دور و دورتر (پالتویی)

کتاب «دور و دورتر» (Way Far Away) رمانی کوتاه و دلهره‌آور، اثر اولیو روسرو (Evelio Rosero) نویسندۀ کلمبیایی است که نخستین‌ بار در سال ۲۰۰۳ منتشر شد. این اثر موجز اما تأثیرگذار، با زبانی دقیق و تصاویری تکان‌دهنده، به ژرف‌ترین لایه‌های احساس فقدان، ناامیدی و واقعیت سوررئال انسان می‌پردازد. داستان این کتاب دربارۀ پیرمردی است که به دنبال نوه‌اش می‌گردد؛ دختری نُه‌ساله‌، که هیچ اثری از او نمانده است. پیرمرد در این مسیر سر از شهری آخرالزمانی درمی‌آورد که یک طرفش کوهستان است و طرف دیگر، مغاکی بی‌انتها قرار گرفته است. شهر مرموز است و آدم‌های عجیبی در آن سکنی گزیده‌اند. رفتار غریب ساکنان هول و هراس بیشتری به دلِ پیرمرد می‌اندازد. این کتاب یکی از مهم‌ترین آثار داستانی کلمبیایی در دو دههٔ گذشته معرفی شده است.

درباره‌ٔ کتاب 
.

داستان «دور و دورتر» دربارهٔ پیرمردی است که در جست‌وجوی نوهٔ گمشده‌اش، به شهری مه‌آلود می‌رسد. این شهر مکانی سورئال و نگران کننده، پُر از موش‌های کثیف، کودکان وهم‌آلود و ساکنان عجیب‌وغریب است؛ از جمل صاحبخانه‌ای که او را از کابوس‌ها آگاه می‌کند و کوتوله‌ای که مراقب اوست. 

همان‌طور که پیرمرد در این فضای مه‌آلود و محیط عجیب پیش می‌رود، با شخصیت‌های مختلفی روبه‌رو می‌شود که انگار در حالت برزخ معلق هستند و حس فراگیر زوال و ناامیدی شهر را نشان می‌دهند. پیرمرد در طول سفر برای یافتن نوه‌اش به اعماق اسرار این شهر می‌رسد، جایی که واقعیت با کابوس محو می‌شود.

روایت «دور و دورتر» با کیفیتی رؤیاگونه پیش می‌رود و اسرار تاریک شهر و احتمال دیدار مجدد در مکانی که همه‌چیز در آن از دست رفته، آشکار می‌شود. نثر روسرو در این کتاب صریح و جذاب است و فضایی از وحشت و سورئالیسم خلق کرده تا آشفتگی عاطفی شخصیت اصلی و وقعیت روبه‌زوال شهر را منعکس کند.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«دور و دورتر» به‌خاطر فضای وهم‌آلود، داستان‌سرایی سورئال و نحوهٔ ترکیب روان‌شناسی با چشم‌اندازی خاص، مشهور شده است. این رمان کوتاه خواننده را در شهری رو به زوال و تقریباً رؤیایی رها می‌کند که در آن مرزهای میان واقعیت و کابوس محو شده‌اند. نویسنده در این رمان موضوعاتی مانند فقدان، حافظه و تمایل انسان به برقراری ارتباط را بررسی کرده است و به زندگی و مرگ نیز می‌پردازد. برخی از ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• فضای سورئال و رؤیایی: شهر و ساکنان آن به گونه‌ای به تصویر کشیده شده‌اند که هم واقعی و هم ماورایی به نظر می‌رسند و حس اضطراب و کنجکاوی را ایجاد می‌کنند که خوانندگان را درگیر خود نگه می‌دارد. محو شدن واقعیت و کابوس، منعکس کنندهٔ وضعیت عاطفی شخصیت اصلی داستان است و تنش را در طول داستان تشدید می‌کند.
• کاوش در فقدان و خاطره: این رمان نشان می‌دهد که چگونه فقدان، تجربه انسانی را شکل می‌دهد. جستجوی پیرمرد برای نوه‌اش، به تأملی در مورد غم، خاطره و اشتیاق برای ارتباط مجدد با عزیزان تبدیل می‌شود و به داستان عمق عاطفی فراتر از طرح داستان می‌بخشد.
• نثر مینیمالیستی و جذاب: نثر روسرو دقیق و ساده است، اما تصاویر و احساسات قوی را به تصویر می‌کشد. این سبک مینیمالیستی، حال و هوای وهم‌آلود داستان را تقویت می‌کند و عناصر سورئال را برجسته می‌کند.
• شخصیت‌های پیچیده و نمادین: ساکنان شهر، از صاحبخانهٔ مرموز گرفته تا کوتوله، سرشار از نمادگرایی هستند و به معنای چندلایه داستان کمک می‌کنند. آنها جنبه‌هایی از ترس، امید و ابهام اخلاقی انسان را منعکس می‌کنند.
• روانشناختی و فلسفی: این رمان کوتاه، فراتر از طرح داستانی خود، پرسش‌هایی را در مورد مرگ، هدف و مرز باریک بین واقعیت و تخیل مطرح می‌کند.

