

انتشارات ماهی منتشر کرد:
نیزهها…تفنگها آخرین طرح داستانی ژوزه ساراماگو است که در واپسین سالهای عمرش آغاز شد اما با درگذشت او در سال 2010 نیمهکاره ماند. داستان آن در یک کارخانهی اسلحهسازی در دوران جنگ جهانی دوم روایت میشود و دغدغههای اخلاق فردی را در برابر ماشین جنگ به تصویر میکشد. متن نیمهکاره، به همراه مقالهای از روبرتو ساویانو، در سال 2024 منتشر شد. ساویانو روزنامهنگار و نویسندهای است که عمدتاً به سبب مبارزه با مافیا شهرت دارد. نوشتهی او تأملی است بر مضمون ضدجنگ و وجدان اخلاقی در اثر ساراماگو.
نیزهها…تفنگها کتاب کوتاه اما تکاندهندهای است که حساسیت ادبی و اخلاقی ساراماگو را نشان میدهد، نویسندهای که تا پایان عمر از طرح پرسشهای دشوار دربارهی قدرت و مسئولیت دست نکشید.
«حس وظیفه آنگاه معنا مییابد که حرفهای را که در پیش گرفتهای، با عشقی آتشین دوست بداری و چون بر سر دوراهی قرار بگیری، بر اساس نداری وجدانت دست به انتخاب بزنی. یکسو، زندگی در پناه سکوت تحمیلی و سوی دیگر، مرگی همراه با طلیعهی فریاد واپسین حقیقت.»
”نویسندهای که تصمیم میگیرد روشن بنویسد، در طلب خواننده است؛ نویسندهای که مبهم مینویسد، بیشتر در طلب تفسیر است.” کامو راست میگفت. ساراماگو پاسخی درخور داشت: «جنبهی دلپذیر کلماتِ ساده این است که بلد نیستند گول بزنن.» و یافتن کلماتِ ساده دشوارترین کاری است که نویسندهای میتواند برگزیند. کلماتی ساده و ناتوان از فریب. کلماتی که شاید عاقبتبهخیر شوند.»/ از متن
فروشگاه اینترنتی 30 بوک
دربارهٔ کتاب
.
«نیزهها و تفنگها» داستان یک کارخانهٔ تولید مهمات و سلاح در طول جنگ داخلی اسپانیا است، جایی که آرتور، یک حسابدار سرخورده، بهطور اتفاقی به یک خرابکاری مرموز در شرکت پی میبرد. آرتور که کنجکاو شده، شروع به بررسی این موضوع میکند تا بفهمد آیا کارخانه در طول جنگ از تولید سلاح خودداری کرده است یا خیر. این جستوجو او را به بایگانیهای غبارگرفته و مکاتبات فراموششده میرساند و در این میان او با معضلات اخلاقیای که کارگران و مدیریت با آن مواجه هستند، روبهرو میشود.ساراماگو میخواست به بهانهٔ نوشتن این کتاب به مفهوم جنگ و صنعت تسلیحات بپردازد اما پس از تمام کردن این رمان فوت کرد و دستنوشتهها نیمهکاره ماند. بااینحال منتقدان معتقدند که این داستان بیشتر شبیه یک طرح رمان میماند و گرچه خواننده ممکن است حس کند که داستان عمق کافی پیدا نمیکند اما همان چند فصل هم نشاندهندهٔ دغدغههای انسانی ساراماگو است و برای علاقهمندانش ارزش خواندن دارد.
ویژگیهای برجستهٔ کتاب
.
«نیزهها و تفنگها» تأملی قدرتمند در باب جنگ، وجدان و سودجویی در این دوران است که به کاوش در مناطق خاکستری اخلاقی تاریخ میپردازد و خوانندگان را به چالش میکشد تا با مسئولیت سنگینی که در زمان درگیریها ممکن است پیشروی هر کسی قرار بگیرد، روبهرو شوند. برخی از ویژگیهای برجستهٔ این کتاب عبارتاند از:• تضاد اخلاقی: تحقیقات شخصیت اصلی در مورد خرابکاریهای زمان جنگ، به ابزاری برای بررسی مسئولیتهای اخلاقی و شخصی در سیستمهای سرکوبگر تبدیل شده است.
