تابستان با ماکیاولی (پالتویی)

هر زمان که طوفانی در تاریخ درمی‌گیرد، همه ماکیاولی را فرا می‌خوانند چون اون تنها کسی است که می‌داند چگونه در هوای طوفانی به فلسفه بپردازد. اما ما در مورد این مرد چه می‌دانیم؟ کتاب «تابستان با ماکیاولی» (Un ete avec Machiavel) اثر پاتریک بوشرون (Patrick Boucheron) مورخ برجستهٔ فرانسوی است که اولین‌بار در سال ۲۰۱۷ منتشر شد. نویسنده در این کتاب با زبان روایی و تأمل‌برانگیز خود خواننده را به قلب رنسانس ایتالیا می‌برد؛ جایی که ماکیاولی نه‌تنها به‌عنوان یک سیاست‌مدار، بلکه به‌عنوان متفکری دلسوز برای وضعیت جامعه خود ظاهر می‌شود. بوشرون کتاب را در قالب نامه‌هایی خیالی یا گفت‌وگوهای ذهنی با ماکیاولی نوشته است؛ سبک خاصی که کتاب را از یک روایت صرفاً تاریخی جدا می‌کند و آن را به اثری فلسفی-شخصی بدل می‌سازد. نویسنده در هر بخش از کتاب، یک پرسش کلیدی در سیاست و اخلاق را با نگاهی به اندیشه‌های ماکیاولی تحلیل می‌کند و خواننده را دعوت می‌کند تا با ذهنی بازتر به مفاهیم قدرت، دروغ، خشونت و حقیقت بیندیشد.

ماکیاولی که بود و چه کرد؟
.

نیکولو ماکیاولی (Niccolò Machiavelli) دیپلمات، متفکر سیاسی و نویسنده ایتالیایی دورهٔ رنسانس بود که در سال ۱۴۶۹ به دنیا آمد و در ۱۵۲۷ درگذشت و بیشتر به‌خاطر نوشتن کتاب «شهریار» (The Prince) به شهرت رسید؛ رساله‌ای در مورد قدرت، رهبری و کشورداری که قرن‌ها بحث و جدل را به دنبال داشت. ماکیاولی که در جمهوری شاهزاده‌ها، فلورانس الیگارشی رنسانس و ساوانارولا متولد شد، از سنین بسیار پایین به سیاست حساس بود.

ماکیاولی اما بیش از هر چیزی، در واقع ناظر تیزبین طبیعت انسان و واقعیت‌های سیاسی در ایتالیایی آشفته بود و آشنایی با او بسیار مهم است چون ایده‌های جالبی در مورد جاه‌طلبی، ترس، وفاداری و استراتژی‌های سیاسی ارائه کرده که هنوز هم به طرز چشمگیری به دنیای امروز مرتبط هستند. آشنایی و درک دیدگاه‌های ماکیاولی به ما کمک می‌کند تا با نحوهٔ عملکرد قدرت ـ چه در تاریخ و چه در دنیای مدرن ـ آشنا شویم و ما را تشویق می‌کند تا در مورد اخلاق و اثربخشی رهبری به‌طور انتقادی فکر کنیم.

درباره‌ٔ کتاب 
.

کتاب «تابستان با ماکیاولی» اثری تأمل‌برانگیز دربارهٔ ماکیاولی است که تحلیل تاریخی، حساسیت ادبی و ارتباط با دوران معاصر نیز در آن برجسته است. بوشرون چگونگی ظهور ایده‌های ماکیاولی از فضای بی‌ثبات رنسانس فلورانس و تأثیر آن بر طول قرن‌ها و شکل‌گیری اندیشهٔ سیاسی را دنبال کرده است. او بر اصرار ماکیاولی بر احتمالات زندگی سیاسی، اهمیت ریسک‌پذیری محتاطانه و تمایز بین ظواهر و واقعیت‌ها در کشورداری تأکید کرده و در این کتاب خواننده را دعوت می‌کند تا به ماکیاولی به عنوان متفکری نگاه کند که قضاوت عملی، شکنندگی جمهوری‌ها و تنش دائمی بین فضیلت و ضرروت در حکومت را در اولویت قرار داد.

