بدارو (امیر کبیر)

پزشکان و بیماران برای تصمیم‌گیری درست درباره درمان، نیاز به شواهد واقعی دارند، اما شرکت‌‌های داروسازی اغلب آزمایش‌های جانبدارانه‌ای انجام می‌دهند و در مورد مزایای داروها اغراق می‌کنند و نتایج بد را پنهان می‌کنند و این‌ها حقایقی هستند که در کتاب «بَدارو» (Bad Pharma) اثر بن گولدیکر (Ben Goldacre) پزشک و نویسندهٔ بریتانیایی با آن روبه‌رو خواهید شد. نویسنده در این کتاب که برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۳ منتشر شد،  توضیح می‌دهد که چگونه شرکت‌های داروسازی پزشکان را فریب می‌دهند و به بیماران آسیب می‌زنند. گولدیکر در این کتاب صنعت داروسازی جهانی ۶۰۰ میلیاردی را زیر ذره‌بین قرار می‌دهد و آنچه او آشکار می‌کند، یک آشفتگی جذاب اما وحشتناک است. گولدیکر در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه سیستم پزشکی اشتباه پیش رفته، چگونه نهادهای نظارتی داده‌های مهم در مورد داروها را مخفی می‌کنند تا از این صنعت پول در بیاورند.

درباره‌ٔ کتاب 
.

کتاب «بدارو» نشان می‌دهد که چگونه صنعت داروسازی اغلبِ پزشکان و بیماران را گمراه می‌کند. نویسنده که سال‌ها نویسندهٔ ستون «علم بد» در مشهورترین روزنامهٔ آمریکا بوده است، در این کتاب توضیح می‌دهد که شرکت‌های داروسازی آزمایش‌هایی را به شیوه‌های خاصی انجام می‌دهند تا در مورد مزایای داروهایشان اغراق کنند و درعین‌حال بتوانند نتایج منفی را پنهان کنند. این عدم صداقت به این معنی است که پزشکان به‌ندرت هنگام درمان، از عوارض جانبی داروها آگاه هستند.

این کتاب همچنین از تنظیم‌کنندگان دولتی و سازما‌ن‌های پزشکی به دلیل اجازه‌ دادن به ادامهٔ این روند انتقاد می‌کند و نشان می‌دهد این گروه‌ها به‌جای محافظت از مردم، اغلب داده‌های حیاتی را مخفی نگه می‌دارند تا به پول و نفوذ برسند. در نتیجه، بیماران آسیب جدی می‌بینند چون تصمیمات مصرف داروهای خاص یا براساس اطلاعات ناقص یا جانبدارانه صورت گرفته است.

گولدیکر در این کتاب استدلال می‌کند که راه‌حل تنها شفافیت و پاسخگویی است. او اصرار دارد که باید همهٔ نتایج آزمایش‌ها در دسترس عموم مردم قرار بگیرد تا پزشکان و مردم بتوانند از داروها براساس شواهد واقعی استفاده کنند. او با مثال‌های روشن و تحلیل دقیق، نشان می‌دهد که این سیستم در کجا شکست خورده است و چه تغییراتی برای ایمن‌تر کردن و قابل اعتمادتر کردن مراقبت‌های بهداشتی لازم داریم.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«بدارو» کتاب مهمی دربارهٔ پنهان‌کاری‌های صنعت داروسازی و آزمایش‌های دارویی است که اغلب نتایج منفی را پنهان کرده و پزشکان و بیماران را گمراه می‌کنند. این کتاب با تشریح شکست نهادهای نظارتی به تأثیر پول بر این صنعت اشاره کرده و آسیب‌های گسترده ناشی از آن را نشان داده است. برخی از ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• افشای حقایق پنهان: آشکار می‌کند که چگونه شرکت‌های دارویی شواهد را تحریف و نتایج آزمایش‌ها را پنهان می‌کنند.
• انتقاد از نهادهای نظارتی: نشان می‌دهد که چگونه نهادهای دولتی با پنهان کردن داده‌های حیاتی، در محافظت از بیماران کوتاهی می‌کنند.
• تأثیر بر مراقبت‌های بهداشتی: توضیح می‌دهد که چگونه اطلاعات نادرست منجر به تصمیمات پزشکی ضعیف و آسیب به بیمار می‌شود.
• فراخوانی قوی برای شفاف‌سازی: قویاً استدلال می‌کند که همه نتایج آزمایش‌های بالینی باید عمومی شوند.
• نثر واضح و جذاب: کتاب با اطلاعات معتبر و نثر علمی و زبان قابل‌فهم نوشته شده است.

