انقراض تجربه (تداعی)

کتاب «انقراض تجربه» (The Extinction of Experience: Being Human in a Disembodied World) اثر کریستین روزن (Christine Rosen) است که اولین‌بار در سال ۲۰۲۴ منتشر شد. این کتاب دعوتی تأمل‌برانگیز و بدیع برای بازیابی و پرورش تجربیات انسانی است که در دنیای مجازی تحلیل رفته‌اند. در این کتاب کریستین روزن تغییرات فرهنگی و عاطفی ناشی از پذیرش فناوری را بررسی کرده است. روزن با نثری فلسفی و گرم، تجربیات کلیدی انسانی را که در معرض خطر انقراض است، از جمله ارتباط رودررو، حس اصالت و حتی کسالت را آشکار کرده است. با توجه به محصولات فرهنگی مختلفی مثل چالش‌های تیک‌تاک و پدیده‌های نگران‌کنندهٔ سیاسی مثل ردیاب‌ها و فرهنگ‌های آنلاین، روزن از تغییر بی‌سابقه‌ای در شرایط انسانی پرده برداشته است، تغییراتی که ما را به بیگانگی و کنترل، عادت داده‌اند.

درباره‌ٔ کتاب 
.

کتاب «انقراض تجربه» کاوشی تأمل‌برانگیز در مورد چگونگی تغییرات اساسی تجربیات انسانی به دست فناوری و تغییرات فرهنگی است. ما زندگی با واسطه ـ از فیس‌تیون و ونمو گرفته تا فرهنگ میم و متاورس ـ را پذیرفته‌ایم چون فناوری مساوی با راحتی و تازگی است، اما فناوری همچنین حس ما نسبت به خودمان را تغییر می‌دهد و مرزهای بین دنیای واقعی و مجازی را در هم می‌شکند. بهای آن چیست؟ ما در این دنیای بی‌جسم که هستیم؟

روزن معتقد است که در دنیای دیجیتال و مجازی، ما در حال جداشدن از واقعیت‌های ملموسی مثل طبیعت و روابط رودررو هستیم که زمانی حس خود و جایگاه‌مان در جهان را شکل می‌دادند. بنابراین در این کتاب با تکیه بر تاریخ، فلسفه و نقد فرهنگی نشان می‌دهد که چگونه نوآوری‌هایی که با هدف گسترش توانایی‌های انسانی صورت گرفته‌اند، به‌طرز متناقضی توانایی ما در احساس کردن، ارتباط برقرار کردن و درک عمیق را محدود کرده‌اند.

روزن در مجموعه‌ای از مقالات تأمل‌برانگیز، زوال تجربیات دنیای واقعی و ظهور زندگی‌های دیجیتالی واسطه‌ای و گزینش شده را بررسی کرده و نشان می‌دهد که چگونه فرهنگ مصرفی، رسانه‌‌های اجتماعی و حتی آموزش در از دست‌دادن عمیق و اصالت در نحوهٔ تعامل ما با جهان نقش داشته‌اند. روزن به جای تجلیل یا انتقاد نکردن از پیشرفت تکنولوژی، در این رابطه هشدار می‌دهد و خوانندگان را به بازیابی حضور، تجسم و مواجهه‌های معنادار ترغیب می‌کند.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«انقراض تجربه» رویکردی تأمل‌برانگیز و میان‌رشته‌ای به چگونگی فرسایش ارتباط ما با دنیای واقعی به دلیل پیشرفت تکنولوژی داشته است و با نقد فرهنگی، بینش فلسفی و دیدگاه تاریخی خوانندگان را به چالش می‌کشد تا در دنیای امروزی، به حضور واقعی و انسان بودن بیاندیشند. برخی از ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• دیدگاه میان رشته‌ای: روزن با بهره‌گیری از تاریخ، فلسفه، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی، تحلیلی جامع از گسست دنیای مدرن ارائه کرده است.
• نقد فرهنگی و فناوری:‌ این کتاب نگاهی انتقادی به چگونگی کاهش تجربیات اصیل انسانی به‌خاطر فناوری دیجیتال، مصرف‌گرایی و فرهنگ مجازی ارائه کرده است.
• سبک نگارش ساده اما تأمل‌برانگیز: نثر کتاب روشنفکرانه اما قابل‌فهم است و نویسنده ایده‌های پیچیده را از نظر احساسی طنین‌انداز و از نظر فکری تأمل‌برانگیز بیان کرده است.
• تأکید بر تجسم و حضور: نویسنده بر اهمیت حضور فیزیکی، تجربهٔ لمسی و تعامل در دنیای واقعی برای شکل‌دهی به هویت انسان تأکید دارد.
• موضوعاتی به‌موقع: کتاب «انقراض تجربه» در مورد نگرانی‌های فرهنگی فوری، بیگانگی، تحریک بیش‌ازحد و عوارض روانی زندگی آنلاین است.