بوشرون در طول این کتاب ماکیاولی را در گفت‌وگو با دغدغه‌های مدرن مثل مدیریت بحران، اعتماد عمومی و مشروعیت اقتدار سیاسی قرار می‌دهد و بنابراین کتاب تأملی ظریف در اهمیت ماکیاولی برای درک چگونگی ظرفیت جوامع سیاسی در دوران آشوب، چگونگی عبور رهبران از ترس و امید و چگونگی مطالعهٔ سیاست است. بوشرون ماکیاولی را یک دسیسه‌چین بدبین نمی‌داند، بلکه او را به عنوان یک ناظر تیزبین به تصویر می‌کشد و خواننده را دعوت می‌کند تا این متفکر رنسانس را به عنوان شخصیتی حیاتی برای جامعهٔ امروزی، دوباره کشف کند.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«تابستان با ماکیاولی» کاوشی تیزبینانه و شیوا از زندگی، ایده‌ها و اهمیت پایدار ماکیاولی است که دقت علمی را با لحنی روان و جذاب در هم می‌آمیزد. نویسنده از طریق فصل‌های کوتاه خود، اندیشهٔ سیاسی ماکیاولی را در بستری تاریخی قرار داده و درعین‌حال طنین عجیب آن با پویایی‌های قدرت‌های معاصر را روشن می‌سازد. برخی از ويژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• گفت‌وگوهای خیالی: این کتاب در قالب گفت‌وگو و وقایع‌نگاری‌های کوتاه نوشته شده است که به کتاب ریتمی محاوره‌ای و ساده بخشیده است.
• محتوای مختصر اما غنی: کتاب فصل‌های کوتاه و دقیقی دارد و آثار اصلی و زندگینامهٔ ماکیاولی را برجسته می‌کند.
• دانش برجسته: بوشرون تاریخ را با ادبیات ترکیب کرده و بنابراین نثر او هم عالمه و هم خواندنی است.
• مرتبط با دنیای امروز: نویسنده ایده‌های ماکیاولی را برای امروز احیا کرده و مضامینی مانند قدرت، ترس و حاکمیت که هنوز هم به‌طرز چشمگیری به دنیای امروز مرتبط هستند را بررسی کرده است.
• تصویری فراتر از کلیشه‌ها: نویسنده ماکیاولی را از کلیشه‌ها فراتر بُرده و او را به عنوان شخصیتی پیچیده، شاعر، سیاستمدار، متفکر سیاسی و نه صرفاً نماد «ماکیاولیسم» معرفی کرده است.

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب مناسب خوانندگانی است که در مورد اندیشهٔ سیاسی ماکیاولی کنجکاوند و علاقه‌ای نیز به مطالعهٔ متون دانشگاهی حجیم ندارند. این کتاب همچنین برای علاقه‌مندان به تاریخ که مشتاق هستند ایده‌های رنسانس را در دنیای امروز درک کنند، بسیار ایده‌آل است. همچنین اگر می‌خواهید با ماکیاولی آشنا شوید و یا این‌که دانشجوی رشتهٔ سیاست، فلسفه و تاریخ هستید نیز مطالعهٔ این کتاب را بسیار جذاب و سودمند خواهید یافت.

چرا کتاب «تابستان با ماکیاولی» را بخوانیم؟ 
.

• درک ماکیاولی: بوشرون از لحن آکادمیک ترسناکی که اغلب فلسفهٔ سیاسی را احاطه کرده، فاصله گرفته و زبانی ساده و واضح را جایگزین کرده است. این امر به خوانندگانی که هیچ دانش قبلی از ماکیاولی ندارند اجازه می‌دهد تا به راحتی کتاب را بخوانند؛ درحالی‌که مطالب کافی برای جلب رضایت مخاطبان متخصص‌تر نیز دارد.
• به چالش کشیدن کلیشه‌ها و تصورات غلط: نویسنده در این کتاب به‌جای تقویت کلیشهٔ ماکیاولی به عنوان یک فریبکار سرد و بی‌رحم، او را متفکری شوخ‌طبع، انسان و پیچیده معرفی کرده است. این تغییر نسبت به ماکیاولی به خواننده کمک می‌کند تا با او فراتر از سوءتفاهم‌ها و برچسب‌ها آشنا شود و این شخصیت مهم تاریخی را در بستر خودش درک کند.
• پیوند گذشته و حال: بوشرون با ترسیم تشابهات ظریف اما قدرتمند بین سیاست رنسانس و زندگی سیاسی مدرن، نشان می‌دهد معضلاتی که ماکیاولی توصیف کرده است مثل قدرت، وفاداری، ترس و جاه‌طلبی هنوز به دنیای امروز مرتبط هتند. این باعث می‌شود کتاب نه‌تنها تاریخی باشد بلکه به شدت به دنیا و مسائل امروزی نیز مرتبط به نظر برسد.
• کتابی مختصر اما غنی: کتاب در قالب فصل‌های کوتاه نوشته شده که می‌تواند آن را در جلسات کوتاه بخوانید، اما هر بخش نکته‌ای به یادماندنی برای تفکر به خواننده می‌دهد. این تعادل باعث شده این کتاب هم برای خواندن رسمی و هم غیررسمی بسیار مناسب و قابل‌تأمل باشد.

