صلح برسیم و با زندگی هماهنگ شویم؟

در هند و همچنین بسیاری از کشورهای دیگر، افرادی بوده‌اند که در مورد رنج و مشکلات انسان مطالعه کردند و راه‌حلی یافتند: اگر در زندگی‌تان اتفاق ناخواسته‌ای رخ داد و شما با خشم، ترس یا هرگونه احساس منفی واکنش نشان دادید، بهترین راه این نیست که در اسرع وقت ذهن خود را منحرف کنید. مثلاً می‌توانید یک لیوان آب بنوشید، شروع به شمارش معکوس کنید و غیره. این روش‌ها تا حد زیادی مؤثر هستند و هنوز نیز می‌توانید از این روش‌ها استفاده کنید.

اما سایر کاوشگران حقیقت درونی در جست‌وجوی خود فراتر رفتند و با تجربۀ واقعیت ذهن و ماده در درون خود، دریافتند که منحرف کردن توجه تنها فرار از مشکل است و فرار راه‌حل مناسبی نیست. به‌جایش شما باید با مشکلات خود روبه‌رو شوید. باید سعی کنید به جای فرار افکار منفی را تنها مشاهده کنید. البته که این راه فوق‌العاده به‌نظر می‌رسد اما آیا واقعاً کاربردی است؟ رویارویی با افکار منفی ذهن به هیچ‌وجه آسان نیست. مثلاً احساسی مانند عصبانیت آن‌قدر سریع رخ می‌دهد که ما حتی متوجۀ آن نمی‌شویم. مشکل این‌جاست که ما از افکار منفی خود آگاه نیستیم. این افکار و احساسات از ضمیر ناخودآگاه ما شروع می‌شود و زمانی که به سطح خودآگاه می‌رسد آن‌قدر قدرت پیدا می‌کند که ما نمی‌توانیم بر آن‌ها غلبه کنیم.

اما یک نفر توانست یک راه‌حل واقعی پیدا کند. او متوجه شد که هرگاه ناخالصی در ذهن ایجاد شود، از نظر جسمی دو اتفاق می‌افتد. اول این‌که تنفس شما دیگر ریتم طبیعی نخواهد داشت؛ یعنی هر زمان که شروع به منفی‌بافی کنید سخت‌تر نفس می‌کشید. یک واکنش بیوشیمیایی نیز در بدن شما رخ می‌دهد که منجر به ایجاد احساسات مختلف می‌شود. این شخص یک راه‌حل عملی ارائه داد تا یک فرد عادی نیز با تمرین صحیح، مشاهدۀ تنفس و احساسات بدن بتواند احساسات منفی مثل ترس، خشم یا اشتیاق شدید را کنترل کند. شما با این روش می‌توانید ناخالصی‌های روح خود را ببینید و به راحتی احساسات خود را کنترل کنید.

این راه‌حل عملی و این تجربۀ مستقیم از واقعیت درونی یا همان تکنیک مشاهدۀ خود، همان چیزی است که مراقبۀ ویپاسانا به شما یاد خواهد داد. ویپاسنا یکی از تکنیک‌های مراقبه است که به عنوان مراقبۀ بینش نیز شناخته می‌شود. هر چه بیشتر تمرین و مراقبه کنید می‌توانید راحت‌تر افکار منفی را از ذهن خود دور کنید و به تدریج این آلودگی‌ها از ذهن شما پاک خواهند شد. ذهن پاک در مواجهه با هر موقعیتی همیشه مملو از عشق است، عشق به خود، عشق به دیگران، سرشار از شفقت برای شکست‌ها و رنج‌های دیگر و سرشار از شادی و موفقیت و حتی خوشبختی خواهد بود.

ویپاسانا یکی از قدیمی‌ترین روش‌های مراقبۀ بودایی است که برای تقویت ذهن آگاهی به کار می‌رود. در زبان هندی و در زمان بودا، پاسانا به معنای دیدن به روش معمولی با چشمانی باز بود؛ اما ویپاسانا در واقع ذات واقعی همه چیز را برایتان آشکار می‌کند. باید به حقیقت ظاهری نفوذ کرد، تا زمانی که به حقیقت نهایی رسید. وقتی این حقیقت را تجربه کنید، یاد می‌گیرید که کورکورانه واکنش نشان ندهید، از افکار منفی دست بردارید و به مرور زمان به خوشبختی برسید. ویلیام هارت در کتاب هنر زندگی به شما نشان می‌دهد که چطور از تعلیمات س. ن. گویانکا و مراقبۀ ویپاسانا در زندگی بهره ببرید.

با کمک کتاب هنر زندگی می‌توانید مراقبۀ ویپاسانا را یاد بگیرید و آموزه‌های آن را در زندگی خود به کار ببرید.

کتاب هنر زندگی از سایت آمازون امتیاز 4.7 از 5 و از سایت گودریدز امتیاز 4.4 از 5 را به دست آورده است.

نشر مثلث کتاب هنر زندگی (مراقبۀ ویپاسانا) از ویلیام هارت را با ترجمۀ گروه مترجمان منتشر کرده است.

مراقبۀ ویپاسانا جوهر تعلیم بودا است. این کتاب طبق تعلیمات، سخنرانی‌ها و نوشته‌های س. ن. گویانکا نوشته شده است و به شما نشان می‌دهد که مسیر خودآگاهی در سادگی و فقدان تعصبات است و مهم‌تر از همه نتیجۀ فوق‌العاده‌ای است که از طریق مراقبۀ ویپاسانا به دست خواهید آورد. هر کسی می‌تواند تکنیک ویپاسانا را در زندگی‌اش اجرا کند و به آرامش برسد. 

- ایکیگای اثر هکتور گاریسا، یکی از بهترین کتاب‌ها در زمینۀ سلامتی و طول عمر است. ایکیگای یک مفهوم ژاپنی به معنای شادی همیشه مشغول بودن است و بسیار شبیه لوگوتراپی ویکتور فرانکل است که در کتاب انسان در جستجوی معنا آن را به علاقه‌مندان معرفی کرد. 

- دعوت به تمرین ذِن اثر آلبرت لو که یکی از جامع‌ترین کتاب‌ها برای علاقه‌مندان به یادگیری ذِن است. در این کتاب نویسنده روش انجام ذِن، نحوۀ نشستن صحیح و شروع به کار را به علاقه‌مندان آموزش داده است.