افتخارات و جوایز 
.

از زمان انتشار «انقراض تجربه» در سال ۲۰۲۴، این اثر جایزهٔ ادبی مهمی دریافت نکرده است اما مورد تحسین گستردهٔ منتقدان و متفکران قرار گرفته است. برخی از افتخارات این کتاب عبارت‌اند از:

• بهترین کتاب وال استریت ژورنال (Wall Street Journal) در ۲۰۲۴
• بهترین کتاب اسکوایر (Esquire) در سال ۲۰۲۴

بازخوردها به کتاب «انقراض تجربه»
.

• فناوری تأثیراتی فراگیر بر همهٔ ما دارد، تأثیراتی که به سختی می‌توان آن‌ها را با کلمات بیان کرد. کریستین روزن کلماتی را که مدت‌ها آرزویش را داشتم، پیدا کرده است. «انقراض تجربه» کتابی بسیار مهم است و پیام آن با توجه به تهدید هوش مصنوعی که قرار است همه چیز را راحت‌تر و بی‌دردسرتر بکند، بسیار ضروری‌تر حس می‌شود. جاناتان هایت (Jonathan Haidt)، نویسندهٔ کتاب نسل مضطرب
• کتابی جذاب و به‌موقع دربارهٔ تجربیات اساسی دنیای واقعی که شاهدشان هستیم و در مقابل چشمان خیره‌مان به صفحه نمایش ناپدید می‌شوند. کریستین روزن با مقاومت در برابر وسوسهٔ نوستالژی و با رد این فرض ساده‌لوحانه که فناوری از همیشه بهتر عمل کرده است، استدلالی پرشور برای زندگی‌ رودررو، آنالوگ و غیرقابل پیش‌بینی و بی‌واسطه با محوریت انسانی ارائه کرده است. الیور برکمن (Oliver Burkeman)، نویسنده 
• یک مطالعهٔ ضرروی در دنیایی آشفته. کاترین مِی (Katherine May)
• روزن به‌خاطر نوع نگاهش به حوزه‌هایی از زندگی که کمتر کسانی مورد توجه قرار داده‌اند به اثرات مخرب سازگاری با فناوری پرداخته و شایستهٔ ستایش است... کتاب «انقراض تجربه» تلنگری مفید برای وجدانمان و همچنین یادآوری متفکرانه و به‌موقعی برای بازیابی آنچه از دست می‌دهیم است. مگان کاکس گوردورن، وال استریت ژورنال (Wall Street Journal)
• کتاب «انقراض تجربه» که با تحقیقات دقیق و لحنی مرثیه‌وار روایت شده، یک یادآوری قانع‌کننده برای حس و لمس تجربیات انسانی و تجربه‌کردن فراتر از جملات کوتاه اینترنتی است. آدرین وستنفلد، اسکوایر (Esquire)
• هر چه سریع‌تر بروید و این کتاب را سفارش دهید. وقتی کتاب «انقراض تجربه» را تمام کنید، به گوشی خود نگاه بسیار متفاوتی خواهید داشت. هیو هیویت، اخبار فاکس (Fox News) 
• کتابی بسیار مهم... یک بررسی فوری از اتکای روز افزون ما به تجربهٔ دیجیتال. لیت هاب (Lit Hub)
• کتاب روزن همین الان مورد نیاز است. از آن‌جایی که بیشتر تجربیات روزانهٔ ما از طریق صفحه نمایش‌ها با واسطه انجام می‌شود، مهم است که از خود بپرسیم چه چیزی را از دست می‌دهیم و به تأکید اساسی بر نزدیکی درونی و ارتباطات واقعی با دیگران برگردیم. پیتر بایلز (Peter Biles)
• این کتاب جذاب و بی‌نقص، یک یادآوری مهم است که بقا در این دوران تغییرات جهانی شتابان، به تمایلِ بشریت برای اعمال محدودیت‌های هوشمندانه و خودحفظی بستگی دارد. مطالعه‌ای به‌موقع و آگاهانه. کایرکاس ریویوز (Kirkus Reviews)
• «انقراض تجربه» با نثری زیبا و رسا در وصف اجزای رو به زوال زندگی است که بدون برنامه‌ریزی،‌ تحقیق و ثبت نشده باقی می‌مانند. روزن راهنمایی عالی است و توضیح می‌دهد چرا هیچ جایگزینی برای دیدن، احساس کردن و لمس مستقیم جهان وجود ندارد. آدام آلتر (Adam Alter)، نویسنده 
• در دورانی که زمان بیش از حدی برای صفحه نمایش و فشار برای تنظیم زندگی‌مان طبق رسانه‌های اجتماعی صرف می‌کنیم، تنها دو مورد از نیروهای قدرتمند فناوری هستند که توانایی ما را برای حضور کامل، رسیدن به بهترین خود و تعامل معنادار با دنیای اطرافمان کاهش داده‌اند. کتاب «انقراض تجربه» اثر کریستین روزن، فراخوانی به موقع و بصیرت آمیز برای بازیابی انسانیت ماست. ایوان سلینگر (Evan Selinger)، استاد فلسفه 
• کریستین روزن کتاب فوق‌العاده‌ای نوشته است. این کتاب صرفاً هشداری علیه کنترل الگوریتمی زندگی ما نیست،‌ بلکه اساساً راهنمای دلگرم‌کننده‌ای برای بازیابی تجربهٔ شخصی در تمام اشکال آن است. این کتاب تجربهٔ ما به شیوه‌های شگفت‌انگیز با زندگی را پیوند می‌دهد. آلن جیکوبز (Alan Jacobs)، نویسنده 