افتخارات و جوایز 
.

از زمان انتشار «بدارو» در سال ۲۰۱۳، این اثر با استقبال چشمگیری از سوی خوانندگان و منتقدان مواجه شده است. برخی از افتخارات و جوایز آن عبارت‌اند از:

• برندهٔ جایزهٔ بهترین کتاب علمی گودریدز در سال ۲۰۱۳ (Goodreads Choice)

بازخوردها به کتاب «بدارو»
.

• کمی فنی، فوق‌العاده خواندنی و همواره تکان‌دهنده. کتابی بسیار جسورانه که بدون هیچ‌گونه عذرخواهی، مسائل بحث‌برانگیز این صنعت را روشن کرده است. اکونومیست (Economist)

• بن گولدیکر در تشریح روشمند آزمایش‌های بالینی ضعیف بسیار عالی عمل کرده است... او در توضیح واقعیت‌های پیچیده مانند محدودیت‌های کلی و لغزش‌های فردی تنظیم کنندگان و کارمندان شرکت های داروسازی هیچ کوتاهی‌ای نکرده است. این کتاب توانسته نشان بدهد که سیستم فعلی در کنار درمان، چقدر به مردم آسیب رسانده است. اندرو جک، فایننشال تایمز (Financial Times)

• این کتابی است که شما را خشمگین می‌کند... چون در مورد این است که چگونه شرکت‌های بزرگ سود را بر رفاه بیمار ترجیح می‌دهند و به مردم اجازه می‌دهند بمیرند چون نمی‌خواهند شواهد تحقیقات مخرب را فاش کنند و ترفندهایی را به‌کار می‌برند تا مطمئن شوند پزشکان هنگام ارزیابی این‌که آیا یک دارو واقعاً مؤثر است یا خیر، تمام شواهد را ندارند. مکس پمبرتون، روان‌پزشک (Max Pemberton, a psychiatrist)

• گولدیکر هدف خود را به خوبی انتخاب کرده و نمونه‌های تکان‌دهنده‌ای از پنهان‌کاری و عدم صداقت شرکت‌های داروسازی، به‌ویژه عدم افشای داده‌ها در مورد داروهای ضد افسردگی مانند ربوکستین ارائه داده است که در آن تنها یک آزمایش از هفت آزمایش منتشر شده است که مطالعهٔ منتشرشده نیز نتایج مثبتی را نشان دادند، درحالی‌که آزمایش‌های منتشر نشده خلاف آن را نشان می‌دادند. هامفری رنگ، انجمن داروشناسی بریتانیا (Humphrey Rang of the British Pharmacological Society)

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب مناسب پزشکان، دانشجویان پزشکی، روان‌شناسان، سیاستمداران و بیمارانی است که می‌خواهند حقیقت پشت درمان‌های واقعی را بدانند. همچنین این کتاب مناسب خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و محققان و هر کسی است که به شفافیت و اخلاق در صنعت داروسازی و علم اهمیت می‌دهپد چون این کتاب سیستم‌های پنهانی که بر سلامت عمومی تأثیر می‌گذارند را افشا کرده است.

چرا کتاب «بدارو» را بخوانیم؟ 
.

