زن ها

کتاب «زن‌ها» (The Women) رمانی تاریخی-تخیلی اثر کریستین هانا (Kristin Hannah) نویسندهٔ آمریکایی است. این کتاب داستان فرانسیس (فرانکی) مک ‌گرت است؛ پرستار جوانی که در طول جنگ ویتنام به‌عنوان پرستار در ارتش ایالات متحده خدمت می‌کرد. هانا اولین‌بار ۲۰ سال قبل از انتشار رمان، ایدهٔ نوشتن آن به ذهنش رسید. او گهگاه به سراغ نوشتن آن می‌آمد و دوباره آن را کنار می‌گذاشت. این کتاب حاصل تجربیات او از بزرگ شدن در دوران جنگ است که به گفتهٔ خودش سایهٔ بزرگی بر زندگی‌اش انداخته است. هانا در تحقیقاتش برای نوشتن این کتاب، خاطرات چندین پرستار که در زمان جنگ در ویتنام خدمت می‌کردند، خواند که بسیاری از آن‌ها در سازگاری با زندگی غیرنظامی مشکل داشتند و به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا بودند. او تحت تأثیر اعتراضات عمومی، راهپیمایی‌ها و شکاف اجتماعی در مورد جنگ در آن زمان و همچنین نحوهٔ برخورد با جانبازان پس از بازگشت به خانه قرار گرفت تا در نهایت این رمان را تمام کرد.

درباره‌ٔ کتاب 
.

داستان «زن‌ها» در پس زمینهٔ جنگ ویتنام اتفاق می‌افتد و دربارهٔ فرانسیس مک گرت است، یک پرستار نظامی که خانواده‌اش را در جزیرهٔ کورونادوی کالیفرنیا ترک می‌کند و وارد سنگرهای گل‌آلود جنگ می‌شود. فرانکی به دو دلیل پرستار جنگ می‌شود؛ پیوستن به برادرش که از قبل در میدان جنگ بوده و بالاخره جلب رضایت والدینش را به دست بیاورد. او پس از مدتی متوجه می‌شود که میهن‌پرستی‌اش به هیچ‌عنوان او را برای حملات خمپاره و زخم‌های بمب‌های ناپالم آماده نکرده است.

فرانکی با کفش‌های پاشه بلند معمولی قدم به میدان جنگ می‌گذارد که به سرعت با چکمه‌های جنگی جایگزین می‌شوند و زنی متفاوت را به کشوری بازمی‌گرداند که دیگر نمی‌تواند آن را بشناسد. او مجبور می‌شود جنگی را که زمانی به آن اعتقاد داشت با وقایع بحث‌برانگیزی که مستقیم تجربه کرده بود، آشتی دهد. علاوه بر تمام این‌ها، او باید یاد بگیرد که زخم‌های خود را پنهان کند تا بتواند دوباره به جامعه‌ پیوندد که اصرار دارد هیچ زنی در ویتنام حضور نداشته است.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«زن‌ها» روایتی قدرتمند و گیر است که صدای اغلب نادیده گرفته شدهٔ پرستاران زن آمریکایی جنگِ ویتنام را از طریق جزئيات تاریخی و تمرکز بر دوستی و تاب‌آوری روایت کرده است. شخصیت اصلی داستان که زندگی آرامی دارد با جنگ، تروما و تعلق دگرگون می‌شود. هانا بوم تاریخی گسترده‌ای را با مبارزات عمیقاً شخصی ترکیب کرده و پیوندهای بین زنانی را نشان می‌دهد که در تاریک‌ترین لحظات تاریخ شکل گرفته است. برخی از ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• پس‌زمینهٔ تاریخی معتبر: این کتاب سرشار از جزئیات دوره‌ای - شیوه‌های پزشکی، شرایط منطقه جنگی، هنجارهای اجتماعی دهه 1960 - است که به خوانندگان کمک می‌کند وزن و واقع‌گرایی تجربه زمان جنگ را احساس کنند. 
• شخصیت اصلی قوی: فرانکی ایستا نیست، او از معصومیت از طریق تروما و سردرگمی به یک خودِ استوارتر و مقاوم‌تر سفر می‌کند. مبارزات درونی فرانکی، او را قابل درک و انسانی می‌کند. 
• همبستگی و دوستی‌های زنانه: روابط بین فرانکی و دیگر پرستاران محور این داستان است. دوستی‌های آن‌ها در میان هرج و مرج، راه نجاتی هستند و با ظرافت به تصویر کشیده شده‌اند.
• عمق عاطفی و روانی: آسیب‌های جنگ، مشکلات بازگشت به خانه، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اینکه چگونه جامعه اغلب از قدردانی از خدمات زنان سر باز می‌زند، موضوعات اصلی رمان هستند که نه تنها به عنوان نقاط عطف داستان، بلکه به عنوان تجربیات عمیقاً احساس شده ارائه می‌شوند. 
• چالش‌های اجتماعی و سیاسی: هانا از نشان دادنِ پویایی‌های سیاسی، فرهنگی و جنسیتی آن دوران - جنبش ضد جنگ، حقوق مدنی، تبعیض جنسی، نژادپرستی - ابایی ندارد و نشان می‌دهد که چگونه این چالش‌ها، با زندگی‌های فردی تلاقی می‌کنند. 
• طرح داستانی جذاب و گیرا: ریتم و تحولات این رمان، از وحشت خط مقدم گرفته تا فقدان‌های شخصی و پیچیدگی‌های اخلاقی‌اش، خوانندگان را در طول داستان از نظر احساسی درگیر نگه می‌دارد.

