استبداد ابر فناوری (امیر کبیر)

دوران سلطهٔ شرکت‌های بزرگ فناوری فرا رسیده است و حقوق متمم اول قانون اساسی آمریکا به یک ضربهٔ کلید وابسته است. غول‌های بزرگی مانند گوگل، فیسبوک، آمازون و اپل، که زمانی نمادهای نبوغ و آزادی آمریکایی بودند، با جمع‌آوری مقادیر غیرقابل تصوری از داده‌های شخصی، به یک گروهک سالاری فناوری با قدرت اقتصادی و سیاسی فراگیر تبدیل شده‌اند. تأثیر این کنترل چه بوده است؟ کتاب «استبداد ابر فناوری» (The Tyranny of Big Tech) اثر سناتور آمریکایی جاش هاولی (Josh Hawley) است که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد. ادعای کتاب این است که فیس‌بوک، گوگل، آمازون و اپل که همگی از شرکت‌های بزرگ فناوری هستند، به‌دلیل تعصب ضد محافظه‌کارانه‌شان، جدی‌ترین تهدید برای آزادی آمریکا از زمان انحصارات عصر طلایی بوده‌اند. هاولی می‌گوید که او برای بازیابی دموکراسی پوپولیستی آمریکا مبارزه می‌کند. ناشر اصلی کتاب پس از حمله به ساختمان کنگرهٔ ایالات متحده در ۶ ژوئن و رد آرای انتخاباتی هاولی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ ایالات متحده، قرارداد انتشار این کتاب را لغو کرد و انتشارات دیگری با چاپ این کتاب موافقت کرد و این کتاب پس از انتشار به‌سرعت تبدیل به پرفروش‌ترین کتاب سال شد.

دربارهٔ کتاب 
.

کتاب «استبداد ابر فناوری» دربارهٔ کنترل فناوری بر سیاست و اقتصاد است. دهه‌ها جمع‌آوری بدون کنترل داده‌ها به شرکت‌های بزرگ فناوری اجازه داده تا بتوانند به‌طور هدفمندتری زندگی روزمرهٔ مردم آمریکا را نسبت به هر شرکت دولتی در جهان در دست بگیرند. سناتور جاش هاولی در این کتاب استدلال می‌کند که این اَبَر شرکت‌ها که به دست سرمایه‌داران بی‌رحم و طماع دوران مُدرن کنترل می‌شوند، بزرگ‌ترین تهدید برای آزادی آمریکا در دهه‌های اخیر هستند.

هاولی در این کتاب نشان می‌دهد که برای معکوس کردن این روند، باید اشتباهات گذشتهٔ ترقی‌خواهان اصلاح شود. این به معنای بازیابی پیوند بین آزادی و مشارکت دموکراتیک و ساختن اقتصادی است که طبقهٔ کارگر را قوی، مستقل و مدیون هیچ‌کس نمی‌کند و مهار نفوذ نخبگان شرکتی و سیاسی است. شرکت‌های بزرگ فناوری و متحدانشان با کسانی که مقابلشان می‌ایستند اصلاً به نرمی برخورد نمی‌کنند و سناتور هاولی با افتخار زخم‌های نبرد خود با آن‌ها را به دوش می‌کشد.

هاولی معتقد است که شاید زمان آن رسیده که با تغییر شکل چشم‌انداز تجاری و قانونی دنیای دیجیتال، بر استبداد شرکت‌های بزرگ فناوری غلبه کنیم.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«استبداد ابر فناوری» یک نقد سیاسی و فرهنگی جذاب است که نشان می‌دهند چگونه شرکت‌های غول‌پیکر فناوری آمریکایی ثروت و قدرت و نفوذ را به شیوه‌هایی متمرکز کرده‌اند که دموکراسی، آزادی بیان و آزادی شخصی را تهیه می‌کند. هاولی زمینهٔ تاریخی را با مثال‌هایی از دنیای مُدرن ترکیب کرده تا نشان دهد که چگونه قدرت کنترل نشدهٔ شرکت‌ها در عصر دیجیتال، شکل جدیدی از انحصار را ایجاد کرده و آزادی فردی و حاکمیت ملی را به‌خطر می‌اندازد. ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• نقد روشن انحصارها: هاولی در این کتاب تحلیلی دقیق از چگونگی تسلط شرکت‌های فناوری بر بازارها و محدود کردن رقابت ارائه می‌دهد.
• تمرکز بر آزادی و دموکراسی: این کتاب بر تأثیر نفوذ شرکت‌های بزرگ فناوری بر آزادی‌های مدنی و نهادهای دموکراتیک تمرکز کرده است.
• نثر قابل فهم: این کتاب به زبانی ساده نوشته شده که مسائل پیچیده در مورد فناوری و سیاست را برای مخاطبان عام قابل فهم می‌کند. 
• دیدگاه تاریخی: جایگاه انحصاری شرکت‌های بزرگ فناوری را در تاریخ گسترده‌تر تمرکز شرکت‌ها و نبردهای ضد انحصار بررسی می‌کند. 
• رویکرد سیاست‌محور: استدلال‌ها و ایده‌هایی را برای اصلاح قدرت فناوری ارائه می‌دهد و برای خوانندگان علاقه‌مند به قانون، سیاست و مقررات جذاب است.

