ماده و آگاهی (پالتویی)

کتاب «ماده و آگاهی» (Matter and Consciousness) اثر پاول چرچلند (Paul Churchland) فیلسوف کانادایی-آمریکایی است که اولین‌بار در سال ۱۹۸۴ منتشر شد. پاول چرچلند از نظریه‌پردازان به‌نامِ ماتریالیسم حذف‌گرا است و در این کتاب مروری مختصر و معاصر بر مسائل فلسفی پیرامون ذهن ارائه می‌دهد و نظریه‌ها و مواضع فلسفی اصلی که برای حل آن‌ها پیشنهاد شده‌اند را توضیح می‌دهد. چرچلند با اثبات ارتباط نتایج نظری و تجربی در علوم اعصاب، علوم‌ شناختی و هوش مصنوعی با فلسفهٔ ذهن، پیشرفت‌های فعلی در علوم شناختی را بررسی می‌کند و شرحی روشن و قابل فهم از ارتباطات با فلسفهٔ ذهن ارائه می‌‌دهد. ویرایش سوم و به‌روز شدهٔ این متن که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، شامل بحث‌های گسترده‌تر در مورد آثار فیلسوفان معاصری مانند دیوید چالمرز، جان سرل و توماس نیگل می‌شود. چرچلند تحقیقات جدید در تکامل، ژنتیک و علوم اعصاب بصری را در میان سایر زمینه‌ها شرح می‌دهد.

درباره‌ٔ کتاب 
.

در کتاب «ماده و آگاهی» پاول چرچلند به روشنی مزایا و معایب دشواری مانند رفتارگرایي، ماتریالیسم تقلیل‌گرا، کارکردگرایی و ماتریالیسم حذف‌گرا را در فلسفهٔ ذهن ارائه می‌دهد. ویرایش جدید این کتاب، پیشرفت‌های چشمگیر رخ داده در علوم اعصاب، علوم شناختی و هوش مصنوعی را در برمی‌گیرد و به ارتباط رو به گسترش آن‌ها با مسائل فلسفی اشاره می‌کند.

چرچلند نتایج نظری و تجربی جدید علوم طبیعی را برای مخاطبان فلسفی گسترده‌تری سازماندهی کرده و توضیح می‌دهد که این تحقیقات مستقیماً به سؤالاتی در مورد عناصر اساسی فعالیت شناختی و پیاده‌سازی‌ آن‌ها در سیستم‌های فیزیکی واقعی مربوط می‌شود. او می‌پرسد چگونه موجودات زنده برخی وظایف شناختی را به سرعت و به‌راحتی انجام می‌دهند در حالی‌که‌ رایانه‌ها آن‌ها را به خوبی انجام نمی‌دهند یا اصلاً انجام نمی‌دهند.

چرچلند در کتاب «ماده و آگاهی» تأکید می‌کند که مهم‌ترین نکته برای فلسفه، حمایتی است که این نتایج از نسخه‌های تقلیل‌گرا و ماده باوری حذف گرا ارائه می‌‌دهد؛ این ایده که مفاهیم ذهنی مبتنی بر عقل سلیم مانند باورها و خواسته‌ها ممکن است با اصطلاحات علوم اعصاب جایگزین شوند.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب

 .
«ماده و آگاهی» اثری برجسته در فلسفهٔ ذهن و کاوشی روشن، سیستماتیک و علمی در مورد رابطهٔ بین مغز و تجربهٔ ذهنی است. این کتاب به دلیل تحلیل دقیق سایر نظریه‌ها، توضیح قابل‌فهم مفاهیم پیچیدهٔ علوم اعصاب و حمایتی جسورانه از ماده باوری حذف گرا بسیار برجسته شده است. چرچلند با دقت استدلال فلسفی را با شواهد تجربی ترکیب می‌کند و این کتاب را هم به عنوان مقدمه‌ای ارزشمند برای دانشجویان و هم به عنوان مطلبی تأمل‌برانگیز برای محققان علاقه‌مند به علم ذهن، برجسته ساخته است. ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• مروری جامع بر نظریه‌های ذهن: چرچلند به طور سیستماتیک دوگانه‌گرایی، رفتارگرایی، کارکردگرایی و ماتریالیسم را بررسی می‌کند و نقشهٔ کاملی از مباحث تاریخی و معاصر در فلسفهٔ ذهن را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. این ویژگی به خوانندگان این امکان را می‌دهد که نه تنها آنچه نظریه‌های فعلی ارائه می‌دهند، بلکه دلیل ظهور آنها و تفاوت‌هایشان را نیز درک کنند و زمینهٔ فکری گسترده‌ای برای تفکر در مورد آگاهی فراهم کنند.
• ادغام علوم اعصاب با فلسفه: این کتاب از یافته‌های علوم شناختی و علوم اعصاب برای ارزیابی ادعاهای فلسفی در مورد ذهن استفاده می‌کند. چرچلند با پایه‌گذاری ایده‌های انتزاعی در تحقیقات تجربی، نشان می‌دهد که چگونه شواهد علمی می‌توانند نظریه‌های فلسفی را شکل داده و حتی تغییر شکل دهند و مطالعه آگاهی را ملموس‌تر و قابل آزمایش‌تر کنند.
• حمایت از ماده باوری حذف گرا: یکی از بحث‌برانگیزترین ویژگی‌های کتاب، حمایت آن از این ایده است که مفاهیم روانشناختی روزمره ممکن است اساساً اشتباه باشند و در نهایت با توضیحات علوم اعصاب جایگزین شوند. این امر خوانندگان را به چالش می‌کشد تا درک شهودی خود از زندگی ذهنی را مورد بازنگری قرار دهند و رویکردی آینده‌نگر را برای مطالعه مغز و ذهن تشویق می‌کند.
• واضح و قابل فهم: با وجود پیچیدگی موضوع، نثر چرچلند واضح و ساختارمند است و مفاهیم چالش‌برانگیز را برای خوانندگانی که آموزش پیشرفته در فلسفه یا علوم اعصاب ندارند، قابل فهم می‌کند. این امر کتاب را به پلی ایده‌آل بین دقت آکادمیک و قابل فهم بودن تبدیل می‌کند و بدین‌ ترتیب این کتاب هم برای دانشجویان و هم برای خوانندگان عمومی علاقه‌مند به مطالعات آگاهی جذاب است.

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب مناسب دانشجویان، محققان، پژوهشگران فلسفه، علوم اعصاب، علوم‌شناختی و روان‌شناسی است که می‌خواهند کاوشی دقیق و علمی در مسئلهٔ ذهن و بدن داشته باشند. همچنین مناسب محققان هوش مصنوعی، فیلسوفان ذهن و هر کسی است که در مورد چگونگی تولید افکار و تجربه کنجکاو است. این کتاب برای دانشجویان کارشناسی نوشته شده اما متن آن آن‌قدر ساده و واضح است که خوانندگان علاقه‌مند به بحث‌های منطقی و مبتنی بر شواهد در مورد موضوعات پیچیده نیز از مطالعهٔ آن لذت خواهند بُرد.

چرا کتاب «ماده و آگاهی» را بخوانیم؟ 
.

• این کتاب مروری جامع بر نظریه‌های ذهن ارائه می‌دهد: چرچلند به طور سیستماتیک دوگانه‌گرایی، رفتارگرایی، کارکردگرایی و ماتریالیسم را بررسی می‌کند و به خوانندگان درک دقیقی از مباحث تاریخی و معاصر می‌دهد. این ویژگی بسیار ارزشمند است زیرا به خوانندگان اجازه می‌دهد ببینند که چگونه نظریه‌های مختلف سعی در توضیح آگاهی دارند و چرا برخی در پرتو شواهد علمی موفق می‌شوند یا شکست می‌خورند. این کتاب هم به عنوان مقدمه‌ای برای تازه‌واردان و هم به عنوان مرجعی انتقادی برای محققان عمل می‌کند.
• این کتاب، علوم اعصاب را با فلسفه ادغام می‌کند: برخلاف متون فلسفی کاملاً انتزاعی، این کتاب از تحقیقات تجربی علوم اعصاب و علوم شناختی برای ارزیابی نظریه‌های ذهن استفاده می‌کند. این رویکرد به خوانندگان کمک می‌کند تا درک کنند که چگونه اکتشافات علمی می‌توانند بر تفکر فلسفی تأثیر بگذارند و دیدگاهی مبتنی بر شواهد بیشتر در مورد آگاهی را تشویق می‌کند. این کتاب نشان می‌دهد که فلسفه و علم می‌توانند یکدیگر را تکمیل کنند و باعث می‌شود بتوانید بهتر ذهن را درک کنید.
• این کتاب ماده باوری حذف‌گرا را معرفی و از آن حمایت می‌کند: یکی از بحث‌برانگیزترین دستاوردهای کتاب، استدلال آن است که مفاهیم روانشناختی مبتنی بر عقل سلیم مانند باورها، خواسته‌ها و نیت‌ها ممکن است نادرست باشند و در نهایت می‌توانند با توضیحات علوم اعصاب جایگزین شوند. این امر خوانندگان را به بازاندیشی فرضیات عمیق در مورد زندگی ذهنی دعوت کرده و رویکردی آینده‌نگر و علمی را برای مطالعه آگاهی تشویق می‌کند.
• واضح و قابل فهم است: با وجود پرداختن به مباحث پیچیده، نثر چرچلند ساختارمند، دقیق و قابل فهم است. این امر کتاب را هم برای مخاطبان دانشگاهی و هم برای خوانندگان عمومی علاقه‌مند به فلسفه ذهن مناسب می‌کند و ترکیبی نادر از دقت فکری و خوانایی را ارائه می‌دهد. 