بازخوردها به رمان «دور و دورتر»
.

• منتقدان از «دور و دورتر» به‌عنوان اثری کوتاه اما گزنده و تأثیرگذار یاد کرده‌اند. 

• ظریف، اما بی‌تردید ناراحت کننده. شخصیت‌های بی‌رحم و فضای سرد و بی‌محبت این کتاب ستودنی است. کایرکاس ریویوز (Kirkus Reviews)

• یک رؤیای تب‌آلود قوی. نثر روسرو اعتماد به‌ نفس، طبیعت انسانی و وحشتناک شخصیت ‌ها را به زیبایی منتقل کرده است.  پابلیشرز ویکلی (Publishers Weekly)

• روسرو نویسنده‌ای عمیقاً خیال‌پرداز و بااستعداد است که شایستهٔ این است که خوانندگان انگلیسی زبان او را بیشتر بشناسند. هشام مطر (Hisham Matar)

• اولیو روسرو یکی از مهم‌ترین و نوآورترین نویسندگان کلمبیایی است که امروزه می‌نویسد. جولیا پاچیکو (Julianne Pachico)

• روسرو بی‌پرده تأکید می‌کند که ادبیات می‌تواند و باید واقعیت اجتماعی را تغییر دهد. آنتونیو اونگار (Antonio Ungar)

• برخی منتقدان نیز نثر موجز و خشن روسرو را با رئالیسم جادویی مارکز و فضای رمزآلود آثار کازوئو ایشی‌گورو مقایسه کرده‌اند.

این کتاب مناسب چه کسانی است؟

 .
این کتاب برای کسانی جذاب است که از مطالعهٔ ادبیات کشورهای دیگر و تأمل‌برانگیز با حال‌وهوای سورئال لذت می‌برند. این کتاب به‌ویژه مناسب خوانندگانی است که به رمان‌هایی کوتاه دربارهٔ فقدان، حافظه و شرایط انسانی علاقه دارند و مجذوب عمق روان‌شناختی و شخصیت‌های غنی و نمادین این کتاب خواهند شد. طرفداران داستان‌های ادبی و رئالیسم جادویی نیز از مطالعهٔ این رمان لذت خواهند بُرد.

چرا رمان «دور و دورتر» را بخوانیم؟ 
.

• تجربهٔ یک فضای سورئال: روسرو شهری جهانی را خلق می‌کند که در آن مرز بین واقعیت و رویا محو شده است. این محیط سورئال، تنش و رمز و راز را افزایش می‌دهد و خواننده را دائماً درگیر خود نگه می‌دارد. ترکیب عناصر وهم‌آلود و عجیب با تجربیات واقع‌گرایانهٔ انسانی، تجربه‌ای خواندنی خلق می‌کند که هم جذاب و هم تأمل‌برانگیز است و شما را به طرح این سوال وا می‌دارد که چه چیزی واقعی است و چه چیزی در ذهن شخصیت اصلی وجود دارد.
• کاوش عمیق در فقدان و خاطره: این رمان کوتاه به وزن عاطفی غم، فقدان و اشتیاق برای ارتباط می‌پردازد. جستجوی پیرمرد برای نوه‌اش، فقط یک سفر فیزیکی نیست، بلکه سفری عاطفی و روانشناختی است که بررسی می‌کند چگونه خاطره و فقدان، هویت انسان را شکل می‌دهند. این به خوانندگان اجازه می‌دهد تا با مضامین جهانی ارتباط برقرار کنند و داستان را در سطح شخصی طنین‌انداز کنند.
• سبک نگارشی خاطره‌انگیز و مینیمالیستی: نثر روسرو مختصر اما قدرتمند است و تصاویر واضحی را با زبانی دقیق ترسیم می‌کند. این نثر مینیمالیسم به جنبه‌های عاطفی و سورئال داستان اجازه می‌دهد تا بدرخشند و بدون اینکه خواننده را تحت تأثیر قرار دهد، تأثیری وهم‌آور ایجاد می‌کند.  هر صحنه با دقت ساخته شده است تا فضا و حال و هوا را تداعی کند و تجربهٔ خواندن را فراگیر و به یاد ماندنی سازد.
• شخصیت‌های غنی: مردم شهر، از کوتوله گرفته تا صاحبخانه مرموز، فقط شخصیت‌های فرعی نیستند، آنها به مضامین، ترس‌ها و جنبه‌هایی از شرایط انسانی تجسم می‌بخشند. حضور نمادین آنها لایه‌هایی به داستان اضافه می‌کند و خوانندگان را تشویق می‌کند تا فراتر از وقایع سطحی نگاه کنند و معانی عمیق‌تری را در نظر بگیرند.