افتخارات و جوایز 
.

از زمان انتشار «استبداد ابر فناوری» در سال ۲۰۲۱، این اثر با استقبال چشمگیری از سوی خوانندگان و منتقدان مواجه شده است. همچنین این کتاب به دلیل محتوای سیاسی و جنجالی‌اش پیرامون انتشار آن، توجهٔ بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. برخی از افتخارات و جوایز آن عبارت‌اند از:

• پرفروش‌ترین کتاب آمازون در سال ۲۰۲۱

بازخوردها به کتاب «استبداد ابر فناوری»
.

• محتوای این کتاب با انتقادات قابل‌توجهی از سوی لیبرال‌ها و ترقی‌خواهان آمریکایی مواجه شده است. 

• این کتاب داستان جالبی دارد و هاولی به خوبی آن را روایت کرده است. مشکل این است که تقریباً همه چیزهای مهم را مطرح نکرده است. گیلاد ادلمن (Gilad Edelman)

• ارزش این کتاب زمانی مشخص می‌شود که آن را نمونه‌ای از تنش ایدئولوژیک در جناح راست آمریکا بدانیم. دولت باید گفتار و فعالیت‌های این شرکت‌ها را زمانی که با موضع‌گیری جناح راست در جنگ‌های فرهنگی هماهنگ نیست محدود کند. جاشوا استاین (Joshua Stein)

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب مناسب هر کسی است که نگران نفوذ روزافزون شرکت‌های فناوری بر جامعه، سیاست و آزادی‌های فردی است. این کتاب به‌ویژه برای خوانندگانی است که به سیاست علاقه دارند و سیاست‌گذارانی که به دنبال اطلاعاتی در مورد اختیاراتی است که شرکت‌های بزرگ فناوری در دست دارند. این کتاب همچنین مناسب دانشجویان حقوق یا اقتصاد و روزنامه‌نگارانی است که در حوزهٔ اقتصاد و فناوری فعالیت دارند.

چرا کتاب «استبداد ابر فناوری» را بخوانیم؟ 
.

• نفوذ شرکت‌های فناوری بر زندگی روزمره: این کتاب نشان می‌دهد که شرکت‌هایی مانند گوگل، فیس‌بوک و آمازون فقط کسب‌وکار نیستند، بلکه دروازه‌بانان اطلاعات، فرهنگ و حتی گفتمان سیاسی هستند. هاولی توضیح می‌دهد که چگونه این شرکت‌ها از داده‌های کاربران سود می‌برند، تعیین می‌کنند چه محتوایی به صورت آنلاین پخش شود و محیط‌هایی ایجاد می‌کنند تا بتوانند به‌طور نامحسوس رفتار افراد را هدایت کنند. این کتاب به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید که استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال یک عمل خنثی نیست - جستجوها، لایک‌ها و خریدهای شما ردیابی شده و برای دستکاری انتخاب‌ها استفاده می‌شوند. 
• دیدگاهی تاریخی دربارهٔ انحصار: هاولی ظهور انحصارهای شرکت‌های بزرگ فناوری را به مبارزات قبلی علیه غول‌های شرکتی در تاریخ آمریکا مرتبط می‌کند و نشان می‌دهد که تمرکز کنترل نشده قدرت همیشه آزادی فردی و رقابت آزاد را تهدید کرده است. این نگاه تاریخی، کتاب را به چیزی بیش از یک نقد فناوری تبدیل می‌کند. هاولی با مقایسه شرکت‌های فناوری با انحصارهای گذشته مانند راه‌آهن یا غول‌های نفتی، تأکید می‌کند که دموکراسی بارها با این چالش روبه‌رو شده است. خواندن کتاب به شما بینشی می‌دهد که چگونه جوامع در گذشته با چنین تهدیدهایی روبه‌رو بوده‌اند و چرا مقابله مجدد با آن‌ها امروز ضروری است.
• فناوری تهدیدی بر دموکراسی و آزادی بیان: این کتاب استدلال می‌کند که تسلط شرکت‌های بزرگ فناوری با کنترل پلتفرم‌های ارتباطی، محدود کردن بحث‌های آزاد و گاهی خاموش کردن صداهایی که با سیاست‌ها یا انگیزه‌های سودجویانه آن‌ها همسو نیستند، نهادهای دموکراتیک را تضعیف کرده‌اند. این نکته بسیار مهم است زیرا فراتر از اقتصاد به زندگی مدنی می‌پردازد. با خواندن کتاب، متوجه می‌شوید که چگونه انحصارهای دیجیتال می‌توانند نه تنها بازارها، بلکه آزادی‌های دموکراتیک را نیز از بین ببرند. این کتاب شما را تشویق می‌کند تا در مورد سلامت دموکراسی در عصر دیجیتال به‌طور انتقادی فکر کنید.
• آگاهی و تعامل انتقادی: هاولی فقط مشکلات را توصیف نمی‌کند؛ او از خوانندگان می‌خواهد که نقش خود را در حفظ قدرت شرکت‌های بزرگ فناوری تشخیص دهند و از اصلاحات یا جایگزین‌هایی که عدالت و آزادی را در اولویت قرار می‌دهند، حمایت کنند. این امر کتاب را نه تنها آموزنده، بلکه عملی می‌کند. این کتاب به شما کمک می‌کند تا از استفادهٔ منفعلانه از فناوری به سمت رابطه‌ای متفکرانه‌تر با آن حرکت کنید. خواندن این کتاب شما را به سمت تبدیل شدن به یک شهروند آگاه‌تر در دنیای دیجیتال سوق می‌دهد.

