مغز آناناسی تو (خشتی)

کتاب «مغز آناناسی تو» (Your Brain Is a Lump of Goo) اثر ایدان بن باراک (Idan Ben-Barak) نویسندهٔ استرالیایی کتاب‌های کودکان است که در سال ۲۰۲۴ منتشر شد. این کتاب کاوشی خنده‌دار در اسرارآمیزترین عضو بدن انسان یعنی مغز است. در این کتاب مصور و تمام رنگی نویسنده با حال‌وهوای بازیگشوانه و درعین‌حال بسیار علمی و جذاب به بررسی اسرار مغز ما می‌پردازد. این کتاب که از دیدگاه خود مغز روایت می‌شود، نشان می‌دهد که چگونه مغز تقریباً به اندازهٔ یک آناناس چسبناک و مانند گردو است و به‌هیچ‌وجه شبیه یک کامپیوتر نیست اما به‌نوعی هر چیزی که ما فکر می‌‌کنیم و احساس می‌کنیم یا انجام می‌دهیم را کنترل می‌کند. نویسنده با تکیه بر پیشینهٔ خود در میکروبیولوژی و تاریخ، فلسفه و علم، این کتاب را برای آگاهی‌بخشی به کودکان نوشته تا به آن‌ها یاد بدهد مغز چگونه کار می‌کند.

درباره‌ٔ کتاب 
.

«مغز آناناسی تو» یک کتاب داستان مصور تفکر برانگیز است که مغز را به عنوان یک تودهٔ چسبناک عجیب و نرم به کودکان معرفی می‌کند که تقریباً به اندازهٔ یک آناناس است و درست پشت چشمان ما قرار دارد. این کتاب توضیح می‌دهد که با وجود بافت نرم و گردو مانندش، مغز یک کامپیوتر نیست ولی به نوعی همه کارها را انجام می‌دهد: فکر کردن، تصور کردن، به خاطر سپردن، نگرانی و حتی گفتن جوک. 

در سراسر کتاب، شخصیت مغز در کتاب از قیاس‌های ساده (مانند مقایسه خود با آناناس) و طنز استفاده می‌کند تا کودکان را به راز چگونگی عملکرد خود دعوت کند و اذعان کند که علم هنوز هیچ پاسخ قطعی برای چگونگی تبدیل یک توده چسبناک به آگاهی ندارد. این کتاب به همراه تصاویر جذاب و رنگارنگ کریستوفر نیلسن (Christopher Nielsen)، شامل نمودارهای روشن و رنگارنگی می‌شود که نشان می‌دهند چگونه سلول‌های مغز از طریق سیگنال‌های الکتریکی به هم متصل و ارتباط برقرار می‌کنند. 

