اسکیزو (گالینگور)(پرتقال)

کتاب «اسکیزو» (Schizo) اثر نیک شف (Nic Sheff) نویسندهٔ آمریکایی است که در سال ۲۰۱۴ برای اولین‌بار منتشر شد. این کتاب یک داستان جذاب، تکان دهنده و در نهایت امیدوارکننده از سقوط یک نوجوان به ورطهٔ بیماری روانی است. در رمان «اسکیزو» با دنیای دردناک و شگفت‌انگیز نوجوانی به نام مایلز روبه رو می‌شود که به اسکیزوفرنی مبتلا است. دوستان اندک مایلز سختی و تقلای او برای چسبیدن به واقعیت را درک نمی‌کنند، درک ضعیفی که تنها با قرص‌ها و عشق خانواده‌اش حفظ کرده است. دو سال پیش برادر کوچک‌تر مایلز زمانی که به او حملهٔ شدید روانی دست می‌دهد در حمام ساحلی دزدیده می‌شود و مایلز معتقد است که او خانواده‌اش را نابود کرده است. حالا او فکر می‌کند که اگر بتواند برادر کوچک‌ترش را پیدا کند، شاید بتواند دوباره شادی را به خانواده بازگرداند و خودش نیز از ناراحتی رها شود.

درباره‌ٔ کتاب 
.

داستان «اسکیزو» دربارهٔ مایلز است؛ یک نوجوانان و راوی غیرقابل اعتماد که در حال بهبودی از بیماری اسکیزوفرنی است و فکر می‌کند که حالش بهتر می‌شود؛ در حالی که در واقعیت هر روز حالش بدتر از دیروز است. مایلز که تا سر حد وسواس برای پیدا کردن برادر کوچک‌تر گمشده‌اش تِدی پیش می‌رود. نقشهٔ او برای پیدا کردن برادر کوچکش با پیدا شدن دوست صمیمی دوران کودکی‌اش الیزا که قبلاً عاشقش بود پیچیده می‌شود و او درگیر رابطه‌ای عاشقانه می‌شود که ممکن است واقعی باشد یا نباشد.

مایلز همیشه در حال تعقیب سایه‌ها است و احساس می‌کند دنیای اطرافش هر روز کوچک‌تر و خفه‌کننده‌تر می‌شود و برای نجات خود تلاش می‌‌کند، اما آنچه فکر می‌کنید دربارهٔ دنیای او می‌دانید، در واقع هاله‌ای خاکستری است. حالا مایلز ممکن است هر چه عمیق‌تر در بیماری روانی فرو رفته باشد و هر روز نیز حالش بدتر می‌شود.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«اسکیزو» رمانی جذاب و از نظر احساسی پُر تنش برای نوجوانان است که تجربهٔ دردناک و اغلب گیج‌کنندهٔ زندگی با اسکیزوفرنی را از طریق داستان مایلز می‌خوانند؛ نوجوانی که پس از گم شدن برادر کوچک‌ترش با گناه، سردرگمی و احساس گیجی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این کتاب به‌خاطر تصویرسازی بی‌چون‌وچرا و بی‌نظیر از یک بیماری روانی به شهرت رسیده است. ویژگی‌‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• تصویرسازی از یک بیماری روانی: شف فرآیندهای فکری آشفته و تکه‌تکه شده فرد مبتلا به اسکیزوفرنی را به تصویر می‌کشد و به خوانندگان اجازه می‌دهد تا وارد ذهن مایلز شوند. این صداقت، همدلی را تقویت می‌کند و افراد را با واقعیت‌های زندگی با یک بیماری روانی شدید روبه‌رو می‌کند.
• راوی غیرقابل اعتماد: با روایت از دیدگاه مایلز، داستان مرز بین واقعیت و توهم را محو می‌کند. تجربهٔ خواندن این کتاب متفاوت خواهد بود چون که در آن خوانندگان باید حقایق را کنار هم بگذارند و با بی‌ثباتی دنیای مایلز کنار بیایند.
• احساس و صداقت: نویسنده در این رمان از نشان دادن احساسات دشوار مانند گناه، غم و سردرگمی ابایی ندارد. شف آن‌ها را به گونه‌ای ارائه می‌دهد که هر کسی با مشکلات فقدان یا سلامت روان دست‌وپنجه نرم کرده باشد، کاملاً می‌تواند آن‌ها را احساس کند.
• طرح داستانی پرتعلیق و جذاب: راز پیرامون ناپدید شدن برادر کوچکتر مایلز، تنش و شتاب بیشتری به رمان می‌بخشد و آن را نه تنها کاوشی در بیماری روانی، بلکه داستانی خواندنی کرده که خوانندگان را مجذوب خود می‌کند.
• آموزنده و همدلانه: نویسنده در این کتاب به دنبال از بین بردن انگ پیرامون اسکیزوفرنی بوده است و سعی داشته است تا کاری کند خواننده بتواند مشکلات کسانی که از بیماری رنج می‌برند را درک کند.