افتخارات و جوایز 
.

از زمان انتشار «زن‌ها» در سال ۲۰۲۴، این اثر با استقبال چشمگیری از سوی خوانندگان و منتقدان مواجه شده است. برخی از افتخارات و جوایز آن عبارت‌اند از:

• قرارگیری در فهرست پرفروش‌ترین‌های نیویورک‌تایمز ‌به مدت ۱۰ هفته
• برندهٔ جایزهٔ کتاب منتخب گودریدز (Goodreads Choice) برای داستان تاریخی مورد علاقهٔ خوانندگان 
• پرفروش‌ترین کتابِ سال ۲۰۲۴

بازخوردها به رمان «زن‌ها»
.

• زمان کافی گذشته است که اکثر مردم قهرمانی‌های فردی که در ویتنام رخ داد را تصدیق کنند،‌ هر چند تاریخ به خودِ جنگ نگاه خوبی ندارد. مردم آن‌جا کارهایی انجام دادند که می‌توانیم و باید به آن‌ها افتخار کنیم. به همین دلیل است که خوشحالم کتابی مانند «زن‌ها» را می‌بینم که این‌قدر خوب عمل کرده است. این یک ادای احترام زیبا به گروهی از کهنه سربازان است که شایستهٔ قدردانی بیشتری برای فداکاری‌های باورنکردنی خود هستند. بیل گیتس (Bill Gates)

• هانا دوباره نور خود را بر زنان نادیده گرفته در تاریخ می‌تاباند. مجلهٔ پیپل (People Magazine)

• هانا اینجا در بهترین فُرم خود است... ابر قدرت واقعی هانا، توانایی او در درگیر کردن شما از فاجعه‌ای به فاجعهٔ دیگر است، گاهی اوقات از میان انگشتانتان مجبورید کتاب را بخوانید، چون به سادگی نمی‌توانید از شخصیت‌های او دست بکشید. او زنان را با اعتقادی تأثیرگذار در تجربهٔ ویتنام گرد هم می‌آورد. نیویورک تایمز (The New York Times)

• زنان، بهترین داستان تاریخی است. بسیار تأثیرگذار، بسیار غم‌انگیز و در نهایت،‌ نشاط‌آور. من عاشق کتاب دیگر هانا «بُلبل» شدم، اما زنان کتاب مورد علاقهٔ من است. نیکلاس دی. کریستوف (Nicholas D. Kristof)، برندهٔ جایزهٔ پولیتزر 

• کریستین هانا یکی از بزرگ‌ترین داستان‌سرایان زمان ما است که به یکی از بی‌رحمانه‌ترین و نفرت‌انگیزترین جنگ‌های قرن گذشته، یعنی جنگ ویتنام، می‌پردازد. کتاب «زن‌ها» مشارکت‌های قدرتمند و فداکاری‌های وحشتناک پرستاران نظامی آمریکایی را آشکار می‌کند که در جنگی خدمت کردند که سازمان‌هایش از اذعان به حضورشان در آنجا خودداری می‌کردند. شاید هیچ کلمه‌ای نتواند به ملتی که هنوز از هو کردن قهرمانان بازگشته‌مان، شرمنده است، پایان دهد. اما قهرمان داستان فرانسیس، دلسوزی عمیق و به تعویق‌افتاده را برمی‌انگیزد و اشک‌هایی برای تک تک سربازان و به ویژه زنان فراموش شده‌ای که این‌قدر فداکاری کردند، به ارمغان می‌آورد. هرگز رمانی دربارهٔ جنگ تا این حد عمیق به داستانی از قلب انسان تبدیل نشده است. دلیا اوونز، نویسندهٔ کتاب «جایی که خرچنگ‌ها آواز می‌خوانند» (Delia Owens, author of Where the Crawdads Sing)