«استبداد ابر فناوری» را بخوانید چون روایتی روشن، انتقادی و قابل‌فهم از چگونگی کسب قدرت خارق‌العادهٔ غول‌های فناوری آمریکایی بر اقتصاد، سیاست و حتی آزادی‌های شخصی است. این کتاب به‌جای این‌که صرفاً یک کتاب سیاسی باشد، خواننده را به تفکر عمیق در مورد چگونگی گره خوردن عادات دیجیتالی روزمره‌شان به پرسش‌های بزرگ‌تری مانند دموکراسی، انحصار و آزادی بیان فرا می‌خواند. هاولی با تجزیهٔ مسائل پیچیده در این کتاب، خواننده را به دانشی مجهز می‌‌کند تا بتواند تکنولوژی را فراتر از راحتی و سرگرمی ببیند و بتوانند تشخیص دهند که چگونه نفوذ شرکت‌های بزرگ فناوری مدرن، بر زندگی تأثیر می‌گذارند.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

جاشوا دیوید هاولی (Joshua David Hawley) سیاستمدار و وکیل آمریکایی است که در سال ۱۹۷۹ به دنیا آمد. او به عنوان سناتور ارشد ایالات متحده در میزوری فعالیت می‌کند و یک کرسی از سال ۲۰۱۹ در اختیار دارد. هاولی عضو حزب جمهوری‌خواه است و از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ به‌عنوان چهل‌ودومین دادستان کل میزوری خدمت کرد، پس از آنکه در انتخاب ۲۰۱۸ سناتور دموکرات را شکست دهد. او در سال ۲۰۲۴ مجدداً انتخاب شد. هاولی در سال ۲۰۰۲ از دانشگاه استنفورد و در سال ۲۰۰۶ از دانشکدهٔ حقوق ییل فارغ‌التحصیل شد و پپش از انتخاب شدنش به‌عنوان دادستان کل میزوری، بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ به عنوان وکیل فعالیت می‌کرد. 

هاولی به عنوان دادستان کل ایالت میزوری، چندین پروندهٔ حقوقی و تحقیقات مهم، از جمله دادخواست علیه قانون مراقبت‌های بهداشتی مقرون به صرفه، تحقیق در مورد اریک گریتنز، فرماندار میزوری، و دادخواست و تحقیق در مورد شرکت‌های مرتبط با اپیدمی مواد مخدره را آغاز کرد. باورهای سیاسی او به شدت محافظه‌کارانه و پوپولیستی توصیف شده است. در دسامبر 2020، هاولی اولین سناتوری بود که اعلام کرد قصد دارد به تأیید پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری 2020 ایالات متحده اعتراض کند و تلاش خود را در سنا کرد. اگرچه او مستقیماً حمله 6 ژوئن به ساختمان کنگره ایالات متحده را تشویق نکرد، اما برخی از ناظران اقدامات او را تحریک‌آمیز دانستند.

معرفی کتاب مشابه: سرمایه در سده بیست‌ویکم (Capital in the Twenty-First Century)
.