• نقد جنگ و صنعت: این رمان اشاره به نقش تولیدکنندگان اسلحه در تداوم خشونت دارد و آن را زیر سؤال میبرد و مرزهای بین سود و همدستی را برجسته کرده است.
• عمق فلسفی: ساراماگو مانند تمام آثارش، نثری غنی و قوی دارد و به موضوعاتی مانند گناه، حافظه و اخلاق در مقابل بیعملی پرداخته است.
• ناتمام اما تأثیرگذار: با وجود تکهتکه بودن، موضوعات رمان کاملاً برجسته و مشخص هستند و نگاهی اجمالی و جذاب به آنچه این اثر میتوانست باشد، به خواننده میدهد.
• اثری تاریخی و ادبی: این کتاب با الهام از رمان «امید» اثر آندره مالرو نوشته شده است و تاریخ و داستان را به هم پیوند داده است.
این کتاب مناسب چه کسانی است؟
.
این رمان برای خوانندگانی است که به داستانهای ساراماگو و روایتهای پیچیدهٔ اخلاقی و همچنین آثار ادبی ناتمام علاقه دارند. این رمان بهویژه به تلاقی ادبیات و تاریخ، جنگ داخلی اسپانیا و نقش صنعت در منازعه پرداخته است و برای خوانندگانی که به این موضوعات علاقه دارند، جذاب خواهد بود. این رمان گرچه تکهتکه و پراکنده است اما آخرین اثر این نویسندهٔ مشهور به حساب میآید و بنابراین طرفداران ساراماگو این رمان را بسیار تأثیرگذار خواهند یافت. چرا رمان «نیزهها و تفنگها» را بخوانیم؟
.
• داستانی دربارهٔ ابهامات اخلاقی: شخصیت اصلی داستان با یک خرابکاری روبهرو میشود که گرچه مربوط به گذشتهٔ کارخانه است، اما سؤالات عمیقی در مورد مسئولیت شخصی و عمل اخلاقی به میان میآورد و باعث میشود خواننده خود را به جای شخصیت اصلی بگذارد و درک کند که در چنین مواقعی دقیقاً چطور میتوان کار درست را انجام داد.• نقش سودجویی از جنگ: نویسنده در این رمان به تولیدکنندگان اسلحه اشاره کرده است که از نظرش باعث تداوم خشونت میشوند یا باعث میشوند آدمهای زیادی قربانی شوند و سپس با وجدان راحت به زندگی خود میرسند. بنابراین کتاب در واقع نقدی تند از صنعت و ایدئولوژی است و دیدگاه جدیدی به خواننده میدهد.
• ناتمام اما فلسفی و دروننگر: سبک خاص ساراماگو در این رمان نیز مشهود است و با وجود شکل تکهتکهاش، مضامین رمان کاملاً شکل گرفتهاند و خوانندگان را به تأمل در مورد گناه دعوت میکند و نویسنده توانسته است به شیوهای هنرمندانه در این اثر ادبیات، تاریخ و فلسفه را در کنار هم قرار بدهد.
کتاب «نیزهها و تفنگها» را باید خواند چون گرچه اثری ناتمام است، اما برای هر کسی که دوست دارد نگاهی متفاوت به پیچیدگیهای اخلاقی دوران جنگ داشته باشد، بسیار خواندنی خواهد بود. این کتاب نگاهی نادر به دیدگاه ادبی نهایی ساراماگو نیز ارائه میدهد و اثری تأملبرانگیز برای تمام خوانندگان است تا با دیدی تازه به هزینههای انسانی خشونت و تصمیمات آرامی که تاریخ را شکل میدهند، نگاه کنند.
دربارهٔ نویسنده
.
