هیچکس چیزی ندید

کتاب «هیچکس چیزی ندید» (No One Saw a Thing) رمانی مهیج و روان‌شناختی اثر آندریا مارا (Andrea Mara) نویسندهٔ ایرلندی است که به‌خاطر نوشتن داستان‌های مهیج و جذاب به شهرت رسید. این کتاب داستان یک خانواده‌ای به‌ظاهر معمولی است که زندگی‌شان پس از حادثه‌ای تکان‌دهنده در یک قطار شلوغ از هم می‌پاشد. کودکی در معرض دید عموم ناپدید می‌شود اما با وجود ده‌ها مسافر، هیچ‌کس ادعا نمی‌کند که شاهد وقوع آن بوده است. نویسنده در خلال یک داستان جنایی به موضوعاتی مثل ادراک، پنهان‌کاری، اعتماد و این موضوع می‌پردازد که مردم حتی در عمومی‌ترین مکان‌ها هم می‌توانند ناپدید شوند و هیچ‌کجا امن نیست. با آشکار شدن ماجرا به تدریج تنش داستان بالاتر رفته و طرح داستان، ماجراهای خانوادگی، گذشتهٔ پنهان و این احتمال ترسناک که نزدیک‌ترین افراد به ما ممکن است آن کسی که فکر می‌کنیم نباشند، در هم می‌آمیزد.

درباره‌ٔ کتاب 
.

داستان «هیچکس چیزی ندید» دربارهٔ تجدید دیدار یک وکیل مدافع ثروتمند به نام آرون، همسرش سیو و سه فرزندشان در لندن با دوستان قدیمی دانشگاهی آرون است. پس از تجدید دیدار اولیه، داستان بر ناپدید شدن فی دختر بزرگ آرون و سیو متمرکز می‌شود. صفحات ابتدایی داستان با سیو شروع می‌شود، مادری که به همراه دو دختر خردسالش، در یک قطار متروی شلوغ لندن سفر می‌کند. 

در شلوغی و هرج‌ومرج سوار شدن به قطار، درها قبل از این‌که سیو بتواند سوار قطار شود بسته می‌شوند. وحشت بلافاصله سیو را در برمی‌گیرد. بلافاصله به مقامات اطلاع داده می‌شود که به دنبال دخترها بگردند، اما فقط بی، دختر دو ساله در ایستگاه بعدی از قطار پیاده می‌شود. با وجود شلوغی سکو، هیچ‌کس اعتراف نمی‌کند که شاهد اتفاقی که برای او افتاده، بوده است. 

روایت از طریق دیدگاه‌های متعدد و به‌ويژه دیدگاه سیو و خواهرش نائومی روایت می‌شود و به تدریج لایه‌هایی از اسرار خانوادگی، روابط از هم پاشیده و گناه‌های پنهان را آشکار می‌کند. با تشدید جست‌وجو برای پیدا کردن فی سوءظن‌‌ها از پلیس به سمت دوستان و حتی درون خود خانواده معطوف می‌شود. فیلم‌های دوربین مداربسته و تحقیقات پلیس نیز تناقضاتی را آشکار می‌کند و مشخص نیست که به چه کسی می‌توان اعتماد کرد. 

در ادامهٔ داستان نویسنده با کمک فلش بک‌ها و تحلیل دقیق زمان برای آشکار شدن حقیقت استفاده می‌کند و نشان می‌دهد که چه بلایی بر سر فی آمده است.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«هیچکس چیزی ندید» یک تریلر روان‌شناختی است. این کتاب کابوس هر والدی را زنده کرده و بررسی می‌کند که چگونه حافظه و اعتماد می‌تواند همه‌چیز را در یک لحظه تغیییر دهند. این رمان با نشان دادن موضوعات و مشکلات خانوادگی، خواننده را تا آخرین لحظه مجذوب معمای داستان نگه می‌دارد و درعین‌حال به سؤالات تأمل برانگیزی مثل اسرار، گناه و شناخت اطرافیان پرداخته است. ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• طرح اولیه جذاب: کودکی در مکانی شلوغ ناپدید می‌شود، اما هیچ‌کس ادعا نمی‌کند که چیزی دیده است.
• دیدگاه‌های چندگانه: روایت بین شخصیت‌ها جابجا می‌شود و لایه‌هایی از رمز و راز به داستان می‌افزاید و طرح داستان را به مرور مشخص می‌‌کند.
• داستانی عمیقاً احساسی: پیوندهای خانوادگی، گناه و آسیب‌های روانی پنهان را در کنار تعلیق بررسی می‌کند. 
• پیچش‌های غیرقابل پیش‌بینی: نکات انحرافی و افشاگری‌های تکان‌دهنده، خوانندگان را تا پایان در حدس و گمان نگه می‌دارد.
• محیط واقع‌گرایانه: نویسنده برای شرح داستانش از مکان‌های روزمره مانند متروی لندن استفاده کرده که ترس را فوری و باورپذیر جلوه می‌دهند.
• اعتماد و رازداری: فرضیات مربوط به میزان شناخت ما از خانواده، دوستان و غریبه‌ها را به چالش می‌کشد.