• با فداکاری شما را مبهوت می‌کند؛ با قهرمانی تعالی می‌بخشد... ادای احترامی مهم به پرستاران زن شجاع که مدت‌ها در ویتنام خدمت کردند. بانی گارموس، نویسندهٔ کتاب «درس‌هایی از شیمی» (Bonnie Garmus, author of Lessons in Chemistry)

• داستان جذاب و احساسی هانا دربارهٔ پرستار جوانی است که زندگی‌اش با جنگ ویتنام تغییر می‌کند. طرفداران داستان‌های تاریخی زنان از این داستان جذاب دوران جنگ لذت خواهند برد. پابلیشرز ویکلی (Publishers Weekly)

• بسیاری می‌گویند پرستارانی که در جنگ ویتنام کمک کردند، فراموش شدند. باور کنید، برای آن دسته از ما که آنجا بودیم،‌این زنان هرگز فراموش نشدند و هرگز فراموش نخواهند شد. کریستین هانا با این رمان به آن‌ها ادای احترام کرده است. کارل مارلانتس (Karl Marlantes)

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب با محوریت صداهای نادیده گرفته شده زنان در دوران جنگ نوشته شده است و موضوعی تاریخی و جنگی دارد. این کتاب برای خوانندگانی است که از مطالعهٔ کتاب‌های تاریخی و تخیلی لذت مي‌برند. این کتاب مناسب هر کسی است که می‌خواهد با واقعیت‌های جنگ و حقایق جنگ ویتنام آشنا شود. رمان «زن‌ها» ادای احترامی به تمامی زنانی است که در جنگ شرکت کردند و با تروما و وحشت به خانه‌هایشان بازگشتند و هیچ‌گاه احساس تعلق نداشتند.

چرا رمان «زن‌ها» را بخوانیم؟ 
.

• گرامیداشت داستان‌های ناگفته: این رمان سهم زنان در جنگ ویتنام را برجسته می‌کند؛ زنانی که در آن زمان حضورشان در جبهه ویتنام انکار شد. هانا از طریق سفر فرانکی و تجربیات دیگر پرستاران، اطمینان حاصل می‌کند که فداکاری‌ها و صدای آنها سرانجام به رسمیت شناخته می‌شوند. خواندن این کتاب به شما فرصتی می‌دهد تا با این تاریخ‌های پنهان ارتباط برقرار کنید و خسارات عاطفی و جسمی جنگ بر زنانی را که با شجاعتی برابر با مردان خدمت کردند، اما هنگام بازگشت به خانه به ندرت مورد تجلیل قرار گرفتند، درک کنید.
• بررسی تروما و التیام: این کتاب فراتر از میدان جنگ، شما را به پیامدهای جنگ می‌برد و بر اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، احساس گناه بازماندگان و دشواری بازگشت به زندگی غیرنظامی تمرکز می‌کند. مبارزات فرانکی، آینه‌ای از مبارزات بسیاری از کهنه سربازان است و زخم‌های عمیقی را نشان می‌دهد که با پایان جنگ محو نمی‌شوند. هانا این موضوع را با حساسیت و واقع‌گرایی به تصویر می‌کشد و به شما این امکان را می‌دهد که نه تنها شاهد درد، بلکه شاهد سفر طولانی و ناهموار به سوی التیام نیز باشید. این امر کتاب را نه تنها تأثیرگذار کرده است بلکه باعث می‌شود خواننده نسبت به هزینه‌های انسانی جنگ آگاه شود.
• دوستی و همبستگی زنان: در هسته خود، رمان «زن‌ها» داستانی از ارتباط و دوستی‌هایی است که در بحران شکل می‌گیرند و در تاریک‌ترین لحظات به خطوط نجات تبدیل می‌شوند. فرانکی به همراه دیگر پرستاران، به روش‌هایی به یکدیگر تکیه می‌کنند که فراتر از یک همراهی ساده است؛ پیوندهای آنها تجسم بقا، اعتماد و تاب‌آوری است. برای خوانندگان، این جنبه، روحیه‌بخش و قابل درک است، زیرا قدرت اجتماع و همبستگی را نشان می‌دهد، به ویژه در میان زنانی که با هم با سختی‌ها روبه‌رو می‌شوند.
• ترکیب تاریخ و داستان: کریستین هانا به خاطر توانایی‌اش در بافتن جزئیات تاریخی با شخصیت‌های جذاب شناخته می‌شود و این رمان نیز از این قاعده مستثنی نیست. او این داستان را براساس حقیقت نوشته است، و مبارزات شخصی فرانکی آن را از نظر احساسی جذاب می‌کند. شما با مطالعهٔ این رمان، فقط تاریخ را یاد نمی‌گیرید؛ بلکه آن را از طریق چشمان شخصیت‌هایی که واقعی به نظر می‌رسند، زندگی می‌کنید و این باعث می‌شود این تجربه فراموش‌نشدنی باشد.