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب برای هر کسی است که نگران تأثیر فناوری و فرهنگ مدرن بر وضعیت انسان است، به‌ویژه مربیان، والدین،‌ دانشجویان فلسفه و جامعه‌شناسی و خوانندگان متفکری که در جهانی به شدت متصل، احساس جدایی از زندگی می‌کنند. همچنین کسانی که به تلاقی زندگی دیجیتال، هویت و معنا علاقه داشته باشند، تأملات روزن را بسیار جذاب و خواندنی خواهند یافت. این کتاب مناسب افرادی است که به دنبال بازیابی شیوه‌های عمیق‌تر، تأثیر بی‌صدای تکنولوژی در عصری هستند که تحت سلطهٔ صفحه‌های نمایش، سرعت و تعاملات سطحی گرفتار شده است. 

چرا کتاب «انقراض تجربه» را بخوانیم؟ 
.

• تشخیص هزینه‌های پنهان فناوری: روزن فقط از گجت‌های امروزی انتقاد نکرده است، او بررسی می‌کند که چگونه زندگی دیجیتال به‌طور نامحسوسی روابط، دامنهٔ توجه و حتی احساسات ما را تغییر داده است. این آگاهی به شما کمک می‌کند تا در مورد نحوهٔ تعامل با فناوری، آگاهانه‌تر عمل کنید، نه این‌که اجازه دهید فناوری زندگی شما را منفعلانه شکل دهد.
• تشویق به داشتن ارتباط عمیق‌تر با زندگی واقعی: در دنیایی که اعلان‌ها و الگوریتم‌ها دائماً حضور دارند، این کتاب ارزش حضور فیزیکی، لمس، گشتن در طبیعت و گفت‌وگوهای رودررو را به خواننده یادآوری می‌کند؛ تجربیاتی که حس خودشناسی انسان را تقویت خواهند کرد و سلامت روان را ارتقا خواهند داد.
• دیدگاهی تازه و انسانی در فرهنگی مبتنی بر فناوری: روزن به جای رد کامل استفاده از فناوری، خواستار برقراری تعادل و خِرد است. صدای او تأمل‌برانگیز است نه هشدار دهنده، و این باعث می‌شود این کتاب حتی برای کسانی که می‌خواهند در جامعهٔ مدرن زندگی کنند اما حس بیگانگی یا از دست دادن تسلط نداشته باشند، بسیار جذاب و خواندنی باشد.
• تقویت تفکر انتقادی و آگاهی فرهنگی: روزن با در هم آمیختن فلسفه، تاریخ و نقد فرهنگی شما را مجهز می‌کند تا عمیق‌تر دربارهٔ زندگی مدرن فکر کنید و فرضیات پشت پیشرفت و کارآیی تکنولوژی را که بر انتخاب‌های روزمره غالب شده‌اند یا تأثیر می‌گذارند را زیر سؤال ببرید.

