فهرست کارهای انجام ندادنی

در دنیای امروز که «انجام دادنِ بیشتر» به نشانه‌ی موفقیت تلقی می‌شود، رولف دوبلی در کتاب «فهرست کارهای انجام ندادنی» (The Not To Do List) زاویه‌ی متفاوت و گاهی معکوسی از زندگیِ کارآمد ارائه می‌دهد: به جای تمرکز بر فهرست کارهایی که باید انجام دهی، روی کارهایی تمرکز کن که نباید انجام دهی. این رویکرد می‌تواند به ما کمک کند انرژی و توجه‌مان را صرف موارد مهم‌تر کنیم، از سردرگمی در میان حجم فعالیت‌ها نجات پیدا کنیم و به سمت سبک زندگی معنادارتر حرکت کنیم. 

دوبلی پیش‌تر با کتابی مانند هنر شفاف اندیشیدن (The Art of Thinking Clearly) شناخته شده است و در این اثر جدید نیز همان زبان ساده و ساختار قطعه‌وار را ادامه داده است. او در «فهرست کارهای انجام ندادنی» تلاش می‌کند با طرح ۵۲ مورد - خطاها، عادت‌های مخرب، وسوسه‌ها و کارهایی که باید از آن‌ها اجتناب کرد - به خواننده کمک کند تا با هوشیاری بیشتری در زندگی شخصی و حرفه‌ای‌اش گام بردارد.

درباره‌ی کتاب 

ایده‌ی بنیادین کتاب این است که در فهرستی که معمولا روی «چیزی که باید انجام دهم» تمرکز می‌کنیم، یک فهرست مکملِ «چه کارهایی نباید انجام دهم» لازم است. این لیست نه به منظور تنبلی، بلکه به عنوان ابزاری برای حذف کارهای غیرضروری، جلوگیری از هدر رفتن منابع ذهنی/زمانی و شاخص‌سازی اولویت‌هاست. 

دوبلی بر این باور است که موفقیت و کارآمدی بیشترِ ما نه با انجام دادن تعداد زیاد کارها، بلکه با حذفِ کارهای زیان‌آور یا غیرمفید حاصل می‌شود. او می‌خواهد نشان دهد که نه گفتنِ هوشمندانه به بسیاری از درخواست‌ها، عادات و وسوسه‌ها، می‌تواند دریچه‌ای به تمرکز، خلاقیت و آرامش بیشتر باز کند.

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 

کتاب «فهرست کارهای انجام ندادنی» می‌تواند برای طیف نسبتاً وسیعی از مخاطبان مفید باشد. در اینجا فهرستی از گروه‌هایی که می‌توانند از این کتاب بهره ببرند، ارائه می‌دهم: 

1. افراد دنبال بهره‌وری و مدیریت زمان: کسانی که می‌خواهند کارهای بیشتری انجام دهند ولی احساس می‌کنند وقت کم آورده‌اند. این کتاب به آن‌ها کمک می‌کند فهرست کارهایی که نباید انجام دهند را شناسایی کنند تا وقتشان آزادتر شود. 

2. کسانی که دچار پراکندگی ذهنی‌اند: اگر تجربه کرده‌ای که چند پروژه‌ی نیمه‌کاره داری، میان فعالیت‌ها سرگردانی، یا مدام وسوسه می‌شوی به کاری غیرمرتبط بروی، این کتاب هشدارهایی به تو می‌دهد. 

3. مدیران، رهبران و کارآفرینان: در محیطی که درخواست‌ها زیاد هستند و منابع محدود، «نه گفتن هوشمندانه» یکی از مهارت‌های کلیدی است. این کتاب ابزار و زبانی برای چنین تصمیم‌گیری‌هایی در اختیار می‌گذارد. 

4. کسانی که احساس خستگی ذهنی یا زندگی شلوغ دارند: ممکن است بخواهی زندگی‌ات را ساده‌تر کنی، تمرکز و انرژی را حفظ کنی، و نه به همه‌ی دعوت‌‎ها یا وظایف بله بگویی. 

نقاط قوت کتاب 

• سادگی و دسترسی‌پذیری: زبان کتاب ساده است، مفاهیم با مثال‌های روزمره توضیح داده شده‌اند و هر فصل کوتاه است. این ویژگی باعث می‌شود حتی کسانی که فرصت مطالعه ندارند، بتوانند بخش‌هایی از آن را به‌صورت جداگانه بخوانند. 
• تمرکز بر حذف به جای افزودن: بسیاری از کتاب‌های خودیاری روی کارهایی که باید یاد بگیریم یا انجام دهیم تأکید می‌کنند. اما حذفِ عادات منفی یا بی‌فایده به همان اندازه (یا بیشتر) اهمیت دارد؛ این نکته در این کتاب برجسته است. 
• تنوع موضوعات: ۵۲ فصل، طیف وسیعی از اشتباهات و رفتارهای زیان‌آور را پوشش می‌دهد-از ذهنیات درونی گرفته تا تعاملات اجتماعی و مصرف رسانه‌ای. 
• جای تأمل و انتخاب: چون هر فصل مستقل است، خواننده می‌تواند فصل‌هایی را انتخاب کند که با شرایطش همخوانی دارد و بسته به نیاز، آن‌ها را بخواند. این آزادی انتخاب یکی از جنبه‌های جذاب کتاب است. 
• نمونه‌هایی ملموس و کاربردی بودن: دوبلی تلاش کرده است مثال‌هایی از زندگی روزمره بیاورد که خواننده بتواند آن‌ها را تشخیص دهد و در زندگی‌اش بازشناسد.