کتاب «ماده و آگاهی» را بخوانید چون کاوشی دقیق و علمی در مورد چگونگی تولید تجربهٔ ذهنی توسط مغز است و فرضیات سنتی در مورد ذهن را به چالش می‌کشد. این کتاب نه‌تنها نظریه‌های اصلی در فلسفهٔ ذهن را بررسی می‌کند، بلکه به سراغ ایدهٔ جذاب ماده باوری حذف‌گرا نیز رفته و آن را معرفی کرده و استدلال می‌کند که بسیاری از مفاهیم روان‌شناختی روزمره ممکن است ناقص باشند و در نهایت بهتر است علوم اعصاب جایگزین آن‌ها شود. چرچلند با ترکیب استدلال فلسفی و بینش‌های علوم‌شناختی، ابزارهایی را برای تفکر انتقادی در مورد آگاهی، محدودیت‌های روان‌شناسی عامه و آیندهٔ بالقوهٔ علوم ذهنی در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

پاول مونتگومری چرچلند فیلسوف کانادایی است که در سال ۱۹۴۲ به دنیا آمد و به خاطر مطالعاتش در نوروفلسفه و فلسفهٔ ذهن شناخته شده است. چرچلند پس از اخذ مدرک دکترا از دانشگاه پیتسبورگ زیر نظر ویلفرید سلارز به رتبهٔ استاد تمام در دانشگاه مانیتوبا رسید و سپس کرسی فلسفه وقفی خانوادهٔ والتز در دانشگاه سن‌دیگو و سمت‌های مشترک در مؤسسه محاسبات عصبی و دانشکدهٔ علوم شناختی آن مؤسسه را پذیرفت. از فوریهٔ ۲۰۱۷، چرچلند به عنوان استاد بازنشسته در UCSD شناخته می‌شود و عضو هیئت امنای مرکز مطالعات آگاهی مسکو در دانشگاه ایالتی مسکو است. چرچلند همسر فیلسوف پاتریشیا چرچلند است که با هم همکاری نزدیکی هم دارند.

معرفی کتاب مشابه: ذهن آگاه (The Conscious Mind) 
.

کتاب «ذهن آگاه» اثر دیوید چالمرز (David Chalmers) فیلسوف استرالیایی متخصص در فلسفهٔ ذهن است که در سال ۱۹۹۶ منتشر شد یکی از این کتاب‌هاست. در این کتاب دیوید چالمرز با رونمایی از یک نظریهٔ جدید و مهم در مورد آگاهی، تحلیلی قانع‌کننده از این بحث داغ ارائه کرده؛ نظریه‌ای که روند تقلیل‌گرایانه غالب علم را رد می‌کند و درعین‌حال بینش‌های جذابی در مورد رابطهٔ بین ذهن و مغز ارائه می‌دهد. در کتاب «ذهن آگاه» نویسنده با سبکی دقیق و تأمل‌برانگیز، ما را به سفری گسترده در میان پیامدهای فلسفیِ آگاهی می‌برد. نثر چالمرز بسیار قانع‌کننده است و نشان می‌دهد که چگونه علوم شناختی و نوروبیولوژی معاصر در توضیح چگونگی و چرایی ظهور رویدادهای ذهنی از وقایع فیزیولوژیکی مغز شکست خورده‌اند. 