ژوزه ساراماگو نویسندهٔ پرتغالی بود که در ۱۹۲۲ به دنیا آمد و در ۲۰۱۰ درگذشت. او در سال ۱۹۹۸ برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات (Nobel Prize in Literature) شد. آثار او را میتوان به عنوان تمثیل در نظر گرفت و اغلب در آنها دیدگاههای متفاوتی در مورد تاریخ ارائه میدهد. در سال ۲۰۰۳ ساراماگو را بااستعدادترین رماننویس زنده در جهان دانستند. تاکنون بیش از دو میلیون نسخه از آثار ساراماگو تنها در پرتغال به فروش رفته و آثارش به ۲۵ زبان زندهٔ دنیا ترجمه شدهاند. ساراماگو در سال ۱۹۹۲ از اعضای بنیانگذار جبههٔ ملی دفاع از فرهنگ در لیبسون شد و جایزههای مختلفی از جمله جایزهٔ کامو و جایزهٔ اونداس را برای خلق آثاری بینظیر دریافت کرده است.معرفی کتابهای مشابه:
.
اگر به دنبال رمانهایی میگردید که نثر موجز و فلسفی داشته باشند و به دغدغههای انسانی و اجتماعی بپردازند و گاهی لحن تند و انتقادی نسبت به سیاست و دین داشته باشند و بتوانند دیدگاه شما را به مسائل تغییر بدهند، کتابهای زیر را بخوانید.• کتاب گزارش به خاک یونان (Report to Greco)
.
اگر از فضای سیاسی، فلسفی و اخلاق محور این رمان لذت بردید و به دنبال رمان مشابهی میگردید، کتاب «گزارش به خاک یونان» اثر نیکوس کازانتزاکیس (Nikos Kazantzakis) را بخوانید که عمیقاً فلسفی و دروننگر است و سفری معنوی و فکری نویسنده را در طول زندگیاش روایت کرده است.این کتاب در حقیقت یک اثر نیمهزندگینامهای است که نویسنده آن را در سالهای پایانی عمرش نوشت. او در این کتاب روایت زندگی خود از کودکی در جزیرهٔ کرت تا سفرهای گستردهاش به اروپا و خاورمیانه و همچنین تجربیات فکری و فلسفیاش را بازگو کرده است. کتاب هم ماجراهای شخصی او را شامل میشود ـ مثل دوران تحصیل در یونان و پاریس، آشنایی با اندیشههای فلسفی، سفر به کوه آتوس و دیدار با راهبان، دیدارش با لنین و گاندی ـ و هم تأملات معنوی و درونیاش دربارهٔ ایمان، مرگ، خدا و رهایی انسان را به نمایش گذاشته است.
• کتاب صد سال تنهایی (One Hundred Years of Solitude)
.
کتاب «صد سال تنهایی» اثر مشهورِ گابریل گارسیا مارکز (Gabriel García Márquez) نویسندهٔ کلمبیایی و روایت سرگذشت هفت نسل از خانوادهٔ بوئندیا در روستای خیالی ماکوندو است. این داستان پُر از عناصر جادویی، پیشگوییهای عجیب و اسطورههایی است که مرز واقعیت و خیال را محو کرده و نشان میدهد چگونه تنهایی و سرنوشت، همچون یک چرخهٔ پایانناپذیر میماند.داستان این کتاب دربارهٔ خوزه آرکادیو بوئندیا، بنیانگذار ماکوندو است که سعی میکند با خانوادهاش تمدنی نو بسازد اما نسلهای بعدی درگیر تکرار اشتباهات، جنگها، عشقهای ناممکن و نفرینهای خانوادگی میشوند. اعضای این خاندان اغلب نامهای مشابه دارند و انگار همین باعث میشود که تقدیر آنها را در یک حلقهٔ بیپایان اسیر کند. حضور عناصر جادویی این داستان را بهشدت منحصربهفرد کرده است.
• کتاب بار هستی (The Unbearable Lightness of Being)
.