رمان «‌زن‌ها» چیزی بیش از یک رمان تاریخی ساده است؛ این کتاب داستانی است که شدت جنگ را با احساسات و ارتباطات انسانی همسو کرده است. هانا با روشن کردن تجربیات نادیده گرفتهٔ شدهٔ پرستاران در زمان جنگ ویتنام، خوانندگان را نه‌تنها به دیدن تاریخ دعوت می‌کند، بلکه به موضوعاتی جهانی مثل شجاعت، فقدان و تاب‌آوری پرداخته است.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

کریستین هانا نویسندهٔ آمریکایی است که در ۱۹۶۰ به دنیا آمد. از برجسته‌ترین آثارش می‌توانیم به «باغ زمستانی»، «بلبل»، «کِرم شب‌تاب»، «تنهای بزرگ» و «چهار باد» اشاره کنیم. هانا در کالیفرنیا به دنیا آمد و پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه واشنگتن در رشتهٔ ارتباطات و در سال ۱۹۸۳، در یک آژانس تبلیغاتی در سیاتل مشغول به کار شد. او از دانشکدهٔ حقوق پوجت ساوند نیز فارغ‌التحصیل شد و قبل از این‌که به یک نویسندهٔ تمام وقت تبدیل شود، در سیاتل به وکالت پرداخت. هانا اولین رمان خود را با مادرش نوشت که در آن زمان بر اثر سرطان در حال مرگ بود اما این کتاب هرگز منتشر نشد. پرفروش‌ترین اثر هانا «بلبل» (The Nightingale) است که بیش از ۴.۵ میلیون نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رفته و به ۴۵ زبان زندهٔ دنیا ترجمه شده ست. هانا هم اکنون به همراه همسر و پسرش در واشنگتن زندگی می‌کند.

معرفی کتاب مشابه: به جنگ لبخند بزن (The Beantown Girls)
.

کتاب «به جنگ لبخند بزن» رمانی تاریخی اثر جین هیلی نویسندهٔ آمریکایی است. وقایع این رمان سال 1944 اتفاق می‌افتد و روایتی از داستان زندگی فیونا دنینگ و دو دوستش ویویانا و داتی را دنبال می‌کند که زادگاه خود بوستون را ترک می‌کنند تا به نیروهای صلیب سرخ در خارج از کشور پیوندند. این ماجرا فرصتی را برای فیونا فراهم می‌کند تا از سرنوشت نامزدش که درحین جنگ در آلمان ناپدید شده بود مطلع شود و برای ویویانا و داتی فرصتی برای ماجراجویی است. اما هیچ‌کدام از این سه دختر نمی‌دانند این دوران مسیر زندگی آن‌ها را برای همیشه تغییر خواهد داد. با این‌که شخصیت‌های این کتاب تخیلی هستند، هیلی با دقت در مورد این زنان تحقیق کرد و بیشتر کتاب را براساس رویدادهای تاریخی و اطلاعات موثق نوشت. این کتاب پس از انتشار پرفروش‌ترین کتاب آمازون چارتس و واشنگتن پست شد.