در صفحات پایانیِ کتاب «مغز آناناسی تو» نویسنده کاوشی دقیق‌تر اما همچنان ساده و قابل‌فهم، از آناتومی مغز و بخش‌های مختلف آن کرده است و اذعان می‌کند که اگرچه چیزهای زیادی آموخته‌ایم، اما بسیاری از چیزها در مورد مغز همچنان عمیقاً مرموز باقی مانده‌اند.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«مغز آناناسی تو» به خاطر توانایی منحصر به فردش در قابل فهم و جذاب کردن علوم اعصاب پیچیده برای کودکان جذاب و خواندنی است. این کتاب با استفاده از طنز، استعاره‌های بازیگوشانه و لحنی محاوره‌ای، مفاهیم انتزاعی درباره مغز را به ایده‌هایی تبدیل می‌کند که کودکان و حتی بزرگسالان می‌توانند به راحتی آن را درک کرده و از آن لذت ببرند. ترکیب تصاویر روشن و تخیلی و توضیحات تأمل‌برانگیز، یک تجربه یادگیری را ایجاد می‌کند که هم سرگرم‌کننده و هم آموزنده است. این کتاب کنجکاوی، تفکر انتقادی و شگفتی در مورد چگونگی عملکرد ذهن انسان را تشویق می‌کند و آن را نه تنها به یک کتاب علمی، بلکه به ابزاری برای الهام بخشیدن به علاقه مادام‌العمر به زیست‌شناسی، روانشناسی و فلسفه تبدیل می‌کند. ویژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• توضیح قابل فهم مفاهیم پیچیده: این کتاب با استفاده از قیاس‌های قابل فهم، مانند مقایسه مغز با آناناس یا گردو، علوم اعصاب را ساده می‌کند. این رویکرد به خوانندگان اجازه می‌دهد تا ایده‌های دشوار در مورد نورون‌ها، هوشیاری و عملکرد مغز را بدون غرق شدن در اصطلاحات فنی درک کنند.
• روایت طنز و جذاب: باراک با دادن شخصیت به مغز و صدایی خنده‌دار و خودآگاه، خوانندگان را در حین آموزش سرگرم می‌کند. طنز باعث شده تا محتوای کتاب به یادماندنی شود و کودکان را تشویق می‌کند تا علم را با کنجکاوی و نه با ترس و وحشت کاوش کنند.
• تصاویر واضح و آموزنده: تصاویر رنگارنگ و تخیلی کریستوفر نیلسن، فرآیندهای انتزاعی مغز، مانند اتصالات عصبی و سیگنال‌های الکتریکی را نشان می‌دهند و درک آنها را برای کودکان آسان‌تر و از نظر بصری جذاب‌تر می‌کنند.
• کنجکاوی و تفکر انتقادی را تشویق می‌کند: این کتاب فقط حقایق را ارائه نمی‌دهد؛ بلکه سؤالاتی می‌پرسد و اسرار مغز را تصدیق می‌کند و خوانندگان را به تفکر انتقادی و کاوش بیشتر تشویق می‌کند. این کتاب الهام‌بخش شگفتی در مورد علم و ذهن انسان است.
• تعادل آموزشی و سرگرمی: این کتاب تعادلی بین آموزش و سرگرمی برقرار می‌کند و لذت‌بخش بودن یادگیری در مورد مغز را تضمین می‌کند. این ویژگی، آن را به منبعی همه‌کاره برای محیط‌های یادگیری رسمی و غیررسمی تبدیل می‌کند.

بازخوردها به کتاب «مغز آناناسی تو»
.

• با وجود سادگی ظاهری‌اش، کتاب «مغز آناناسی تو» به طرز مرموزی هوشمندانه است. کایرکاس ریویوز (Kirkus Reviews)

• بن باراک و بانتینگ به طرز چشمگیری توضیحی تأمل‌برانگیز، از نظر علمی دقیق و قابل فهم از ریشه‌های حیات و تکامل در طول تاریخ زمین برای مخاطبان جوان ارائه داده‌اند. هورن بوک (Horn Book) 

• آخرین اثر بن باراک، فوق‌العاده آموزنده و سرگرم‌کننده، اثری درخشان برای خوانندگان عمومی و علاقه‌مندان به علم است. پابلیشرز ویکلی (Publishers Weekly)

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب مناسب کودکانی است که در مورد علم و نحوهٔ عملکرد اعضای بدن کنجکاو هستند و همچنین والدین و مربیانی که به دنبال راهی جذاب برای معرفی مفاهیم علوم اعصاب به کودکان می‌گردند. در حالی که مخاطب کتاب کودکان هستند، توضیحات هوشمندانه و طنز کتاب برای نوجوانان و بزرگسالان نیز جذاب است و آن را برای مطالعه خانوادگی، بحث‌های کلاسی یا هر کسی که در مورد مغز کنجکاو است، مناسب می‌سازد.

چرا کودکان کتاب «مغز آناناسی تو» را بخوانند؟ 
.