کتاب «سرمایه در سده بیست‌ویکم» اثر توماس پیکتی (Thomas Piketty) اقتصاددان فرانسوی است که اولین بار در سال ۲۰۱۳ منتشر شد. این کتاب نابرابری ثروت و درآمد در اروپا و ایالات متحده را از قرن ۱۸ تا به امروز تجزیه و تحلیل می‌کند و با استفاده از داده‌های تاریخی گسترده، نشان می‌دهد که چگونه تمرکز ثروت در طول زمان تکامل یافته است. پیکتی استدلال می‌کند که وقتی نرخ بازده سرمایه از نرخ رشد اقتصادی بیشتر شود، نابرابری ناگزیر افزایش می‌یابد و منجر به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌شود. او مکانیسم‌های انباشت ثروت، ارث، مالیات و سیاست را بررسی می‌کند و بر خطرات ناشی از تمرکز کنترل نشده ثروت و پتانسیل بی‌ثباتی اجتماعی در صورت عدم رسیدگی به نابرابری‌ها تأکید می‌کند.

این کتاب از لحاظ موضوعی بسیار به اثر هاولی شباهت دارد و پیکتی نیز بر قدرت متمرکز و پیامدهای اجتماعی آن تمرکز کرده است. از جمله شباهت‌های هر دو کتاب می‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• قدرت متمرکز: پیکتی تمرکز ثروت را بررسی می‌کند؛ هاولی انحصارهای فناوری را بررسی می‌کند.
• تأثیر بر جامعه: هر دو نشان می‌دهند که چگونه تمرکز قدرت یا ثروت، عدالت، فرصت و ثبات اجتماعی را تهدید می‌کند.
• درخواست اصلاحات: پیکتی از مالیات تصاعدی و سیاست اقتصادی حمایت می‌کند؛ هاولی خواستار مقررات و اقدامات ضد انحصار است.
• استفاده از داده‌ها و مثال‌ها: هر دو نویسنده از داده‌های تاریخی و آماری و مطالعات موردی معاصر برای پشتیبانی از استدلال‌های خود استفاده کرده‌اند.
• آگاهی از ریسک سیستمی: هر کتاب هشدار می‌دهد که نادیده گرفتن این مشکل می‌تواند منجر به آسیب‌های اجتماعی یا اقتصادی بلندمدت شود.

سخن پایانی 
.

کتاب «استبداد ابر فناوری» مشخص می‌شود که این کتاب نه‌تنها نقدی بر شرکت‌های قدرتمند آمریکایی است، بلکه هشداری در مورد وضعیت شکنندهٔ دموکراسی در عصر دیجیتال نیز هست. هاولی توجه را به این نکته جلب می‌کند که چگونه راحتی و نوآوری گرچه در ظاهر مفید هستند، اما می‌توانند مشکلات عمیق‌تری در قدرت انحصار، نظارت و دستکاری پنهان ایجاد کنند. اثر او خواننده را ترغیب می‌کند که فراتر از تصویر براق سیلیکون ولی را بنگرد و هزینه‌های واقعی واگذاری نفوذ بیش‌ازحد به چنین غول‌های فناوری انگشت‌شماری را نیز در نظر بگیرند.

یکی دیگر از نکات مهمی که در این کتاب عنوان شده، آگاهی تاریخی و مسئولیت مدنی است. هاولی با پیوند دادن انحصارهای مُدرن شرکت‌های بزرگ فناوری به امپراتوری‌های بزرگ در گذشته، نشان می‌دهد که جوامع بارها با تعادل بین نوآوری و انصاف دست‌وپنجه نرم کرده‌اند. او با این استدلال نشان می‌دهد که همان‌طور که نسل‌های پیشین در برابر انحصارها مقاومت کردند، شهروندان امروزی نیز باید با قدرت‌ بی‌حدوحصر شرکت‌های فناوری مقابله کنند. 

این کتاب اثری تأمل‌برانگیز است زیر به مسائلی می‌پردازد که روزمره زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌‌دهند بدون این‌که حتی متوجهٔ آن شده باشیم و از حریم خصوصی، آزادی بیان،‌ دسترسی به اطلاعات و سلامت نهادهای دموکراتیک می‌گوید. هشدارها و استدلال‌های هاولی به ما نشان می‌دهد که فناوری باید در خدمت بشریت باشد، نه که بر آن تسلط یابد. این کتاب ما را به چالش می‌کشد تا تصویر بزرگ‌تر پشت راحتی استفاده از تکنولوژی را نیز در نظر بگیرید و به دنبال ساختن دنیای دیجیتالی آزاد، عادلانه و واقعاً دموکراتیک باشیم.