گرچه کتاب «ذهن آگاه» و «ماده و آگاهی» مواضع متفاوتی در مورد ماهیت آگاهی اتخاذ کرده‌اند، اما چندین شباهت مهم نیز بهم دارند. هر دو کتاب به مسئلهٔ ذهن و بدن پرداخته‌اند و رابطهٔ بین حالات ذهنی و فرآیندهای فیزیکی در مغز را بررسی می‌کنند. هر دو استدلال‌های فلسفی را با بینش‌هایی از علوم شناختی و اعصاب ادغام کرده‌اند و هدفشان ارائهٔ درکی دقیق و آگاهانه نسبت به آگاهی ذهنی است. از جمله شباهت‌های هر دو کتاب می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• تمرکز بر مسئله ذهن و بدن: هر دو نویسنده چگونگی ارتباط آگاهی با مغز فیزیکی را بررسی می‌کنند و این سوال فلسفی را در مرکز کار خود قرار می‌دهند.
• ادغام فلسفه و علوم شناختی: هر کتاب، تحلیل فلسفی را با یافته‌های تجربی علوم اعصاب و روانشناسی ترکیب می‌کند و پلی بین نظریه و علم می‌بندد.
• به چالش کشیدن فرضیات سنتی درباره ذهن: نویسندگان هر دو مفاهیم ذهنی مبتنی بر عقل سلیم را نقد کرده و خوانندگان را به بازاندیشی باورهای شهودی درباره آگاهی وا می‌دارند.
• تأثیرگذار در فلسفه ذهن مدرن: هر دو متن، مباحث دانشگاهی را شکل داده‌اند و به آثاری بنیادی تبدیل شده‌اند که تحقیقات و مباحث معاصر درباره آگاهی را هدایت می‌کنند.

سخن پایانی 
.

کتاب «ماده و آگاهی» چالشی برای نحوهٔ تفکر ما در مورد ذهن است. چرچلند در این کتاب فقط به نظریه‌ها نپرداخته، بلکه چگونگی درک ما از زندگی ذهنی را زیر سؤال می‌برد. او با بررسی انتقادی دوگانه‌گرایی، کارکردگرایی و سایر چارچوب‌ها، خواننده را از طریق چشم‌اندازی هدایت می‌کند که در آن فرضیات سنتی در مورد باورها، خواسته‌ها و نیت‌ها ممکن است دیگر معتبر نباشند. این کتاب ما را به سمت مواجهه با یک ایدهٔ رادیکال سوق می‌دهد و آن این است که بسیاری از آنچه ما در مورد تجربیات درونی خود بدیهی می‌دانیم، می‌تواند از نظر علمی نادرست باشد. این امر مطالعهٔ این کتاب را به عملی جسورانه و دگرگون‌کننده تبدیل می‌کند.

نثر این کتاب در تلفیق فلسفه و علوم اعصاب نیز ستودنی است. چرچلند مفاهیم انتزاعی را در تحقیقات تجربی پایه‌گذاری کرده و نشان می‌دهد که درک آگاهی صرفاً یک پیگیری نظری نیست، بلکه یک تلاش علمی است. حمایت او از موضوعات مختلف، خواننده را به چالش می‌کشد تا آینده‌ای را تصور کنند که در آن واژگان ذهنی ما تکامل می‌یابد تا با واقعیت‌های فیزیکی همسو شود. این ترکیب منطق، شواهد و گمانه‌زنی‌های جسورانه و نوعی تجربهٔ فکری منحصربه‌فردی ایجاد می‌کند.

کتاب «ماده و آگاهی» خواننده را با آگاهی عمیق‌تری از نقش محوری مغز در شکل‌دهی به تفکر و تجربه رها می‌کند. این کتاب نه‌تنها به چگونگی تفکر ما، بلکه به چگونگی بازتعریف درک ما می‌پردازد. در پایانِ این کتبا با سؤالاتی روبه‌رو خواهید شد و قدرت این اثر در همین گشودگی نهفته است. چرچلند در کتاب «ماده و آگاهی» ما را به سفری در تفکر دعوت می‌کند؛ جایی‌ که ذهن نه‌تنها مورد مطالعه قرار می‌گیرد، بلکه نو تصور می‌شود.