«انقراض تجربه» را بخوانید چون تأملی ضروری در معنای زندگی کاملاً انسانی در جهانی است که در راحتی، سرعت و ارتباط دیجیتال غرض شده است و به فناوری بیش از حضور، عمق و معنای واقعی اهمیت می‌دهد. کریستین روزن خوانندگان را دعوت می‌کند تا سرعت خود را کم کنند و هزینهٔ پیشرفت که از دست‌دادن تجربهٔ اصیل زندگی است را دوباره ارزیابی کنند. چه از زندگی آنلاین خسته شده باشید، و چه کنجکاو باشید که جامعه در هستهٔ خود چطور در حال تغییر است، این کتاب برای شماست.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

کریستین روزن عضو ارشد مؤسسه امریکن اینترپرایز (American Enterprise Institute) است، جایی‌که بر تلاقی فناوری، فرهنگ و رفتار اجتماعی تمرکز دارد. او مدرک دکترایش را در رشتهٔ تاریخ از دانشگاه اموری اخذ کرده و مدت‌هاست که با سؤالاتی در مورد چگونگی تأثیر پیشرفت‌های تکنولوژیکی بر زندگی شخصی و جمعی ما درگیر بوده است. او در آثارش اغلب به موضوعاتی مثل اخلاق زیستی، خانواده، رسانه و فرسایش قابل‌توجه انسان در عصر دیجیتال می‌پردازد و به خاطر انتقادات تیز و قابل توجه‌اش از تجاوز فناوری مدرن به زندگی روزمره شناخته می‌شود. او ستون‌نویس مجلهٔ کامنتری، سردبیر ارشد نیو آتلانتیس و عضو مؤسسهٔ مطالعات پیشرفتهٔ فرهنگ دانشگاه ویرجینیا است و هم اکنون در واشنگتن دی‌سی زندگی می‌کند.

معرفی کتاب‌های مشابه: 
.

اگر از مطالعهٔ این کتاب لذت بردید یا به دنبال کتاب‌های مشابهی می‌گردید که بر تأثیر تکنولوژی تاکید کرده باشند یا از آن انتقاد کرده باشند و به تلاقی زندگی روزمره، تکنولوژی و تاثیر آن بر زندگی امروز اشاره کرده باشند، از مطالعهٔ کتاب‌های زیر نیز لذت خواهید بُرد.

• کتاب ستیز با جهان مدرن (Against the Modern World)
.

کتاب «ستیز با جهان مدرن» اثر مارکس سجویک (Mark Sedgwick) مورخ بریتانیایی و دانش‌آموختهٔ دانشگاه‌های آکسفورد و برگن است. او در این تاب به بررسی ظهور و توسعهٔ مکتب سنت‌گرایی پرداخته است. در هسته‌‌ٔ اصلی خود، این کتاب استدلال می‌کند که سنت‌گرایی به دنبال احیای یک جهان‌بینی مقدس است. این نقد مدرنیته با استدلال‌های کریستین روزن همخوانی دارد چون او نشان می‌دهد که چگونه فناوری‌های دیجیتال در حال فرسایش،‌ تجربیات اصیل انسانی را تغییر داده‌اند. این دو کتاب در کنار هم، دیدگاه‌هایی قانع‌کننده، هر چند متفاوت، در مورد هزینه‌های مدرنیزاسیون و اشتیاق برای یک وجود انسانی ریشه‌دارتر ارائه کرده‌اند.

‌مارک سجویک از منظری تاریخی به سنت‌گرایی و انواع و اقسام جریان‌ها و جنبش‌ها و نحله‌های مربوط به آن می‌پردازد و با راه و روشی دانشگاهی تصویر کلیت این مکتب و پیوندهای گوناگون و بسیارش را ترسیم می‌کند. این اثر بیش از آنکه بنیادهای شناخت شهودی ـ عقلانی، ژرفای اصول متافیزیکی و باطن آموزه‌های معنوی سنت‌گرایی را بکاود، چگونگی پیدایش و تکوین، روندهای رشد و فرگشت، و گسترۀ پیوندهای تاریخی آن را مطمح نظر ساخته است. مارک سجویک در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه سنت‌گرایی تأثیری عمده بر دین، سیاست و حتی روابط بین‌الملل گذاشته است.