• علوم پیچیده را قابل فهم می‌کند: این کتاب مفاهیم چالش‌برانگیز علوم اعصاب، مانند ارتباطات عصبی و عملکرد مغز را با استفاده از قیاس‌هایی که کودکان می‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند، مانند مقایسه مغز با آناناس یا گردو، ساده می‌کند. این رویکرد به کودکان اجازه می‌دهد تا ایده‌هایی را که در غیر این صورت ممکن است انتزاعی یا گیج‌کننده به نظر برسند، درک کنند و درک بنیادی را به شیوه‌ای قابل فهم ایجاد کنند.
• تعامل از طریق طنز و داستان‌سرایی: باراک با دادن صدایی بازیگوش و خودآگاه به مغز، علم را به یک داستان تبدیل می‌کند. طنز کودکان را درگیر نگه می‌دارد و به آنها کمک می‌کند تا حقایق کلیدی را به خاطر بسپارند. این رویکرد روایی، یادگیری را لذت‌بخش می‌کند و کودکان را تشویق می‌کند تا موضوعات علمی را به طور مستقل کاوش کنند.
• کنجکاوی و تفکر انتقادی را تشویق می‌کند: کتاب «مغز آناناسی تو» باعث کنجکاوی کودکان می‌شود، سوالاتی می‌پرسد و اسرار مغز را برجسته می‌کند و کودکان را به تفکر، شگفتی و کاوش وا می‌دارد. این امر، ذهنیت پرسشگری و اکتشاف را پرورش می‌دهد که نه تنها برای یادگیری علم، بلکه برای مهارت‌های حل مسئله به طور کلی ضروری است.
• تصاویر واضح به یادگیری کمک می‌کنند: تصاویر روشن و تخیلی کریستوفر نیلسن، مفاهیم انتزاعی مانند شلیک نورون‌ها و فرآیندهای مغزی را به صورت بصری نشان می‌دهند. این پشتیبانی بصری به کودکان کمک می‌کند تا آنچه را که می‌خوانند درک کنند و آنها را درگیر نگه می‌دارد، به سبک‌های مختلف یادگیری پاسخ می‌دهد و ایده‌های پیچیده را ملموس می‌کند.

کودکان با خواندن کتاب «مغز آناناسی تو» می‌توانند به راحتی پیچیدگی‌های مغز انسان را درک کنند و به دلیل سرگرم‌کننده بودن این کتاب، این مفاهیم در ذهن‌شان خواهد ماند. نویسنده با استفاده از طنز، قیاس‌‌های تخیلی و روایتی محاوره‌ای، کودکان را با مفاهیمی مانند نورون‌ها، عملکرد مغز و آگاهی به شیوه‌هایی سرگرم‌کننده آشنا می‌کند. این کتاب همچنین کنجکاوی، تفکر انتقادی و حس شگفتی در مورد علم را تشویق می‌کند و کودکان را قادر می‌سازد تا سؤال بپرسند، کاوش کنند و قدرددان عملکرد باورنکردنی ذهن خود باشند. این کتاب از طریق ترکیب تصاویر واضح و توضیحات بازیگوشانه، یادگیری را به یک ماجراجویی جذاب تبدیل می‌کند که می‌تواند باعث بشود کودکان به زیست‌شناسی، روان‌شناسی و علم علاقه‌‌مند شوند.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

ایدان بن باراک نویسندهٔ استرالیایی است و کتاب‌های علمی برای کودکان می‌نویسد. این کتاب‌ها به بیش از بیست زبان ترجمه شده‌اند و جوایز متعددی را از آن خود کرده‌اند. او با خانواده‌اش در ملبورن زندگی می‌کند. گاهی اوقات، بعد از اینکه به رختخواب می‌روند، کمی گیتار می‌زند. آیدان مدرک میکروبیولوژی و تاریخ و فلسفه علم، دیپلم مطالعات کتابداری و شغلی دارد که ارتباط بسیار کمی با هیچ یک از موارد فوق دارد.

معرفی کتاب مشابه: به بدنت گوش بده (Listening to My Body)
.

کتاب «به بدنت گوش بده» اثر گابی گارسیا (Gabi Garcia) مشاور حرفه‌ای آمریکایی و یک کتاب مصور و ملایم و تعاملی است که به کودکان می‌آموزد چگونه با احساسات فیزیکی بدن خود هماهنگ شوند و آنها را با احساسات خود مرتبط کنند. این کتاب از طریق تمرین‌های ساده و کودکانه و روایتی گرم، خوانندگان را با انواع مختلف احساسات بدنی، از «وزوز» و «سوزن سوزن شدن» گرفته تا «لرزش» و «پیچ و تاب خوردن» آشنا می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه نامگذاری این احساسات به کودکان کمک می‌کند تا آنچه را که در درون خود احساس می‌کنند، درک کنند.