افتخارات و جوایز 
.

از زمان انتشار «هیچکس چیزی ندید» در سال ۲۰۲۳، این اثر با استقبال چشمگیری از سوی خوانندگان و منتقدان مواجه شده است. برخی از افتخارات و جوایز آن عبارت‌اند از:

• کتاب اول در فهرست پرفروش‌ترین‌های ساندی تایمز در سال ۲۰۲۴
• کتاب منتخب باشگاه کتابخوانی ریچارد و جودی در سال ۲۰۲۴
• نامزد دریافت جایزهٔ کتاب جنایی سال ایرلند در سال ۲۰۲۳

بازخوردها به رمان «هیچکس چیزی ندید»
.

• این رمان با نگاهی تیزبینانه، هم‌زمان هم معمایی پیچیده است و هم روایتی پرکشش از یک رقابت نفس‌گیر با زمان. ساندی تایمز (The Sunday Times)

• پیچیده، ترسناک و غیرممکن است بتوانید زمینش بگذارید. کریس ویتاکر (Chris Whitaker)

• آندریا مارا یک ستاره است. لی چایلد (Lee Child)

• احتمالاً پرتعلیق‌ترین کتابی که در تمام سال خواهم خواند. لیز نوگنت (Liz Nugent)

• من در پایان فصل اول مجذوبش شدم. جین کیسی (Jane Casey)

• یکی از پرتنش‌ترین تریل‌های سال تا اینجا. جان مارس (John Marrs)

• امسال امکان ندارد بتوانید تریلری پیدا کنید که ۱۵ صفحهٔ اولش به اندازهٔ این کتاب دردناک باشد. ایندیپندنت ایرلند (Irish Independent)

این کتاب مناسب چه کسانی است؟
.

این کتاب مناسب خوانندگانی است که به داستان‌های پرتعلیق و درام‌های خانوادگی علاقه داشته باشند. این کتاب به‌ویژه مناسب کسانی است که به تریلرهای معمایی علاقه دارند. اگر طرفداران نویسندگانی مثل لیزا جوئل، شاری لاپنا و گیلیان فلین باشید و از مطالعهٔ آثار آن‌ها لذت برده باشید، از خواندن این کتاب نیز لذت خواهید بُرد.

چرا رمان «هیچکس چیزی ندید» را بخوانیم؟
. 

• داستانی پُر تعلیق و نفس‌گیر: این رمان حول یک کابوس تقریباً جهانی ساخته شده است: ناپدید شدن کودکی در یک فضای عمومی. از صحنه آغازین در متروی لندن، نویسنده حس تنشی کلاستروفوبیک (ترس از فضای بسته) ایجاد می‌کند که شما را فوراً به خود جذب می‌کند. هر فصل شما را با سوالات، نکات انحرافی و پایان‌های نفس‌گیر رها می‌کند که باعث می‌شود نتوانید از خواندن کتاب دست بکشید.
• ریتم سریع: ریتم این داستان سریع است و باعث می‌شود که شما دائماً در حال حدس زدن، ارزیابی مجدد شخصیت‌ها و اشتیاق برای دانستن این باشید که چه کسی حقیقت را پنهان می‌کند. اگر از کتاب‌هایی لذت می‌برید که قلب شما را به تپش می‌اندازند و ذهن شما را با نظریه‌ها به چرخش در می‌آورند، این کتاب مناسب شماست. 
• موضوعات احساسی و قابل درک: فراتر از تعلیق، این کتاب به پویایی خانواده، گناه و کشمکش‌های ناگفته بین خواهر و برادرها می‌پردازد. بسیاری از خوانندگان می‌توانند با ترس از دست دادن یکی از عزیزان، پیچیدگی‌های روابط خانوادگی یا این درک نگران‌کننده که ما همیشه حقیقت کامل را در مورد نزدیکان خود نمی‌دانیم، ارتباط برقرار کنند. مارا این داستان هیجان‌انگیز را بر پایه واقع‌گرایی عاطفی بنا می‌کند و باعث می‌شود خطرات جدی‌تر و شخصیت‌ها انسانی‌تر به نظر برسند. 
• کاوشی تأمل‌برانگیز در اعتماد و حافظه: این کتاب عمیق‌تر از یک داستان معمایی و جنایی ساده است. این کتاب سوالاتی در مورد قابلیت اطمینان حافظه و اینکه چگونه ادراک می‌تواند در لحظات وحشت یا ترس ما را ناامید کند، مطرح می‌کند. همچنین به اسرار و دروغ‌هایی اشاره می‌کند که مردم می‌توانند به راحتی پنهان کنند و شما را به تأمل در مورد اینکه چقدر دوستان، خانواده و حتی خودمان را واقعاً می‌شناسیم، وامی‌دارد. 