رمان «دور و دورتر» را بخوانید چون با این‌که شما را به دنیایی عجیب می‌کشاند، در عین‌حال می‌تواند به راحتی مسحورتان کند. بنابراین اگر به دنبال ادبیاتی می‌گردید که افکارتان را به چالش بکشد و بسیار تأمل برانگیز باشد، این کتاب را از دست ندهید. این داستان روایتی گیرا دارد و به بررسی موضوعاتی مانند فقدان، حافظه و جست‌وجوی ارتباط در جهانی می‌پردازد که هم آشنا و هم عجیب است. نثر ماهرانهٔ روسرو از سورئال و واقعیت، تجربه‌ای بی‌همتا خلق کرده است که تا مدت‌ها پس از پایان کتاب در ذهن خواننده باقی می‌ماند.

درباره‌ٔ نویسنده

 .
اولیو روسرو، زادۀ ۱۹۵۸ در بوگوتا، از برجسته‌ترین نویسندگان ادبیات معاصر کلمبیاست. روسرو در سال ۲۰۰۶ به‌خاطر مجموعه آثارش که شامل چندین رمان و داستان کوتاه و کتاب‌هایی برای کودکان و نوجوانان بود، جایزهٔ ملی کلمبیا را از وزارت فرهنگِ این کشور دریافت کرد. درون‌مایۀ بسیاری از آثار او نگاهی انتقادی به خشونت، جامعه، و معنای بقا در دنیای مدرن است. روسرو با بهره‌گیری از تصاویری وهم‌انگیز و زبانی صریح، به بررسی عمیق مفاهیمی همچون مرگ، اندوه، و بیگانگی انسان در جهان می‌پردازد. او با رمان سپاهیان(The Armies)  که در سال ۲۰۰۹ برندهٔ جایزهٔ معتبر داستان خارجی مستقل (Independent Foreign Fiction Prize) شد، به شهرت جهانی دست یافت.

معرفی کتاب مشابه: قصر (The Castle)
.

کتاب «قصر» اثر فرانتس کافکا (Franz Kafka) نمونه‌ای از سورئالیسم و داستانی دربارهٔ بی‌نظیم و سردرگمی انسان‌هاست. قصر داستان یک نقشه‌بردار به نام ک. است که به روستایی مرموز می‌رسد که توسط قلعه‌ای مرموز و بوروکراتیک اداره می‌شود. با وجود تلاش‌هایش مکرر برای دسترسی و کسب مجوز از مقامات قلعه، ک. با موانع بی‌پایان، سردرگمی و بی‌تفاوتی مواجه می‌شود. روستاییان بین اطاعت و شک و تردید گرفتار شده‌اند و خودِ قلعه همزمان در همه جا حاضر و غیرقابل دسترس به نظر می‌رسد. روایت کافکا خوانندگان را در دنیایی سورئال و تقریباً رویایی غرق می‌کند که در آن منطق شکست می‌خورد، اقتدار مبهم است و تلاش شخصیت اصلی برای اثبات عاملیت، هم ناامیدکننده و هم وجودی می‌شود.