کتاب «تابستان با ماکیاولی» را بخوانید اگر به دنبال نگاهی تازه، جذاب و ساده به یکی از متفکران تاریخ می‌گردید که بیشتر سوءتفاهم را به خود دیده است. پاتریک بوشرون قرن‌ها کلیشه را کنار گذاشته تا ماکیاولی ظریف، شگفت‌انگیز و واقعی را آشکار کند و بینش‌های سیاسی او را به دنیای امروز مرتبط کند. فصل‌های کوتاه و گفت‌وگوهای جذاب این کتاب نیز در جذابیت آن بی‌تاثیر نیست. چه دانشجو باشید، چه عاشق تاریخ یا صرفاً در مورد سیاست و قدرت کنجکاو باشید، از مطالعهٔ این کتاب لذت خواهید بُرد.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

پاتریک بوشرون، استاد تاریخ قرون وسطی در کُلِژ دو فرانس، یکی از برجسته‌ترین مورخان معاصر اروپا است که در ۱۹۶۵ به دنیا آمد. تاکنون بیش از ۱۲ کتاب از این نویسنده منتشر شده است که در کتابش با عنوان «تاریخ جهانی فرانسه» (Global History of France) که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، آثار ۲۲ مورخ را گردآوری کرد و به‌طور غیرمنتظره‌ای پرفروش شد. بوشرون یکی از نویسندگان مراسم افتتاحیهٔ المپیک تابستانی ۲۰۲۴ بود. آثار او با تمرکز بر تاریخ فرهنگی و سیاسی، همواره تلاش کرده‌اند گذشته را به زبان امروز ترجمه کنند. بوشرون در کتاب تابستانی با ماکیاولی نگاهی چندلایه، عمیق و بی‌پیرایه به یکی از بحث‌برانگیزترین متفکران تاریخ ارائه می‌دهد و خواننده را به یک تجربه فلسفی دعوت می‌کند.

معرفی کتاب‌های مشابه: 
.

اگر از مطالعهٔ این کتاب لذت بردید و با کمک آن با ماکیاولی آشنا شدید و یا این‌که اگر خواننده‌ای متخصص‌تر هستید و به دنبال کتاب‌های مشابه می‌گردید که سبک تلفیقی داشته باشند و به صورت روایت‌های ادبی، کوتاه و جذاب شما را با مهم‌ترین چهره‌های تاریخ آشنا کنند، مطالعهٔ کتاب‌های زیر را نیز به شما پیشنهاد می‌کنیم.

• کتاب تابستان با پروست (Un été avec Proust)
.

کتاب «تابستان با پروست» اثر آنتوان کمپنی ین (Antoine Compagnon) محقق ادبی مشهور فرانسوی و استاد متخصص در ادبیات فرانسه است. نویسنده در این کتاب نیز درست مثل کتاب «تابستان با ماکیاولی»، از قالب گفت‌وگو و محاوره استفاده کرده و کتابی متشکل از فصل‌های کوتاه و جذاب نوشته است. هر دو نویسنده، عصارهٔ شخصیت‌های پیچیده - ماکیاولی و پروست - را استخراج می‌کنند و در عین حال از اصطلاحات تخصصی آکادمیک سنگین اجتناب می‌کنند. هر کتاب به عنوان مقدمه‌ای قابل فهم عمل می‌کند که خوانندگان را با متفکران مهم تاریخی و ایده‌های ماندگار آن‌ها دوباره مرتبط می‌سازد. لحن محاوره‌ای و سبک اپیزودیک آن‌ها، این آثار را به همراهانی ایده‌آل برای خوانندگانی تبدیل می‌کند که به دنبال سفرهای فکری متفکرانه و در عین حال قابل فهم هستند.