این رمان نیز مانند «زن‌ها» دربارهٔ مشارکت‌های نادیده گرفته شدهٔ زنان در زمان جنگ است و شجاعت، انعطاف‌پذیری و بار عاطفی خدمت در محیط‌های خطرناک و مردسالارانه را نشان می‌دهد. هر دو رمان زنان قوی‌ای را به تصویر کشیده‌اند که از نقش‌های سنتی خود خارج می‌‌شوند تا در لحظات درگیری، به ندای بزرگ‌تری پاسخ دهند. از جمله شباهت‌های هر دو رمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• تمرکز بر زنان در جنگ: هر دو رمان، نوری بر نقش زنان در طول جنگ‌های بزرگ می‌تابانند و آنها را از حاشیه تاریخ به مرکز روایت منتقل می‌کنند. با انجام این کار، آنها به فراموش‌شدگان صدا می‌دهند و اهمیت مشارکت زنان را فراتر از انتظارات سنتی برجسته می‌کنند.
• مضامین دوستی و همبستگی: هسته اصلی هر کتاب در پیوندهای بین زنان نهفته است. هر دو رمان نشان می‌دهند که چطور دوستی در مواجهه با عدم قطعیت‌های جنگ و همبستگی به زنان کمک می‌کند. هر دو اثر نشان می‌دهند که این روابط در مواقع بحرانی، راه نجات هستند.
• تأثیر عاطفی و روانی جنگ: هر رمان نشان می‌دهد که چگونه جنگ زخم‌های عمیقی، نه تنها جسمی، بلکه عاطفی، بر جای می‌گذارد. شخصیت‌ها با غم، فقدان و گناه بازماندگان روبرو می‌شوند و آشکار می‌کنند که نبرد مدت‌ها پس از پایان رسمی جنگ ادامه دارد.
• مبارزه برای به رسمیت شناخته شدن: یک نکتهٔ مشترک این است که چگونه این زنان، علیرغم فداکاری‌هایشان، به جوامعی بازمی‌گردند که اغلب خدمات آنها را نادیده می‌گیرند. هر دو رمان این حذف را نقد می‌کنند و بر بی‌عدالتی ناشی از نادیده گرفته شدن آنها در روایت‌های تاریخی تأکید می‌کنند.

سخن پایانی 
.

با مطالعهٔ رمان «زن‌ها» متوجه می‌شوید که این رمان نه تنها دربارهٔ جنگ است،‌ بلکه دربارهٔ سکوت‌هایی است که تاریخ از خود به جای می‌گذارد. از دریچهٔ نگاه فرانکی وارد دنیایی می‌شوید که شجاعت در آن امری ضروری است و فداکاری‌های عظیم در سایهٔ هیاهوی سیاسی و تعصب فرهنگی گم می‌شوند. داستان‌سرایی هانا به خواننده یادآوری می‌کند که وزن تاریخ نه‌تنها در نبردهای انجام شده، بلکه در زندگی‌هایی است که توسط آن‌ها تغییر شکل داده‌اند. زنانِ این رمان، مظهر انعطاف‌پذیری و شجاعت هستند.

آنچه این کتاب را فراموش نشدنی کرده، صداقت آن است. نویسنده سعی نکرده است شجاعت را رمانتیک جلوه دهد یا بقا را به چیزی‌ آسان تبدیل کند. در عوض،‌ لبه‌های ناهموار تروما، تنهاییِ دیده نشدن پس از بازگشت به خانه و قدرت پیچیده‌ای که برای ادامه دادن و حرکت رو به جلو نیاز است را به نمایش گذاشته است. تحول فرانکی نشان می‌دهد که انسان‌ها می‌توانند حتی زمانی که به رسمیت شناخته نمی‌شوند و آسایش از آن‌ها دریغ می‌شود، تاب‌آوری را به اوج خود برسانند.

این رمان دربارهٔ صداهای ناشناخته و عزت نادیده گرفته شدگان است. «زن‌ها» به خواننده یادآوری می‌کند که تاریخ نه‌تنها توسط نبردها و پیروزی‌ها، بلکه توسط استقامت آرام افرادی که داستان‌هایشان اغلب فراموش شده‌اند، ساخته می‌شود.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
.

معلم. پرستار. منشی. این‌ها شغل‌های مناسب برای دختری مثل او بودند. همین هفته‌ی گذشته مادرش به حرف فرانکی درباره‌ی تلاش‌هایش برای رسیدن به سطح بالاتری در زیست‌شناسی گوش داده بود و با ملایمت گفته بود، فرانسیس کی به قورباغه‌ها اهمیت می‌ده؟ تو فقط تا زمانی که عروسی کنی، پرستار می‌شی. و راستی، دیگه وقتش شده کم‌کم بهش فکر کنی. دست از بدو بدو برای کلاس‌هات بردار و آروم بگیر. کی اهمیت می‌ده تو زودتر فارغ‌التحصیل بشی؟ باید بیش‌تر قرار بذاری. به فرانکی یاد داده شده بود که باور کند شغل او یک زن خانه‌دار خوب بودن، بزرگ کردن بچه‌های باتربیت و گرداندن یک خانه‌ی دلنشین است. در دبیرستان کاتولیک روزها صرف یاد گرفتن این کرده بودند که چطور جادکمه‌ها را به شکلی عالی اتو بزنند، چطور یک دستمال را به‌دقت تا کنند، چه‌طور یک میز شیک بچینند. در دانشکده‌ی سن‌دیگو ویژه‌ی دختران، بین همکلاسی‌ها و دوستانش، بچه‌های سرکش زیادی نبودند. دخترها به رفتن به دانشگاه برای پیدا کردن شوهر می‌خندیدند.