• مشکلات پنهان در پزشکی را آشکار می‌کند: گلدیکر توضیح می‌دهد که چگونه شرکت‌های دارویی آزمایش‌های مغرضانه طراحی می‌کنند، نتایج نامطلوب را پنهان می‌کنند و تصویر نادرستی از داروهای خود ارائه می‌دهند. با یادگیری این موضوع، می‌توانید بفهمید که چرا برخی از درمان‌ها ممکن است به خوبی آنچه تبلیغ می‌شود، عمل نکنند و چرا بیماران گاهی اوقات با وجود پیروی از توصیه‌های پزشکی، آسیب می‌بینند.
• نقش تنظیم‌کننده‌ها و مؤسسات را آشکار می‌کند: این کتاب نشان می‌دهد که چگونه سازمان‌های دولتی و گروه‌های پزشکی اغلب با مخفی نگه داشتن داده‌های حیاتی یا پذیرش پول از صنعت داروسازی، در محافظت از بیماران شکست می‌خورند. این به شما کمک می‌کند تا ببینید که مسئله فقط مربوط به شرکت‌ها نیست، بلکه مربوط به کل سیستمی است که باید از سلامت عمومی محافظت کند.
• آشنایی خواننده با راه‌حل‌های مؤثر: گلدیکر فقط انتقاد نمی‌کند؛ او همچنین توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان با عمومی کردن نتایج تمام آزمایشات و شفافیت، کاری در این زمینه انجام داد. بنابراین با مطالعهٔ این کتاب متوجه می‌شوید که چطور شرکت‌ها می‌توانند این صنعت را ایمن‌تر کنند.
• سبکی جذاب و واضح: گلدیکر با وجود پرداختن به علوم پیچیده، به شیوه‌ای شوخ‌طبعانه و قابل فهم می‌نویسد. این باعث می‌شود که خواندن کتاب لذت‌بخش و در عین حال آموزنده و قابل درک باشد، بنابراین شما هم در مورد مسائل جدی در مراقبت‌های بهداشتی یاد می‌گیرید، و هم درگیر آن خواهید ماند.

کتاب «بدارو» را بخوانید چون نشان می‌دهد که صنعت داروسازی تا چه حد بر پزشکی و درمان تأثیر می‌گذارد و چگونه شیوه‌های آن‌ها بر پنهان کردن داده‌های واقعی داروها، بر مراقبت از بیمارها تأثیر گذاشته است. این کتاب نه‌تنها مشکلات را آشکار می‌کند، بلکه توضیح می‌دهد که چه چیزهایی باید تغییر کند و آن را به راهنمای ارزشمندی برای هر کسی تبدیل کرده به سلامت، حقیقت و انصاف در علم پزشکی اهمیت می‌دهد.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

بن گولدیکر پزشک، نویسندهٔ علمی و دانشگاهی بریتانیایی است که در ۱۹۷۴ به دنیا آمد. او اولین استاد پزشک مبتنی بر شواهد بِنِت و مدیر مؤسسهٔ آن برای علوم داده‌های کاربردی در دانشگاه آکسفورد است. او بنیانگذار کمپین‌های AllTrials و OpenTrials با هدف الزام به شیوه‌های علمی باز در کارآزمایی بالینی است. گولدیکر به‌خاطر نوشتن ستون «علم بد» در روزنامهٔ گاردین به شهرت رسید که بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ منتشر می‌شد و تاکنون چهار کتاب دربارهٔ صنعت داروسازی، شیوه‌های بازاریابی و رابطهٔ آن با حرفهٔ پزشکی نوشته است. او مرتباً سخنرانی‌هایی در مورد علم بد ارائه می‌دهد و در این زمینه به شهرت رسیده است. او در کتاب مشهورش با عنوان «علم بد» نیز از ترفندهایی گفت که شارلاتان‌ها و روزنامه‌نگارها برای تحریف علم استفاده می‌کنند و این کتاب با تیراژ چهارصدهزار نسخه، تبدیل به پرفروش‌ترین کتاب علمی شد.

معرفی کتاب مشابه: افسانه‌ی عادی بودن (The Myth of Normal: Trauma, Illness, and Healing in a Toxic Culture)
.