بازخوردها به رمان «اسکیزو»
.

• این کتاب مختصر و بسیار خوش نوشت اما دردناک است، چرا که خوانندگان ناامیدی مایلز نسبت به زندگی و آینده‌اش را درک می‌کنند. وویا (VOYA)

• شف در اولین رمان خود، دیدگاهی ژرف به مبارزهٔ یک نوجوان با بیماری روانی داشته است. پابلیشرز ویکلی (Publishers Weekly)

• خوانندگانی که مجذوب جنبهٔ تاریک ذهن انسان در داستان‌های واقع‌گرایانه هستند، از این تصویرسازی ماهرانه از ذهن و زندگی‌ای که از کنترل خارج شده، لذت خواهند بُرد. مایلز شخصیتی دوست‌داشتنی است که سفر دشواری دلسوزی و امید را در خواننده برمی‌انگیزد. مجلهٔ اسکول لایبرآری (School Library Journal)

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

اگر کتاب‌های «سیزده دلیل برای اینکه»، «بادام» یا «مزایای گوشه‌گیر بودن» را خوانده‌اید و از خواندن آن‌ها لذت برده‌اید، از خواندن این کتاب هم لذت خواهید بُرد. این کتاب یک داستان احساسی و پُرشور است که برای نوجوانان نوشته شده اما والدین و مربیانی که می‌خواهند تأثیر بیماری‌های روانی را بر نوجوانان بهتر درک کنند نیز اطلاعات این کتاب را بسیار مُفید خواهند یافت و از مطالعهٔ آن لذت خواهند بُرد.

چرا رمان «اسکیزو» را بخوانیم؟ 
.

• بینشی از یک بیماری روانی: این کتاب با غوطه‌ور کردن خوانندگان در فرآیندهای فکری آشفته مایلز، بینشی نادر از زندگی با اسکیزوفرنی به آن‌ها می‌دهد. برخلاف توصیفات بالینی، روایت، این تجربه شخصی و قابل درک است و به شما اجازه می‌دهد سردرگمی، پارانویا و ترس را در زمان واقعی احساس کنید. این سطح از غوطه‌وری، این کتاب را به ابزاری برای درک و همدلی تبدیل کرده است، به خصوص برای خوانندگانی که ممکن است تجربه دست اول با مبارزات سلامت روان نداشته باشند. 
• راز و معما: در هسته خود، رمان «اسکیزو» همچنین داستانی درباره برادر گمشده مایلز است که لایه‌هایی از تعلیق و فوریت را به کتاب اضافه می‌کند. این راز شما را به درون خود می‌کشد و شما را به این سوال می‌کشاند که چه چیزی واقعی است و چه چیزی ممکن است محصول توهمات مایلز باشد. این تعامل بین عمق روانشناختی و ریتم تریلرگونه، کتاب را هم برای طرفداران داستان‌های شخصیت‌محور و هم برای کسانی که از روایت‌های تعلیق‌آمیز لذت می‌برند، جذاب می‌کند.
• صداقت احساسی و ارتباط‌پذیری: فراتر از بیماری، «اسکیزو» به مضامین جهانی گناه، عشق و پیوندهای خانوادگی می‌پردازد. میل ناامیدانه مایلز به بخشش و مبارزه او برای درک یک دنیای شکسته را خواننده‌ای درک خواهد کرد که با گناه، غم یا روابط از هم پاشیده مواجه شده است. این امر رمان را عمیقاً انسانی می‌کند و نشان می‌دهد که احساسات و سفر مایلز بسیار واقعی و ملموس است.  
• از بین بردن انگ اجتماعی: بسیاری از کتاب‌های مربوط به بیماری‌های روانی بر واقعیت‌ها یا کلیشه‌ها تمرکز دارند، اما «اسکیزو» با بخشیدن چهره‌ای انسانی به اسکیزوفرنی، این موانع را از بین می‌برد. خوانندگان با همراهی مایلز در سفرش، او را نه یک بیمار، بلکه به عنوان یک فرد پیچیده و چندبعدی می‌بینند. این امر نه تنها انگ اجتماعی دربارهٔ این بیماری را کاهش می‌دهد، بلکه دلسوزی و درک را نسبت به افرادی که در زندگی واقعی با چالش‌های سلامت روان زندگی می‌کنند، تشویق می‌کند.

