وقتی مارنی آنجا بود

«وقتی مارنی آنجا بود» (When Marnie Was There) نوشته‌ی جون جی رابینسون یکی از زیباترین رمان‌های کلاسیک کودک و نوجوان است که نخستین‌بار در سال ۱۹۶۷ منتشر شد و به مرور جایگاه ویژه‌ای در ادبیات انگلیس پیدا کرد. این کتاب با فضایی رازآلود، لطیف و پر از عاطفه، داستانی درباره‌ی تنهایی، دوستی و کشف خود را روایت می‌کند. خواننده با دختری تنها و منزوی همراه می‌شود که در میان طبیعت ساحلی، پیوندی عجیب و جادویی با دختری مرموز به نام «مارنی» برقرار می‌کند.

درباره‌ی کتاب 

شخصیت اصلی داستان «آنا» است؛ دختری یتیم، خجالتی و درون‌گرا که در لندن زندگی می‌کند و به دلیل بیماری آسمی و روحیه‌ی شکننده‌اش، مدتی برای استراحت به خانواده‌ای در روستایی ساحلی فرستاده می‌شود. 

آنا در آنجا احساس می‌کند کسی او را دوست ندارد و خودش را «بیرونِ دایره» می‌بیند. در تنهایی‌هایش، توجهش به یک خانه‌ی قدیمی در کنار مرداب جلب می‌شود. خانه‌ای مرموز که گویی در زمان و مکان خودش گرفتار مانده. 

آنا در آن خانه با «مارنی» آشنا می‌شود؛ دختری زیبا و پرشور که به نظر می‌رسد با دیگران فرق دارد. دوستی آن‌ها عمیق و خاص است، اما از همان ابتدا نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد مارنی یک دوست معمولی نیست… 

رمان به تدریج رازهای مارنی را آشکار می‌کند و به آنا کمک می‌کند تا نه تنها دوستی را تجربه کند، بلکه خودش را بپذیرد، احساس ارزشمندی کند و معنای واقعی محبت را دریابد. 

زبان ساده و شاعرانه‌ی نویسنده، همراه با تصویرسازی‌های پرجزئیات از مناظر ساحلی انگلستان، فضای داستان را به‌شدت ملموس و دلنشین می‌سازد.

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 

• نوجوانان ۱۰ تا ۱۶ ساله: چون موضوعاتی مثل تنهایی، پیدا کردن دوست، پذیرش خود و کشف هویت شخصی را لمس می‌کنند. 
• بزرگسالانی که به ادبیات نوستالژیک علاقه‌مندند: کسانی که می‌خواهند دوباره به دنیای ساده‌تر، صمیمی‌تر و پر از رازهای کودکی برگردند. 
• علاقه‌مندان به آثار استودیوی جیبلی: اگر انیمه‌ی «When Marnie Was There» را دیده باشید، خواندن رمان اصلی تجربه‌ای متفاوت و عمیق‌تر از داستان به شما می‌دهد. 
• معلمان و مشاوران تربیتی: کتاب نمونه‌ای عالی برای گفت‌وگو درباره‌ی موضوعاتی مثل ارزش دوستی، اهمیت همدلی و عبور از احساس تنهایی است.

ویژگی‌های مثبت کتاب 

• فضاسازی شاعرانه و توصیف‌های زنده از طبیعت و مرداب‌های ساحلی 
• ترکیب هوشمندانه‌ی مضامین سنگین مانند تنهایی و هویت با لحنی لطیف و مناسب نوجوانان 
• شخصیت‌پردازی قوی که باعث می‌شود خواننده با آنا و مارنی احساس نزدیکی کند 
• نثری روان و داستانی که همزمان مرموز، احساسی و آرامش‌بخش است 
• اقتباس‌های موفق در قالب فیلم و انیمیشن، از جمله انیمیشن تحسین‌شده‌ی استودیو جیبلی

افتخارات کتاب 

• این کتاب در سال ۱۹۶۷ به عنوان یکی از آثار مهم ادبیات کودک در انگلستان شناخته شد. 
• بعدها توسط منتقدان در فهرست «بهترین کتاب‌های کودک قرن بیستم» در بریتانیا قرار گرفت. 
• در سال ۲۰۱۴، استودیوی جیبلی (Ghibli) انیمیشن سینمایی «When Marnie Was There» را بر اساس همین رمان ساخت که نامزد اسکار بهترین انیمیشن سال ۲۰۱۵ شد و باعث شد کتاب دوباره در سراسر جهان مورد توجه قرار گیرد. 
• نسخه‌های انگلیسی و ترجمه‌های مختلف آن همچنان در سایت‌های معتبر مثل آمازون و گودریدز امتیازهای بالایی (بیش از ۴ از ۵) دریافت کرده‌اند.

درباره‌ی نویسنده 

جون جی. رابینسون (Joan G. Robinson) نویسنده و تصویرگر انگلیسی بود که در سال ۱۹۱۰ در بریتانیا به دنیا آمد. او بیش از سی کتاب برای کودکان نوشت و تصویرگری کرد. 

رابینسون در خلق شخصیت‌هایش معمولاً به دغدغه‌های درونی کودکان توجه ویژه‌ای داشت؛ کودکانی که شاید متفاوت، تنها یا misunderstood (بدفهمیده‌شده) بودند. 

«وقتی مارنی آنجا بود» مشهورترین اثر اوست که اوج توانایی‌اش در تلفیق واقعیت و خیال را نشان می‌دهد. رابینسون در سال ۱۹۸۸ درگذشت، اما میراث او همچنان در قالب این داستان جاودانه زنده مانده است.

سخن پایانی 

«وقتی مارنی آنجا بود» فقط داستانی درباره‌ی دوستی یک دختر تنها با یک دوست رازآلود نیست؛ این کتاب آینه‌ای است از احساساتی که بسیاری از نوجوانان تجربه می‌کنند: احساس غریبگی، بی‌اعتمادی به خود، میل به پذیرفته شدن و نیاز به یک دوست واقعی. 

خواندن این کتاب به ما یادآوری می‌کند که دوستی می‌تواند مرزهای زمان و واقعیت را بشکند و مهم‌تر از آن، می‌تواند پلی باشد برای پذیرش خودمان. این رمان چه برای نوجوانی که به دنبال همدمی در کتاب است، چه برای بزرگسالی که می‌خواهد دنیای پاک و رازآلود کودکی را دوباره تجربه کند، اثری ماندگار و الهام‌بخش است.