این رمان از نظر موضوعی بسیار به رمانِ کوتاه «دور و دورتر» نزدیک است و به موضوعاتی مثل بیگانگی، بوروکراسی و جست‌وجوی معنا در جهانی بی‌تفاوت و پوچ می‌پردازد. در هر کدام، شهرها یا فضاها خودشان مانند شخصیت‌ها احساس می‌شوند و سفر و تجربه عاطفی شخصیت‌های اصلی را شکل می‌دهند. از جمله شباهت‌های هر دو رمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• محیط سورئال و متفاوت: هر دو رمان محیط‌هایی خلق می‌کنند که رویایی یا کابوس‌وار به نظر می‌رسند، جایی که قوانین عادی منطق و جامعه تحریف می‌شوند. محیط به بازتابی از مبارزه درونی شخصیت اصلی تبدیل می‌شود و حس سردرگمی را تشدید می‌کند.
• شخصیت اصلی در مواجهه با سیستم‌های غیرقابل درک: ک. برای دسترسی به مقامات قلعه تلاش می‌کند، در حالی که پیرمردِ روسرو، در شهری پر از ساکنان عجیب و غریب و مرموز گشت و گذار می‌کند. هر دو با سیستم‌ها و فضاهایی روبه‌رو می‌شوند که چندان درک کردنی نیستند.
• بیگانگی و انزوا: در هر دو کتاب، شخصیت‌های اصلی عمیقاً چه از نظر اجتماعی، چه از نظر عاطفی یا وجودی احساس تنهایی می‌کنند. این انزوا، تنش روایی را هدایت می‌کند و بر عمق روانشناختی داستان‌ها تأکید دارد.
• محو واقعیت و سورئالیسم: کافکا و روسرو هر دو مرز بین واقعیت و رویا را محو می‌کنند. شهرها یا سازه‌ها در هر رمان تقریباً مانند موجودات زنده عمل می‌کنند، سفر شخصیت اصلی را شکل می‌دهند و حس اضطراب ایجاد می‌کنند.
• زمینه‌های وجودی و فلسفی: هر دو اثر، پرسش‌های عمیق‌تری در مورد وجود انسان، هدف و تلاش برای یافتن معنا در محیط‌های گیج‌کننده یا بی‌تفاوت را بررسی می‌کنند و خوانندگان را به تأمل در مورد شرایط انسانی وامی‌دارند.

سخن پایانی 
.

رمان «دور و دورتر» حس ماندگاری از شگفتی را در خواننده باقی می‌گذارد. شهری که پیرمرد به آن وارد می‌شود عجیب و درعین‌حال جذاب و شگفت‌انگیز است و به‌طرز عجیبی زنده به‌نظر می‌رسد. همان‌طور که جست‌وجوی ناامیدانهٔ پیرمرد برای یافتن نوه‌اش ادامه دارد، سنگینیِ هر فقدان نادیده، هر غمِ خاموشی که تاریخ اغلب نادیده می‌گیرد را حس خواهید کرد. این رمان کوتاه به خواننده یادآوری می‌کند که برخی داستان‌ها فقط روایت نیستند، بلکه تجربه می‌شوند و این تجربه چنان ماندگار می‌شود که می‌تواند نگاه ما به جهان را تغییر دهد.

چیزی که بیش از همه در این رمان تحسین برانگیز است، قدرت روسرو در به تصویر کشیدن روان شخصیت‌هاست. سفر پیرمرد نه‌تنها فیزیکی است، بلکه عمیقاً درونی نیز هست و محیط سورئال رمان ترس‌ها، امیدها و اندوه را به تصویر می‌کشد. مردم شهر با عجایب و رازهایشان، آینه‌هایی هستند که راه‌های کنار آمدن انسان‌ها با فقدان و عدم قطعیت را نشان می‌دهند. با خواندن این رمان حتماً به مرگ، حافظه و زندگی فکر خواهید کرد.

این رمان کوتاه تا مدت‌ها پس از آخرین صفحه‌اش با شما می‌ماند. این داستان که دربارهٔ شکنندگی زندگی، انعطاف‌پذیری روح انسان و مرزهای مبهم بین واقعیت و خیال است، نشان می‌دهد که چطور برخی سفرها برای یافت پاسخ می‌تواند منجر به مشاهدهٔ عمیق احساسات و کشف خودتان شود. رمان کوتاهِ روسرو، خواننده را به چالش می‌کشد، آشفته می‌کند و در نهایت افکار او را تغییر داده و حس عمیقی از همدلی در او ایجاد می‌کند.