در این کتاب، نویسنده خوانندگان را در دنیای پیچیده و لایه‌های غنی اثر ماندگار مارسل پروست، «در جستجوی زمان از دست رفته» (À la recherche du temps perdu)، راهنمایی می‌کند. این کتاب که در ابتدا به عنوان یک مجموعه رادیویی تابستانی از شبکه فرانس اینتر پخش می‌شد، مضامین، تکنیک‌های روایی و شخصیت‌های پروست را در فصل‌های قابل فهم و قابل فهم تجزیه و تحلیل می‌کند. نویسنده در این کتاب به بررسی حافظه، زمان، عشق و جامعه می‌پردازد و در عین حال نشان می‌دهد که چگونه نوشته‌های پروست ادبیات مدرن را تغییر شکل داده‌اند. نثر آنتوان کمپنی ین به گرم و جذاب است و متن اغلب متراکم پروست را برای مخاطبان گسترده قابل فهم می‌کند.

• کتاب اگر نیچه بود چه می‌کرد؟ (What Would Nietzsche Do)
.

کتاب «اگر نیچه بود چه می‌کرد» اثر مارکوس ویکس (Marcus Weeks) فیلسوف و نویسندهٔ بریتانیایی است. نویسنده در این کتاب درست مثل کتاب «تابستان با ماکیاولی»، با ترکیب بینش علمی با سبکی محاوره‌ای و جذاب، مقدمه‌ای قابل فهم برای یک متفکر چالش‌برانگیز ارائه می‌دهد. هر دو کتاب با هدف رمزگشایی از میراث چهره‌های مهم تاریخی، نشان می‌دهند که چگونه ایده‌های آن‌ها امروزه نیز مرتبط هستند. لحن صمیمی و چارچوب کاربردی، این دو اثر را به منابع ارزشمندی برای خوانندگانی تبدیل می‌کند که مشتاقند ایده‌های کلاسیک را با تجربیات خود پیوند دهند.

نویسنده در این کتاب با رویکردی قابل فهم و اغلب طنزآمیز به بررسی ایده‌های فردریش نیچه، یکی از تأثیرگذارترین و بحث‌برانگیزترین متفکران قرن نوزدهم، می‌پردازد. مارکوس ویکس از طریق مجموعه‌ای از تأملات عملی و آزمایش‌های فکری، خوانندگان را دعوت می‌کند تا بررسی کنند که چگونه می‌توان فلسفهٔ نیچه را در چالش‌های روزمره، از رشد شخصی و خلاقیت گرفته تا اخلاق و تاب‌آوری، به کار برد. این کتاب به جای ارائه آثار نیچه به عنوان آثاری انتزاعی یا بیش از حد پیچیده، مفاهیم اغلب دشوار او را برای خوانندگان مدرن قابل فهم و مرتبط می‌سازد و آن‌ها را تشویق می‌کند تا در ارزش‌های سنتی تجدید نظر کنند و با اصالت و شجاعت بیشتری زندگی کنند.

سخن پایانی 
.

بوشرون موفق شده است در کتاب «تابستان با ماکیاولی» یک متفکر سیاسی چندصد ساله را دوباره زنده کند. او تصویر کاریکاتورگونهٔ ماکیاولی به عنوان یک دغل‌باز بی‌رحم را کنار گذاشته و درعوض ماکیاولی را به عنوان یک ناظر تیزبین و مردی که عمیقاً درگیر سیاست‌های آشفتهٔ دوران خود بود، به خواننده معرفی می‌کند. بوشرون با لحنی محاوره‌ای و بصیرت‌بخش، حتی خوانندگان ناآشنا به تاریخ رنسانس را نیز بدون احساس سردرگمی با ایده‌های ماکیاولی درگیر می‌کند. این سادگی یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت این کتاب است که باعث می‌شود کتابی مناسب هم برای تازه‌واردان باشد و هم برای خوانندگان باتجربه‌تر جذاب باشد.

نحوهٔ پیوند دادن گذشته به زمان حال نیز در این کتاب بسیار قابل توجه است. پرسش‌های سیاسی که ماکیاولی با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کرده مانند چگونگی کسب، حفظ و از دست‌دادن قدرت، امروز نیز به اندازهٔ آن دوران ضروری است. بنابراین این کتاب با ایجاد این ارتباطات، خواننده را به تأمل در واقعیت‌های سیاسی زمانهٔ خود دعوت می‌کند. 

این پُل زدن بین قرن‌ها نه‌تنها اهمیت پایدار اندیشهٔ ماکیاولی را تقویت می‌کند، بلکه این کتاب را به عنوان ابزاری برای تأمل در فلسفهٔ معاصر تبدیل کرده است. این کتاب به همان اندازه که در مورد خودِ ماکیاولی است، در مورد چگونگی خواندن و تفسیر مجدد گذشته نیز هست.