شیر دل (خشتی)

کتاب «شیر دل» (Lionheart) کتابی مصور و خواندنی اثر ریچارد کالینگریج (Richard Collingridge) نویسنده و تصویرگر بریتانیایی است که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد. در این کتاب زیبا کودکان در خلال داستانی زیبا مواجهه با ترس‌هایشان را در جنگل پُر جنب‌وجوش و سرسبز یاد می‌گیرند. این کتاب داستان پسرکی کوچک است که از ترس فرار می‌کند اما خیلی زود دنیایی جادویی را کشف می‌کند که شیر عروسکی‌اش به عنوان یک نگهبان قدرتمند ظاهر شده و به او شجاعت می‌بخشد. پسر با «شیردل» در کنارش یاد می‌گیرد که با ترس‌هایش روبه‌رو شود و متوجه می‌شود که شجاعت به معنای فقدان ترس نیست، بلکه توانایی مواجهه با آن است. این کتاب از طریق تصاویر زیبا و رؤیایی و روایت قدرتمند خود، پیام‌هایی در مورد تاب‌آوری و مواجهه با ترس به کودکان منتقل می‌کند و آن‌ها را تشویق می‌‌کند تا شجاعت را در درون خود پیدا کنند.

درباره‌ٔ کتاب 
.

داستان «شیردل» دربارهٔ ریچارد است که موقع خواب صداهای ترسناکی می‌شنود. او سعی می‌کند خودش را متقاعد کند که هیولایی وجود ندارد. اما حتی بغل کردن عروسک محبوبش «شیردل» هم به او شجاعت کافی نمی‌دهد. بنابراین او می‌دود و می‌دود و می‌دود؛ درحالی‌که پیژامه‌ای با دم شیر به تن و کلاه شیری پشمالویی به سر دارد و «شیردل» را در تمام طول راه محکم در دست گرفته است. او از خیابان‌ها، تپه‌ها، جنگل‌ها و مزارع می‌گذرد.

او می‌داند که کسی دنبال است و تا زمانی که به جنگلی جادویی پُر از شگفتی‌ها و حیوانات بزرگ و کوچک نرسیده، نمی‌ایستد. بااین‌حال در طول مسیر یک لحظه عروسکش «شیردل» را رها می‌کند و حالا هیولا در حال نزدیک شدن است. بنابراین او دوباره می‌رود تا این‌که به معنای واقعی کلمه به عروسک محبوبش برمی‌خورد که حالا به یک شیر شجاع و بزرگ تبدیل شده است.

ریچارد به همراه عروسکش و حیوانات از هیولاها و ترس‌هایشان دور می‌شوند و چیزهای شگفت‌انگیز و شهر گمشدهٔ زیبا را پیدا می‌کنند. ریچارد فراموش کرد که ترسیده بود اما ناگهان هیولا برمی‌گردد. بااین‌حال او حالا به همراه تمامی حیوانات و «شیردل» یک غرش بلند می‌کند و هیولا و تمام ترس‌های ریچارد یک‌بار برای همیشه از بین می‌روند.

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب 
.

«شیردل» داستانی بصری و احساسی با پیامی قدرتمند است. این کتاب به تجربهٔ جهانی کودکان یعنی ترس‌ پرداخته و آن را به یک ماجراجویی جادویی تبدیل کرده است و به بچه‌ها اجازه می‌دهد شجاعت را به عنوان بخشی طبیعی از خودشان ببینند. نحوهٔ در هم آمیختن روایت با تصاویر این کتاب را منحصربه‌فرد کرده است. برخی از ويژگی‌های برجستهٔ این کتاب عبارت‌اند از:

• تصاویر خیره‌کننده: آثار هنری باشکوه و رویایی که خوانندگان را در دنیایی جادویی غرق می‌کند و احساسات را به قدرتمندی متن منتقل می‌کند.
• موضوع جهانی شجاعت: این ایده را بررسی می‌کند که شجاعت در درون یافت می‌شود و آن را برای کودکان و بزرگسالان قابل درک می‌کند.
• طنین احساسی: ترس و اطمینان خاطر را متعادل می‌کند و فضایی امن برای کودکان ایجاد می‌کند تا اضطراب‌های خود را پردازش کنند.
• نمادگرایی: شیر عروسکی که به یک نگهبان تبدیل می‌شود، تخیل را تبدیل به ابزاری برای شجاعت و تاب‌آوری کرده است.
• ادغام روایت و هنر: کلمات و تصاویر به طور یکپارچه یکدیگر را تکمیل می‌کنند و یک تجربه داستان‌سرایی چندلایه ایجاد می‌کنند.

افتخارات و جوایز 
.

از زمان انتشار «شیردل» در سال ۲۰۱۶، این اثر با استقبال چشمگیری از سوی خوانندگان و منتقدان مواجه شده است. برخی از افتخارات و جوایز آن عبارت‌اند از:

• قرار گرفته در فهرست جایزهٔ کتاب UKLA
• نامزد دریافت مدال کیت گرینوی (Kate Greenaway)

بازخوردها به رمان «شیردل»
.

• تصاویر دیجیتالی زیبای این کتاب رویایی و مناسب ساختن یک فانتزی هستند. کالینگریج به خوبی ظاهر ترس و تعجب را در چهرهٔ ریچارد به تصویر کشیده است. طرح کلی داستان تاریک است اما ترسناک نیست. این فاتتزی در مورد مواجهه با ترس‌های خود است و داستانی زیبا برای قبل خواب است. روکسان بورگ، کتاب‌خانهٔ عمومی اورنج کانتی (Roxanne Burg, Orange County Public Library, CA)

• تصویرهای باشکوه کالینگریج از واقع‌گرایی، انتزاع و مقیاس متغیر هستند. مناظر باشکوه با نقاشی‌های کوچک و مکمل سیاه و سفید هماهنگ شده‌اند. او با ژست، بافت و رنگ‌های باشکوه و درخشان، تعادلی ظریف بین درام و راحتی، خطر و ایمنی برقرار کرده است. کایرکاس ریویوز (Kirkus Reviews)

• داستانی لطیف و زیبا دربارهٔ ترس و تخیل. بوک‌لیست (Booklist)

• این فانتزی دربارهٔ مواجهه با ترس‌ها، برای خواندن قبل از خواب یا به اشتراک گذاشتن تجربیات شخصی بسیار مناسب است. مجلهٔ کتابخانهٔ مدرسه (School Library Journa)

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

این کتاب برای کودکان نوشته شده است تا بتوانند با ترس و اضطراب‌های خودشان مواجه شوند. داستان سرایی ملایم و تصاویر غنی آن، اطمینان خاطر و دلگرمی را برای کودکان به وجود می‌آورد. همچنین این کتاب مناسب والدین، مراقبان و مربیانی است که می‌خواهند به کودکان شجاعت و تاب‌آوری را بیاموزند. این کتاب همچنین برای بزرگسالان نیز خواندنی است و تصاویر آن بسیار زیبا است. می‌توانید این کتاب را پیش از خواب برای کودکان بخوانید.

چرا کودکان و بزرگسالان باید رمان «شیردل» را بخوانند؟ 
.