• کتاب زندگی ۰/۳ (انسان بودن در عصر هوش مصنوعی) (Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence)
.

کتاب «زندگی ۰/۳» اثر مکس تگمارک (Max Tegmark) استاد فیزیک MIT و رئیس مؤسسۀ آیندۀ زندگی است. او مؤلف کتاب جهانِ ریاضیاتیِ ماست و در بسیاری از مستندهای علمی شرکت داشته است. تحلیل‌های تگمارک با نگرانی‌های کریستین روزن شباهت‌های بسیاری به هم دارند، چون هر دو نویسنده به‌طور انتقادی بررسی می‌کنند که چگونه فناوری‌های مدرن معنای انسان بودن را تغییر داده‌اند. هر دو کتاب هشدار می‌دهند که فناوری می‌تواند ما را از اساسی‌ترین ظرفیت‌های انسانی‌مان بیگانه کند و این احتمال را مطرح کرده‌اند که هوش مصنوعی ممکن است فراتر از ارزش‌ها و استقلال انسانی پیش برود.

چگونه می‌توانیم از طریق اتوماسیون به رشد و شکوفایی اقتصادی خود ادامه دهیم، بدون آن‌که افراد درآمد یا احساس هدفمندی خود در زندگی را از دست بدهند؟ چگونه می‌توانیم اطمینان یابیم که سامانه‌های هوش مصنوعی آینده همان کاری را که ما می‌خواهیم انجام می‌دهند بدون این‌که از کار بیفتند یا درست کار نکنند یا هَک شوند؟ آیا باید از به راه افتادن مسابقه‌ای تسلیحاتی بر سرِ دستیابی به سلاح‌های خودسامانِ مرگبار در هراس باشیم؟ آیا هوش مصنوعی به بالندگی و شکوفاییِ بی‌سابقۀ زندگی کمک خواهد کرد، یا سرانجام ماشین‌ها در تمام کارها از ما پیشی خواهند گرفت، و شاید حتی جایگزین ما شوند؟ پاسخ به این سؤالات و بسیاری سؤالات دیگر در رابطه با چالش‌های زندگی با هوش مصنوعی را در این کتاب خواهید یافت.

سخن پایانی 
.

در پایان، کتاب «انقراض تجربه» چیزی بیش از نقد فناوری است. این کتاب تأملی تکان‌دهنده در معنای انسان بودن، در زمانهٔ دگرگونی عمیق فرهنگی و دیجیتال است. بینش‌های روزن خواننده را تشویق می‌کند که مکث کرده و مسیر زندگی مدرن خود را زیر سؤال ببرد، زندگی‌ای که راحتی را جایگزین ارتباط‌های معنادار کرده و تفکر را از بین بُرده است. او نمی‌گوید که باید به جهانی معنادار یا نوستالژیک بازگردیم، بلکه می‌گوید باید به جهانی بازگردیم که اغلب همدلی را بر کارآیی ارجح می‌دانست. 

روزن قدرت خود را با ترکیب موضوعات عمیق فلسفی با ارتباط فرهنگی نشان داده و دریچه‌ای به سوی تغییر عادت‌ها، ارزش‌ها و روابط در دنیای مُدرن گشوده است. او صرفاً نمی‌گوید که به راحتی می‌توان با تکنولوژی قطع ارتباط کرد، اما راه‌حل‌هایی را در اختیارتان قرار می‌دهد که مبتنی بر حضور، توجه و زندگی هدفمند باشند. نثر او ما را به خوداندیشی دعوت می‌کند و استدلال‌هایش ما را وادار می‌کند تا در مورد نحوهٔ استفاده از زمان، تعامل با دیگران و شکل‌دادن به محیط اطرافمان تجدیدنظر کنیم. 

در انتها باید گفت که کتاب «انقراض تجربه» ما را به چالش می‌کشد تا زیبایی و غنای زندگی را دوباره کشف کنیم، ما را ترغیب می‌کند تا حواس، فضا و انسانیت‌مان را پیش از آنچه بیش از این فرسوده شود، بازیابیم. این کتاب برای هر کسی است که به دنبال زندگی متفکرانه‌تر و ریشه‌دارتر در دنیای مجازی می‌گردد و یک یادآوری مناسب برای زمانی است که حیاتی‌ترین تجربیات انسان در معرض خطر نادیده گرفته‌شدن قرار گرفته‌اند.