رمان «اسکیزو» را بخوانید چون نگاهی عمیق و بسیار جالب به بیماری اسکیزوفرنی داشته است و همدلانه به مبارزات یک نوجوان پرداخته که با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کند. این رمان از طریق صدای مایلز، تصویری خام و صمیمی از یک بیماری روانی ارائه کرده و درعین‌حال داستانی گیرا و احساسی درباره خانواده، فقدان و جست‌وجوی حقیقت است. محور اصلی این رمان فقط اسکیزوفرنی نیست، بلکه داستانی دربارهٔ تاب‌آوری انسان، پیچیدگی روابط و مبارزه برای حفظ امید در زمانی است که واقعیت بسیار ناپایدار به نظر می‌رسد.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

نیک شف نویسندهٔ آمریکایی و پسر نویسندهٔ کتاب «پسر زیبا» (Beautiful Boy) دیوید شف است. از او تاکنون دو کتاب خاطرات منتشر شده که هر دو پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک تایمز شدند. معروف‌ترین اثرش کتاب «همهٔ ما سقوط می‌کنیم: زندگی با اعتیاد» (We All Fall Down: Living With Addiction) است که آن را بر اساس زندگی خودش نوشته است. او همچنین چندین رمان برای نوجوانان نوشته و نویسنده، ویراستار و تهیه‌کننده نیز هست. از سال ۲۰۱۱ شف با همسرش در لس آنجلس زندگی می‌کند.

معرفی کتاب‌ مشابه: لاکپشت رو لاکپشت (Turtles All the Way Down)
.

کتاب «لاکپشت رو لاکپشت» اثر جان گرین نویسندهٔ آمریکایی و داستان آزا هولمز است؛ یک دانش‌آموز شانزده‌سالۀ دبیرستانی که در ایندیاناپولیس زندگی می‌کند و با اختلال وسواس دست‌وپنجه نرم می‌کند که اغلب به‌صورت ترس از میکروبیوم انسانی ظاهر می‌شود. او دائماً نگران عفونت و ابتلا به بیماری‌های مختلف است. در سرتاسر کتاب، آزا را دو دوست صمیمی‌اش همراهی می‌کنند. یک روز در مدرسه دیزی متوجه می‌شود که راسل پیکت، یک میلیاردر که در صنعت ساختمان‌سازی فعالیت دارد و پدر یکی از دوستان قدیمی آزا به نام دیوید پیکت است، در پی تحقیقات جُرم شرکتی ناپدید شده است. همسر راسل سال‌ها قبل مرده است بنابراین با ناپدیدشدن راسل، دیویس و برادر کوچک‌ترش بدون سرپرست می‌مانند. دوستش که با جایزۀ صدهزار دلاری برای پیدا کردن راسل پیکت حسابی وسوسه شده است، آزا را در جست‌وجوی این میلیاردر گم‌شده به دنبال خود می‌کشاند. حالا آزا که همیشه سعی داشت دختر خوب و دانش‌آموز خوبی باشد سعی می‌کند کارآگاه خوبی نیز باشد و با اختلال وسواس و اضطرابش نیز مبارزه کند.