• مواجهه با ترس به روشی مناسب: این کتاب ترس را نه به عنوان چیزی که باید از آن شرمنده بود، بلکه به عنوان بخشی طبیعی از زندگی ارائه می‌دهد. خوانندگان در طول سفر این پسربچه، متوجه می‌شوند که حتی قوی‌ترین احساسات را می‌توان با حمایت و قدرت درونی تغییر داد. برای کودکان، این می‌تواند فوق‌العاده توانمندساز باشد و به آن‌ها چارچوبی برای تفکر سالم در مورد مواجهه با اضطراب بدهد. در همین حال، بزرگسالان می‌توانند از خرد ظریف موجود در داستان بهره ببرند و حتی در مورد نحوه برخورد خود با چالش‌ها به کودکان کمک کنند.
• تصاویر زیبا و یک تجربهٔ احساسی فراگیر: هنر کالینگریج در این کتاب باعث شده است که متن با تصاویر بسیار زیبا و جذابی همراه باشد و احساس خواننده در حین پیشروی در داستان شکل بگیرد. صحنه‌های تاریک‌تر و ترسناک‌تر، شدت ترس را به تصویر می‌کشند، در حالی که مناظر روشن‌تر و جادویی‌تر، لذت غلبه بر آن را برجسته می‌کنند. این سفر بصری، قوس احساسی داستان را قدرتمندتر می‌کند و به خوانندگان اجازه می‌دهد تا به همان اندازه که آن را می‌خوانند، تحول را احساس کنند.
• ترکیب تخیل با درس‌های زندگی: تبدیل شیر عروسکی به یک نگهبان باشکوه نشان می‌دهد که چگونه تخیل می‌تواند منبع قدرت باشد. برای کودکان، این ایده را تقویت می‌کند که خلاقیت آنها فقط بازی نیست، بلکه ابزاری برای تاب‌آوری است. برای بزرگسالان، یادآوری اهمیت پرورش تخیل و دیدن فراتر از سطح مشکلات است. استفاده نمادین از تخیل، باعث شده است تا هر کسی در هر سنی از مطالعهٔ این کتاب لذت ببرد.
• انتقال پیامی جهانی دربارهٔ‌ شجاعت: پیام داستان این است که شجاعت به معنای نترسیدن نیست، بلکه به هر حال روبرو شدن با ترس است و این پیامی است که فراتر از سن، فرهنگ و شرایط است. همه با ترس روبرو می‌شوند، چه کودکی که از تاریکی می‌ترسد و چه بزرگسالی که با چالشی در زندگی روبه‌روست. «شیردل» یادآوری زیبا، ساده و در عین حال عمیقی است و نشان می‌دهد که شجاعت چیزی است که همه ما در درون خود داریم و این باعث می‌شود داستانی باشد که مدت‌ها پس از آخرین صفحه در ذهن باقی بماند.

رمان «شیردل» داستانی جاودانه است که هنر و روایت را با هم ترکیب کرده تا به کودکان ترس، شجاعت و قدرت دگرگون‌کنندهٔ تخیل را نشان بدهد. چه این کتاب را برای کودکان بخرید و چه والدین باشید یا صرفاً کسی که برای کتاب‌های زیبا ارزش قائل است، این داستان می‌تواند برایتان آرامش‌بخش و الهام‌بخش باشد. این کتاب خواننده را به دنیایی رویایی دعوت می‌کند که در آن ترس‌ها نه با اجتناب، بلکه با کشف شجاعتی که از قبل درون خودتان وجود دارد، مغلوب می‌شوند.

درباره‌ٔ نویسنده
.

ریچارد کالنیگریج در لندن متولد شد. او در رشتهٔ تصویرسازی تحصیل کرد و از سال ۲۰۰۸ بین انگلستان و فرانسه زندگی می‌کند. اولین کتاب مصورش با عنوان «وقتی برف می‌بارد» (When It Snows) در سال ۲۰۱۳ منتشر شد و پس از آن کتاب «شیردل» منتشر شد. او در حال حاضر در پاریس زندگی می‌کند.

معرفی کتاب مشابه: به سوی علفزار بلند (Into the Uncut Grass)
.

کتاب «به سوی علفزار بلند» اثر ترور نوآ (Trevor Noah) کمدین آفریقایی و داستان سفر تخیلی پسری نوجوان در دنیایی پُرجنب‌وجوش است. او با راهنمایی‌های یک همراه غیرمنتظره، با ترس‌های خود روبه‌‌رو می‌شود، نقاط قوت پنهان درون خود را کشف می‌کند و می‌آموزد که حتی در مواجهه با فقدان یا عدم قطعیت، روح انسان می‌تواند التیام یابد و رشد کند. این کتاب نه‌تنها برای امیددادن به بچه‌ها نوشته شده است، بلکه برای کودک درون همهٔ ما است. داستانی مصور و جادوانه که تخیلات تمام کودکان و بزرگسالان را به حقیقت نزدیک کرده است. 