«هیچکس چیزی ندید» را بخوانید چون یک رمان قدرتمند از تعلیق و احساسات و روان‌شناختی است. نویسنده در این داستان معمایی خواننده را به زیر سؤال بُردن ادراک شخصیت‌ها وامی‌دارد و پیچیدگی پیوندهای درون خانواده‌ها را به تصویر می‌کشد و نشان می‌‌دهد که چگونه زندگی عادی می‌تواند به راحتی به هرج‌ومرج تبدیل شود. اگر به دنبال یک داستان هیجان‌انگیز هستید که از صفحهٔ اول شما را مجذوب خود کند و تا پاسی از شب به ورق زدن ترغیب کند، این داستان برای شماست.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

آندریا مارا نویسندهٔ رمان‌های جنایی اهل دوبلینِ ایرلند است که با همسر و سه فرزندش آنجا زندگی می‌کند. آخرین رمانش با عنوان «باید تو می‌بودی» (It Should Have Been You) در فهرست ۱۰ رمان پرفروش ساندی تایمز بریتانیا و آیریش تایمز لندن قرار گرفت. رمان دیگرش با عنوان «کسی در اتاق زیر شیروانی» (Someone In The Attic) که در سال ۲۰۲۴ منتشر شد، جزو ۱۰ کتاب پرفروش کیندل بود و ده هفته در جدول پرفروش‌ترین کتاب‌های آیریش تایمز قرار داشت. نسخهٔ چاپی آن نیز جزو ده کتاب پرفروش بریتانیا در ساندی تایمز بود. او تاکنون کتاب‌های جنایی زیادی نوشته که همگی در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های ساندی تایمز و آیریش تایمز قرار گرفتند.

معرفی کتاب‌ مشابه: زوج همسایه (The Couple Next Door)
.

کتاب «زوج همسایه» اثر شری لاپنا نویسنده و وکیل کانادایی است. این کتاب معمایی، هیجان‌انگیز و پُرتعلیق اولین رمان شری لاپنا بود که در سال 2016 منتشر شد و پس از انتشار خیلی سریع به موفقیت رسید و در بیش از 30 کشور به زبان‌های مختلف ترجمه و منتشر شد و بیش از چهار میلیون نسخه از این کتاب در سراسر دنیا به فروش رفت. داستان این کتاب حول محور زوجی به نام‌های آنه و مارکو می‌چرخد که پس از کنسل شدن پرستار، نوزاد خود را در خانه تنها می‌‌گذارند تا در یک مهمانی شام در خانۀ همسایه شرکت کنند. آن‌ها هر ساعت به نوزاد سر می‌زنند ولی زمانی که بالاخره به خانه برمی‌گردند نوزاد گم شده است و تحقیقات پس از آن، رازهایی تکان‌دهنده و مخوف را فاش می‌کند.