این رمان از لحاظ موضوعی بسیار به رمان «اسکیزو» شبیه است و به بررسی مبارزات نوجوانانی می‌پردازد که با بیماری روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و نشان می‌دهد که چگونه افکار مزاحم، واقعیت‌ها و بارهای عاطفی، روابط و زندگی روزمرهٔ آن‌ها را شکل می‌دهد. از جمله شباهت‌های هر دو رمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• تمرکز بر بیماری روانی: هر دو رمان سلامت روان را در مرکز داستان قرار می‌دهند و به جای تقلیل این شرایط به کلیشه‌ها، تصاویر واقعی و شخصی از آن‌ها ارائه می‌دهند و به خوانندگان کمک می‌کنند تا تجربیات زیسته پشت آنها را بهتر درک کنند.
• زاویه دید اول شخص: هر کتاب از روایت اول شخص برای غوطه‌ور کردن خوانندگان در ذهن شخصیت‌های اصلی استفاده می‌کند. این انتخاب به خوانندگان اجازه می‌دهد تا مستقیماً افکار مزاحم، پارانویا یا مارپیچ‌های وسواسی را تجربه کنند و داستان‌سرایی را صمیمی‌تر و تأثیرگذارتر می‌کنند.
• مضامین هویت و خودشناسی: هم آزا و هم مایلز با فراتر از بیماری روانی خود دست و پنجه نرم می‌کنند. سفرهای آنها منعکس کننده تنش بین تمایل به داشتن یک زندگی عادی و مواجهه با شرایط روزمره است.
• تأثیر بر روابط: این دو رمان نشان می‌دهند که چگونه بیماری روانی بر پیوندهای خانوادگی، دوستی‌ها و ارتباطات شخصی تأثیر می‌گذارد.

سخن پایانی 
.

رمان «اسکیزو» تجربه‌ای کاملاً متفاوت برای خواننده است و او را به سفری در ذهن نوجوانی می‌برد که برای درک واقعیت تلاش می‌کند. شف با انتخاب مایلز به عنوان راوی غیرقابل اعتماد، نه‌تنها یک داستان معمایی جذاب خلق کرده، بلکه خواننده را مجبور می‌کند تا بی‌ثباتی و سردرگمی ناشی از بیماری اسکیزوفرنی را تجربه کند. این دیدگاه قدرتمند است چون کتاب را از یک داستان ساده به یک تجربهٔ همدلانه و همه‌جانبه تبدیل می‌کند و نحوهٔ نگاه ما به حقیقت، حافظه و سلامت روان را به چالش می‌کشد. 

صداقت عاطفی این رمان بسیار برجسته و ملموس است. می‌توان این‌طور گفت که مضامین گناه، غم و اشتیاق به ارتباط، موضوعاتی جهانی و انسانی هستند که از مرزهای بیماری مایلز نیز فراتر می‌روند. خواننده ممکن است شرایط او را تجربه نکرده باشد، اما درد خام، بخشش و پیوندهای خانوادگی از هم پاشیده و ناامیدی او را در میان سردرگمی کاملاً درک خواهد کرد. این رشته‌های عاطفی، رمان «اسکیزو» را نه‌تنها داستانی خواندنی کرده است، بلکه آن را تبدیل به داستانی دربارهٔ انسان بودن با تمام پیچیدگی‌ها و نقص‌هایش کرده است.

این کتاب برای کسانی که با بیماری روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و کسانی که به عزیزان‌شان با این مشکلات روبه‌رو هستند و به دنبال درک آن هستند بسیار خواندنی است و خواننده را به چالش می‌کشد تا فراتر از برچسب‌ها و تشخیص‌ها، این افراد را بهتر درک کنند. در پایان سفر مایلز به آگاهی عمیق‌تر خواننده منجر می‌شود.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
.

نه اینکه از جکی خوشم نیاید. نه، آدم فوق‌العاده‌ای است. خیلی عالی است. خیلی هم مهربان است.

هردویشان این‌طورند.

همین است که می‌گذارند کنارشان باشم.

چون، باور کنید، من هیچ‌چیز برای عرضه ندارم، هیچ قابلیتی ندارم.

فقط و فقط از سر خیرخواهی قبولم می‌کنند.

اجازه می‌دهند همراهشان باشم و کنارشان فیلم ببینم و با هم بازی‌های کامپیوتری کنیم تا اینکه وقتش برسد و پرستن نگاه معناداری بهم بیندازد؛ نگاهی که می‌گوید: خب، رفق، من و جکی الان می‌خوایم تنها باشیم. آن وقت است که می‌زنم به چاک.

می‌روم خانه. برمی‌گردم به خانه‌ی کوچک سه‌خوابه‌ی خانواده‌ام توی خیابان، برعکس عمارت مجلل برستن که اینجا نزدیک کاخ لیجن آوا آنر قرار دارد. خانه‌اش شبیه یک قصر گوتیک باستانی است. هزینه‌اش را همان شبکه‌ی تلویزیونی می‌دهد که پدر و مادرش در دهه‌ی نود، توی یکی از سریال‌هایش حضور داشتند. نقش یک زوج را بازی می‌کردند، یک زوج وکیل.