این کتاب از لحاظ موضوعی بسیار به کتاب «شیردل» شبیه است و بر مقابله با ترس، پذیرش تخیل و کشف شجاعت درونی از طریق سفرهای نمادین تمرکز کرده است و هر دو کتاب هم مناسب کودکان و هم بزرگسالان هستند. هر دو کتاب بر نقش دگرگون‌کنندهٔ تخیل و اهمیت ترس به عنوان دروازه‌ای به سوی قدرت و خودشناسی تاکید دارند. از جمله شباهت‌های هر دو کتاب می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• مواجهه با ترس: هر دو داستان تأکید می‌کنند که ترس طبیعی است اما می‌توان با مواجهه مستقیم بر آن غلبه کرد.
• استفاده از تخیل به عنوان یک ابزار: هر کتاب تخیل را به عنوان نیرویی قدرتمند نشان می‌دهد که به شخصیت‌ها کمک می‌کند تا از چالش‌ها عبور کنند و قوی‌تر شوند. 
• قصه‌گویی نمادین: هر دو بر نمادگرایی تکیه دارند تا درس‌های زندگی را نشان دهند.
• پیام جهانی تاب‌آوری: این دو اثر بیان می‌کنند که شجاعت و رشد از درون می‌آیند و درس‌هایشان را برای خوانندگان در هر سنی قابل فهم می‌کنند.

سخن پایانی 
.

«شیردل» داستانی کودکانه نیست، بلکه آینه برای خواننده‌های کوچک و بزرگ خود است تا یاد بگیرند در هر سنی با ترس‌هایشان مواجه شوند. این کتاب به خواننده یادآوری می‌کند که ترس بخش جدایی‌ناپذیر از رشد و زندگی است. نویسنده سعی نمی‌کند تا ترس را از داستان خود پاک کند؛ در عوض نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با تخیل و شجاعت با ترس‌ها روبه‌رو شد. این پیام جهانی است و باعث شده تا این کتاب به یک درس زندگی پیچیده در صفحات نرم یک کتاب مصور تبدیل شود.

تصاویر این کتاب بسیار زیبا و خلاقانه هستند و پلی میان متن و داستان ایجاد کرده‌اند و با ورق زدن هر صفحه ما را از تاریکی به سمت نور می‌برند. نویسنده از طریق تصاویر باشکوه کتاب خود نشان می‌دهد که شجاعت به‌ طور ناگهانی به دست نمی‌آید؛ بلکه یک سفر تدریجی است که با اعتراف به ترس‌ها می‌توانیم به آن‌ روبه‌رو شویم و با پذیرفتن قدرتمان به آن برسیم. عروسک شیر، که یک اسباب‌بازی و یک نگهبان است، به نمادی از نیروهای نامرئی درون ما تبدیل شده که وقتی بیشترین نیاز را به آن‌ها داریم زنده می‌شوند و ثابت می‌کنند که گاهی اوقات کوچک‌ترین همراهان، می‌توانند بزرگ‌ترین تغییر را به وجود آورند.

این کتاب هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان جذاب است. برای کودکان این کتاب داستانی اطمینان‌بخش از شجاعت است و برای بزرگسالان یک داستان نوستالژیک است و نشان می‌هد که چگونه تخیل زمانی به ما بال‌هایی برای مواجهه با ناشناخته‌ها می‌داد. این داستانی لطیف است و به ما قدرت مواجهه با چالش‌های زندگی در دنیای درون و بیرون را می‌دهد. نویسنده در این کتاب نشان می‌دهد که شجاعت در دنیای بیرون پیدا نمی‌شود، بلکه چیزی است که ما از قبل و درون خود داریم و تنها منتظر یک غرش است.