این کتاب جنایی و پُرتعلیق از لحاظ موضوعی بسیار به کتاب «هیچکس چیزی ندید» نزدیک است؛ هر دو رمان یک خانواده را به تصویر می‌کشد که پس از گم شدن یک کودک در شرایط غیرعادی گرفتار می‌شوند و هر دو به موضوعاتی مثل اعتماد، پنهان کاری و شکنندگی پیوندهای خانوادگی می‌پردازند. از جمله شباهت‌های هر دو رمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• ناپدید شدن کودک: هر دو رمان حول فرضیه وحشتناک یک کودک گمشده می‌چرخند و بلافاصله خوانندگان را به قلمرو عاطفی پرخطر می‌کشانند.
• زیر ذره‌بین قراردادن یک خانواده: هر داستان بررسی می‌کند که چگونه یک خانواده تحت فشار واکنش نشان می‌دهد و شکاف‌های روابط و کینه‌های پنهانی را که به سطح می‌آیند، آشکار می‌کنند.
• رازها و دروغ‌ها: هر دو کتاب نشان می‌دهند که در پشت زندگی‌های به ظاهر عادی، رازهای مدفونی نهفته است که معما را پیچیده می‌کند.
• تغییر سوءظن: در هر دو داستان، سوءظن از غریبه‌ها به نزدیکان قربانی منتقل می‌شود و فضایی پرتنش و کلاستروفوبیک ایجاد می‌کند. 
• عمق روانشناختی: هر دو رمان، تعلیق را با کاوش عاطفی متعادل کرده‌اند و نه تنها بر جنایت، بلکه بر گناه، اعتماد و شکنندگی ادراک نیز تمرکز دارند.

سخن پایانی 
.

«هیچکس چیزی ندید» یک رمان هیجان‌انگیز و خواندنی است که به یکی از ابتدایی‌ترین ترس‌های بشر یعنی ناپدید شدن ناگهانی یک کودک پرداخته است. مارا با قرار دادن این رویداد در یک فضای عمومی که شاهدان زیادی آن‌جا حضور دارند، وحشت خواننده را تشدید کرده و آن‌ها را مجبور می‌کند که از خود بپرسند که واقعاً چقدر می‌توانیم در مواقع ضروری به دیگران تکیه کنیم. فرضیهٔ جذاب و ریتم سریع این داستان به همراه پیچش‌های غیرمنتظره و غیرقابل پیش‌بینی آن، تعلیق داستان را تا انتهای کتاب زنده نگه می‌دارد.

آنچه این رمان را بسیار خاص کرده، ترکیب تنش روانی با داستانی عمیقاً احساسی است. مارا صرفاً یک معما برای حل‌کردن نساخته، بلکه به شکنندگی خانواده، وزن اسرار و عواقب هولناک گناه نیز می‌پردازد. این موضوعات داستان را تغییر می‌دهند و آن را به سطحی متفاوت می‌کشانند و به خواننده یادآوری می‌کنند که تعلیق اغلب در آنچه اتفاق می‌افتد نیست، بلکه در چرایی وقوع آن است.

این کتاب را بخوانید چون هم سرگرم‌کننده و هم هیجان‌انگیز است. این کتاب ذهن شما را به چالش می‌کشد تا به موضوعاتی مثل حافظه، اعتماد و مبارزات نادیده‌ای فکر کنید که هر روزه در سطح شهر در جریان است. این کتاب برای کسانی است که هم به دنبال یک داستان هیجان‌انگیز و هم دلهره‌آور می‌گردند. رمان آندریا تجربه‌ای لذت‌بخش خواهد بود که تا مدت‌ها در ذهن شما باقی می‌ماند.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
.

قلبش در دهانش آمده است و با عجله به جلو می‌دود. کالسکه مثل چند لحظه قبل همچنان دست‌وپاگیر است. اما او با شتاب جمعیت مسافران را کنار می‌زند و اسم فرزندانش را فریاد می‌زند. اما فایده‌ای ندارد. قطار شروع به فاصله گرفتن از سکو می‌کند و چشمان فی از ترس گشاد می‌شوند و تازه می‌فهمد چه اتفاقی می‌افتد.

سیو فریاد می‌زند: «ایستگاه بعدی پیاده شو! فی ایستگاه بعدی!» او به جلو و پایین اشاره می‌کند. برای «ایستگاه بعدی» با دست علامت می‌دهد، زیرا می‌داند امکان ندارد فی بتواند صدای او را بشنود یا بفهمد چه می‌گوید؛ اما امیدوار است مسافر دیگری صدای او را بشنود و بچه‌ها را ایستگاه بعدی از قطار پیدا کند.
به این ترتیب قطار با دخترانش، فی شش ساله و بی دو ساله، از ایستگاه دور می‌شود و سیو را درمانده و وحشت‌زده روی سکو جا می‌گذارد. 

آن لحظه، اسمش هر چه که بود؛ آدرنالین یا هوشیاری، باعث شده بود پشت سر فی فریاد بزند، ولی الان مغزش خالی خالی است. احساس می‌کند اندام‌هایش شُل شده‌اند، انگار یکباره منجمد شده باشد. کورکورانه به چراغ‌های عقب قطار خیره مانده.