درباره‌ی نویسنده: رولف دوبلی 

رولف دوبلی (Rolf Dobelli) نویسنده، متفکر و کارآفرین سوئیسی است. او در ۱۵ ژانویه‌ی ۱۹۶۶ در لوزرن، سوئیس به دنیا آمد.  
دوبلی تحصیلات خود را در رشته مدیریت و اقتصاد انجام داد؛ او مدرک MBA را از دانشگاه سنت گالن گرفته است و در ادامه دکترای فلسفه اقتصادی نیز کسب کرده است.  
او علاوه بر نویسندگی، در عرصه‌ی رسانه، نشر و کسب‌وکار هم فعالیت‌های چشمگیر داشته است. نام دوبلی بیشتر به خاطر کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» شناخته شد که در کشورهای آلمانی‌زبان به سرعت محبوب شد و به زبان‌های متعدد ترجمه شد.  
همچنین کتاب‌های دیگری مانند هنر خوب زندگی کردن (The Art of the Good Life) و اخبار را دنبال نکنید (Stop Reading the News) از آثار او هستند.  
او برای مطبوعات معتبر آلمانی و سوئیسی نوشته است و در رسانه‌ها فعال بوده است.  
دوبلی در آثارش به ترکیب تفکر فلسفی، روانشناسی، اقتصاد رفتاری و تجربه‌های شخصی علاقه دارد و سعی می‌کند مفاهیم پیچیده را به زبانی ساده برای مخاطب عام توضیح دهد. 

به‌طور کلی، رولف دوبلی نویسنده‌ای است که در مرز بین تفکر عمومی و تفکر عمیق حرکت می‌کند و می‌کوشد مفاهیمی که در فلسفه، روانشناسی و اقتصاد رفتاری مطرح‌اند را برای خواننده عادی به شکلی کاربردی بیان کند.

معرفی کتاب مشابه

کار عمیق نوشته‌ی کال نیوپورت کتابی است درباره‌ی توانایی انجام کار شناختی در تمرکز کامل بدون حواس‌پرتی. نیوپورت استدلال می‌کند که در عصر توجه پراکنده، مهارت انجام «کار عمیق» ارزش رقابتی و شغلی قابل توجهی به همراه دارد و افراد و سازمان‌ها باید آن را به عنوان یک عادتِ کاری آموزش دهند. کتاب با مثال‌ها و پژوهش‌های روشن نشان می‌دهد که جلسات بلندِ تمرکز، محدود کردن شبکه‌های اجتماعی و جداسازی زمان برای تفکرِ عمیق به صورت سیستماتیک بهره‌وری و کیفیت خروجی را افزایش می‌دهد. او چهار قانون عملی پیشنهاد می‌کند: کارِ عمیق را قبول کن، به پذیرش بی‌تعلقی خاتمه بده، زمان‌بندیِ ذهنی‌ات را طراحی کن و از تلاش برای تمرکزِ طولانی حمایت کن. خواندنِ این کتاب به کسانی که می‌خواهند تمرکزِ واقعی بسازند، کمک می‌کند کارهای باارزش را در زمان کمتر انجام دهند و حس رضایت حرفه‌ای‌شان را افزایش دهند. اگر «فهرست کارهای انجام ندادنی» دنبال ساده‌سازی و حذف امور زائد است، «کار عمیق» راهنمایی برای پر کردن وقت آزاد با فعالیت‌های عمیق و موثر ارائه می‌دهد. این کتاب ساختارمند و قابل‌فهم است، همراه با تمرین‌ها و پیشنهادهای ساده که می‌توانند به تدریج عادات کاری را تغییر دهند و برای دانشجویان، مدیران و خلاقان بسیار کاربردی‌اند. حتماً آن را بخوانید.

سخن پایانی 

کتاب «فهرست کارهای انجام ندادنی» اثری است که به ما می‌گوید گاهی نه گفتن حتی مهم‌تر از انجام دادن است. در میان حجم کارها، وظایف و فرصت‌های پیش‌ روی‌مان، توانایی حذف کردنِ غیرضروری‌ها می‌تواند تفاوت میان زندگی پراسترس و زندگی متمرکز و معنادار باشد. 

این کتاب نه نسخه‌ای معجزه‌آسا برای حل همه‌ی مشکلات است، نه راهکارهای همیشه قابل اجرا برای همه موقعیت‌ها را ارائه می‌دهد؛ بلکه یک آینه است برای تأمل در کارهایی که شاید ناخودآگاه انجام می‌دهیم و مانع پیشرفت، آرامش یا تمرکز ما هستند. 

اگر بخواهم به عنوان جمع‌بندی توصیه‌ای بدهم: 

• از این کتاب به عنوان راهنمایی و فهرستی برای تأمل استفاده کن، نه متن قطعی با اصول غیرقابل تغییر. 
• بخش‌هایی که به وضعیت زندگی‌ تو نزدیک‌ترند را اول بخوان و تمرکز کن. 
• نکات را در زندگی‌ات تجربه کن: یعنی صرفا خواندن کافی نیست، باید ببینی چه چیزهایی را می‌توانی «نه» بگویی. 
• گاهی بازگشت به فصول پیشین برای تأمل دوباره مفید است؛ ممکن است با تجربه بیشتر، بخش‌هایی از کتاب که در ابتدا ساده به نظر می‌رسند عمق بیشتری پیدا کنند.