کتاب «افسانه‌ی عادی بودن» اثر پزشک و نویسندهٔ مشهور مجارستانی-کانادایی گبور مته (Gabor Maté) است که درست مانند کتاب «بدارو» نشان می‌دهد که چگونه مراقبت‌های بهداشتی مدرن اغلب در خدمت‌رسانی واقعی به بیماران شکست می‌خورند. برخی از شباهت‌های این دو کتاب عبارت‌اند از: 

• نقد پزشکی و علم مدرن: هر دو نشان می‌دهند که چگونه شیوه‌های فعلی مراقبت‌های بهداشتی اغلب در برآوردن نیازهای واقعی بیماران شکست می‌خورند.
• تمرکز بر آسیب بیمار: این دو کتاب نحوهٔ رنج بیماران را هنگامی که حقیقت و مراقبت فدای پول، قدرت یا کارایی می‌شود، آشکار می‌کنند.
• دیدگاه سیستمی: هر کتاب توضیح می‌دهد که مشکلات موارد جداگانه‌ای نیستند، بلکه در ساختارهای مراقبت‌های بهداشتی و جامعه تعبیه شده‌اند. 
• درخواست اصلاحات: هر دو بر لزوم تغییر تأکید دارند: گلدیکر خواستار داده‌های باز و شفافیت در آزمایش‌ها است، در حالی‌که مته به دنبال رویکردی دلسوزانه‌تر و جامع‌تر نسبت به سلامت می‌گردد. 

گبور مته که این کتاب را با همکاری پسرش «دنیل» نوشته است، در این کتاب تشریح می‌کند که چرا کشورهای غربی با وجود پیشرفت در زمینهٔ پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی باز هم نتوانسته‌اند آمار بیماری‌ها را کنترل کنند و ما همچنان شاهد افزایش بیماری‌های مزمن و عمومی در کشورهای پیشرفته هستیم. او خاطرنشان می‌کند که در کانادا از هر پنج نفر، یک نفر فشار خون بالا دارد و بسیاری از مردم افسرده و مضطرب هستند و بیماری روانی در نوجوانان در حال افزایش است. پس وقتی صحبت از سلامتی به میان می‌آید، واقعاً چه چیزی «عادی» است و چرا با وجود پیشرفت علم پزشکی، بیماری‌ها جسمی و روحی هر روز وخیم‌تر و بیشتر می‌‌شوند.

سخن پایانی 
.

نویسنده در کتاب «بدارو» فقط به نقد از صنعت داروسازی نپرداخته است، بلکه می‌توان این کتاب را زنگ خطری برای بازنگری در نحوهٔ عملکرد پزشکی مُدرن دانست. بن گلدیکر با شواهد قوی نشان می‌دهد که چگونه شرکت‌ها و مؤسسات مرتبط با داروسازی و حتی بخش‌هایی از حرفهٔ پزشکی، با منتشر نکردن داده‌های واقعی و پنهان کردن آن‌ها به تصمیمات مراقبت‌های بهداشتی و محافظت از بیماران لطمه می‌زنند. او توضیح می‌دهد که این امر سیستمی را ایجاد می‌کند که در آن بیماران نه به دلیل فقدان علم، بلکه به دلیل فقدان صداقت و شفافیت آسیب می‌بینند.

این کتاب همچنین به مسئولیت مشترک تمام افراد درگیر در این قضیه مانند پزشکان، سیاست‌گذاران و حتی بیماران پرداخته است و از آن‌ها می‌خواهد به دنبال دسترسی به اطلاعات کامل باشند. نویسنده با اشاره به شکست‌های شرکت‌ها و مؤسسات پزشکی و داروسازی، به خواننده یادآوری می‌کند که اگر علم پزشکی بخواهد به هدف واقعی خود یعنی بهبود زندگی مردم برسد، باید پاسخگو باشد. پیام او نه‌تنها حیاتی، بلکه برای جامعهٔ امروز بسیار به‌موقع و ضروری است، چون نشان می‌دهد که اگر مردم بر باز بودن در تحقیقات بالینی اصرار ورزند، تغییر امکان‌پذیر خواهد بود.

این کتاب فراخوانی برای اصلاح در نحوهٔ تفکر و عمل در علم پزشکی است. این کتاب از خواننده می‌خواهد که کورکورانه به این صنعت اعتماد نکنند و سیستم‌ها را زیر سؤال ببرد، به دنبال شواهد باشد و فرهنگی ایجاد کنید که در آن شفافیت و ایمنی بیمار در اولویت است. این کتاب برای هر کسی است که نگران آیندهٔ مراقبت‌های بهداشتی است.