کتاب «بار هستی» اثر میلان کوندرا (Milan Kundera) نویسندهٔ اهل جمهوری چک و داستان جراحی اهل پراگ است که در بستر وقایع سیاسی دههٔ ۱۹۶۰ چکسلواکی به تصویر کشیده شده است. کندرا با روایتی شاعرانه و چندلایه نشان میدهد که سرنوشت، عشق، سیاست و اخلاق چطور در سرشت انسانی در هم تنیده شده و روح انسان را اسیر خود میکنند.این کتاب داستان تومایش جراح اهل پراگ است که درگیر رابطهای متلاطم با همسرش میشود. همسرش زنی حساس و عمیقاً عاشق است اما تومایش خوشد را درگیر روابط جنسی متعدد با زنان دیگر کرده است. این روابط پرتنش بازتابی از تضاد میان سبکی یا همان آزادی و بیتعهدی در مقابل سنگینی مسئولیت، عشق و تعهد هستند.
سخن پایانی
.
«نیزهها و تفنگها» گواهی بر تعهد پایدار نویسنده به پژوهش اخلاقی و نقد سیاسی است. گرچه تنها بخشی از کتاب پیش از مرگ نویسنده تکمیل شده است، اما فرضیهٔ رمان و داستان اصلی آن، تأملی قدرتمند در مورد سکوت، اخلاق و سوءاستفادهها در جنگ است. این کتاب حتی به همین شکل تکهتکه شده و ناکامل هم با صدای خاص ساراماگو طعنهآمیز، کاوشگرانه و عمیقاً انسانی به نظر میآید.آنچه کتاب را بهویژه خاص کرده است، تمرکز آن بر لحظههای آرام و اغلب نامرئیای است که خشونت را تقویت میکند. کاوش شخصیت اصلی در بایگانی محل کارش، به نمادی از حقایق مدفون شده تبدیل میشود و خوانندگان را مجبور میکند تا با واقعیتی ناراحتکننده روبهرو شوند: اینکه نهادها اغلب براساس فراموشی جمعی رشد میکنند و به بقای خود ادامه میدهند.
نثر پراکنده اما قدرتمند ساراماگو به ما میگوید تا بهتر است این حقیقت را در نظر بگیریم که تاریخ را نهتنها فاتحان مینویسند، بلکه کسانی که تصمیم میگیرند سکوت کرده و دم نزنند نیز با آنها همدست میشوند. این رمان با ناتمام ماندنش، بهجای راهحلی خاص، خوانندگان را با پرسشهایی بیپاسخ رها میکند و منعکسکنندهٔ همان عدم قطعیتهایی است که رمان در پی کشف آنهاست.
این رمان خواننده را به چالش میکشد تا نقش خود در سیستمهای قدرت و وزن اخلاقی سکوت را در نظر بگیرد.
در بخشی از کتاب میخوانیم:
.
مردی به نام آرتور پاز سمِدو تقریباً بیست سال است که در بخش صدور صورتحساب سلاحهای سبک و مهمات یک کارخانهی اسلحهسازی تاریخی کار میکند، که با نام تجاری «تولیدات بلونا اس.آ.» شناخته میشود. لازم به ذکر است که این نام، همچنان که معدود علاقهمندان به این دانشهای بیفایده میدانند، متعلق به الههی جنگ روم بود. باید اعتراف کرد که هیچ نامی مناسبتر از این نبود. دیگر کارخانهها، امپراتوریهای عظیم صنعتی اسلحهسازی با وزنی جهانی، نامهایی چون کروپ یا تیسن را به خود اختصاص دادهاند، اما این «تولیدات بلونا اس.آ.» به دلیل قدمت خود از اعتباری بینظیر برخوردار است. کافی است بگوییم که به عقیدهی معتبر بسیاری از کارشناسان این حوزه، برخی از تجهیزات نظامی رومی که در موزهها مییابیم، مانند سپرها، زرهها، کلاهخودها، سرنیزهها و شمشیرها، در اصل از یک آهنگری کوچک در تراستوره آمدهاند، که به باور رایج آن زمان، به دست خود الهه در رم تأسیس شده بود. حتی همین اواخر، مقالهای در یک مجلهی باستانشناسی نظامی منتشر شد که میگفت برخی از بقایای یک تیرکمان که اخیراً کشف شده بود، از این آهنگری افسانهای سرچشمه میگرفت.شاید بپسندید














از این نویسنده














از این مترجم