در این کتاب نیز نویسنده درست مانند «مغز آناناسی تو» با تصاویر ساده و داستانی جذاب به کودکان کمک می‌‌کند تا ذهن‌آگاهی پیدا کنند و واژگانی را برای احساسات درونی و حالات عاطفی خود ایجاد کنند. با گذشت زمان، این به کودکان کمک می‌کند تا تاب‌آوری عاطفی ایجاد کنند، خود را بهتر بشناسند و بفهمند که هنگام بروز احساسات قوی به چه چیزی نیاز دارند و با عملکرد بدن آشنا شوند. از جمله شباهت‌های هر دو کتاب می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• آگاهی ذهنی و بدنی: هر دو کتاب کودکان را تشویق می‌کنند تا به تجربیات درونی خود توجه کنند. هر دو کتاب کودکان را با ویژگی‌های اعضای بدن آشنا می‌کنند. 
• مفاهیم علمی و روانشناختی قابل فهم: ایدان بن باراک علوم اعصاب را از طریق استعاره‌ها توضیح می‌دهد و گارسیا تنظیم احساسات را از طریق احساسات ساده و ملموس بدن توضیح می‌دهد. در هر دو مورد، ایده‌های پیچیده برای کودکان قابل فهم و درک هستند.
• یادگیری تعاملی و مبتنی بر تمرین: هر دو کتاب فقط داستان نمی‌گویند، بلکه کودکان را به مشارکت فعال وا می‌دارند. 
• تشویق کنجکاوی و خوداندیشی: هر دو کتاب پرسش‌هایی را برمی‌انگیزند و کودکان تشویق می‌شوند تا در مورد چگونگی عملکرد مغزشان و اینکه چرا احساسات به این شکل احساس می‌شوند، فکر کنند. این امر باعث خوداندیشی سالم می‌شود و به کودکان کمک می‌کند تا از خود ذهنی و جسمی خود آگاه‌تر شوند.
• توانمندسازی از طریق دانش: کودکان با درک نحوه عملکرد مغز یا بدن خود، حس کنترل و اختیار را به دست می‌آورند. هر دو کتاب به کودکان کمک می‌کند تا از احساسات خود به عنوان اطلاعاتی برای درک احساساتشان استفاده کنند و هر دو کتاب را به ابزارهای توانمندسازی تبدیل می‌کند.

سخن پایانی 
.

کتاب «مغز آناناسی تو» دعوتی دلنشین برای کودکان است تا نگاهی به درون مرموزترین عضو بدنشان بیندازند. ایدان بن باراک با بخشیدن صدایی بازیگوشانه به مغز، چیزی را که می‌تواند پیچیده یا ترسناک به نظر برسد، به دوستی عجیب، جذاب و کمی غیرمعمول تبدیل می‌کند. خوانندگان تشویق می‌شوند که بخندند، تعجب کنند و از اینکه چگونه این عضو نرم و انعطاف‌پذیر، هر آنچه را که فکر می‌کنند، احساس می‌کنند و انجام می‌دهند، کنترل می‌کند، شگفت‌زده شوند. این کتاب به کودکان نشان می‌دهد که حتی پیچیده‌ترین علم را می‌توان با کنجکاوی، تخیل و طنز درک کرد.

آنچه این کتاب را واقعاً خاص می‌کند، ترکیبی از سرگرمی و آموزش است. از طریق تصاویر روشن و رنگارنگ، استعاره‌های عجیب و غریب و توضیحات مرتبط، از کودکان دعوت می‌شود تا ایده‌های انتزاعی مانند نورون‌ها، هوشیاری و سیگنال‌های مغزی را به روش‌هایی به یاد ماندنی و جذاب بررسی کنند. کتاب «مغز آناناسی تو» به کودکان می‌آموزد که مغز فقط یک ابزار نیست، بلکه جهانی مرموز برای کشف است که پر از شگفتی‌ها و امکانات است. 

همچنین با کمک این کتاب می‌تواند کنجکاوی و اعتماد به نفس کودکان را پرورش دهید. کودکان در حالی خواندن را به پایان می‌رسانند که احساس می‌کنند قدرت پرسیدن سوالات بزرگ درباره خود و دنیای اطرافشان را دارند. آن‌ها یاد می‌گیرند که علم فقط به خاطر سپردن حقایق نیست، بلکه درباره شگفتی، کشف و تفکر به روش‌های جدید است. کتاب «مغز آناناسی تو» به کودکان نشان می‌دهد که یادگیری می‌تواند به اندازه خود مغز سرگرم‌کننده، عجیب و چسبناک باشد.