مه زاد (3)(قهرمان دوران ها)

ژانتر فانتزی حماسی زیرشاخه‌ای از ادبیات فانتزی است که با روایت‌های باشکوه و گسترده در جهان‌های تخیلی مشخص می‌شود و اغلب این داستان‌ها با نبردهای بین خیر و شر همراه هستند و سرنوشت کل پادشاهی یا یک تمدن در این داستان‌‌ها دنبال می‌شود. این داستان‌ها معمولاً جهان‌سازی پیچیده‌ای دارند و گاه نویسنده برای شخصیت‌ها زبان، فرهنگ یا نیروی خاصی را در نظر می‌گیرد. برخلاف ژانر فانتزی که معمولا مخاطبین آن نوجوانان است، داستان‌های فانتزی حماسی اغلب مورد علاقهٔ بزرگسالان است. مجموعه کتاب «مه‌ زاد» (Mistborn) اثر برندون ساندرسون (Brandon Sanderson) نویسندهٔ‌ نامدار داستان‌های فانتزی نیز یکی از این داستان‌های فانتزی حماسی است. جلد سوم این مجموعه با عنوان «قهرمان دوران» (The Hero of Ages) ادامهٔ جلد اول و دوم و آخرین رمان سه‌گانهٔ مه‌ زاد است. نویسنده در این مجموعه داستان فانتزی بر ماهیت قدرت و رهبری، شورش علیه استبداد، مبارزهٔ طبقاتی، مذهب، اعتماد و رشد شخصی شخصیت‌ها تمرکز کرده است که از هیچ برمی‌خیزند تا دنیای خود را تغییر دهند.

در مجموعهٔ «مه زاد» خواندید
.

«مه زاد» یک داستانی حماسی فانتزی است که وقایع آن در دنیایی به نام اسکادریال اتفاق می‌افتد، جایی که خاکستر از آسمان می‌بارد، مه شب‌ها را تسخیر کرده و جامعهٔ بین طبقهٔ اشراف و ستمدیده تقسیم شده است. جهان را پادشاهی ستمگر به نام لرد فرمانروا اداره می‌کند. سیستمی جادویی به نام آلومنسی بر این جهان حکمفرماست و به افراد خاصی اجازه می‌دهد تا فلزات را مصرف کرده یا بسوزانند و توانایی‌های ماوراءالطبیعی به دست آورند. 

در جلد اول این کتاب با عنوان «امپراتوری نهایی» (The Final Empire) با دزدی خیابانی به نام وین آشنا می‌شوید که به شورشی علیه لرد فرمانروا می‌پیوندد و سعی در نابودی او دارند. در جلد دوم این کتاب با عنوان «چشمهٔ معراج» (The Well of Ascension) داستان وین و الند را دنبال می‌کنید که پس از سرنگونی لرد فرمانروا قصد دارند که سرزمین خود را نجات دهند.

آن‌ها سعی می‌کنند تا وجود خیانت‌ها، دشمنان خارجی و مشکلات مختلفی که بر سر راهشان قرار می‌گیرد یک امپراتوری مستحکم و نیرومند را بنا کنند.

درباره‌ٔ کتاب 
.

داستان «مه زاد (قهرمان دوران‌ها)» پس از وقایع «چشمهٔ معراج» رخ می‌دهند. داستان با جهانی در آستانهٔ فروپاشی آغاز می‌شود. بارش خاکستر سنگین‌تر شده، مه مردم را می‌کُشد و زمین در حال ترک خوردن و شکافتن است. وین ناخواسته نیروی باستانی و بدخواه را آزاد کرده که به دنبال نابودی تمام حیات است.
اِلند ونچر، که اکنون امپراتور است، ارتش را برای یافتن انبارهای مخفی آذوقهٔ لرد فرمانروا که برای کمک به بقای بشریت به جا مانده، بسیج می‌کند. در این میان وین به دنبال راهی برای شکستن دادن نیروی باستانی بدخواه می‌گردد.

شخصیت‌های اصلی داستان هنوز هم دارند اطلاعات بیشتری در مورد قدرت آلمونسی کشف می‌کنند و در این میان هویت واقعی پیشگوی افسانه‌ای «قهرمان دوران‌ها» آشکار می‌شود.
آیا وین می‌تواند پیش از نابودی تمام سرزمین، این موجود باستانی را نابود کند و جهان را به جایی معتدل و زیبا تبدیل کند؟

ویژگی‌های برجسته‌ٔ کتاب
.

«مه زاد (قهرمان دوران‌ها)» مضامینی مثل ایمان، فداکاری و تغییر سرنوشت را در هم تنیده است تا داستانی از قهرمانی و شجاعت را به نمایش بگذارد. او در این رمان مانند دو جلد دیگر نیز کلیشه‌های مرسوم داستان‌های سنتی دربارهٔ وجود یک قهرمان را به چالش کشیده است. برخی از ویژگی‌های شاخص این کتاب عبارت‌اند از: 

• به چالش کشیدن کلیشه‌های معمول ژانر فانتزی: داستان‌های فانتزی معمولاً قهرمانی برگزیده دارند اما ساندرسون این بار نشان می‌دهد که قهرمانش، یک قهرمان واقعی نیست و درواقع کسی نبود که قرار است جهان را نجات دهد. او با انتظارات خواننده بازی می‌کند و احساسات او را به چالش می‌کشد. این پیچش داستانی، اعتبار افسانه‌ها را زیر سؤال می‌برد و سادگی روایت‌های فانتزی کلاسیک را به چالش می‌کشد.
• فداکاری: شخصیت‌های اصلی در این رمان باید دست به فداکاری بزنند. فداکاری آن‌هاست که وضعیت این سرزمین را مشخص کرده و این ایده را برجسته می‌کند که قهرمان واقعی گاهی باید از خودگذشتگی بسیاری کند و گاهی حتی جان خود را در راه رسیدن به پیروزی فدا کند.
• تعادل نیروهای متضاد: تضاد بین حفظ سرزمین و ویرانی آن، یک ایدهٔ فلسفی بزرگ است. نویسنده قصد دارد نشان بدهد که آفرینش و ویرانی همیشه در کنار هم وجود داشته‌اند. او همچنین در این رمان نشان می‌دهد که صلح واقعی با از بین بردن هرج‌‌ومرج به دست نمی‌آید بلکه همیشه باید با تعادل، نظم را حفظ کرد.
• امید در میان ناامیدی: به‌رغم شرایط آخرالزمانی این سرزمین، شخصیت‌ها به مبارزه برای بقا ادامه می‌دهند. بازسازی نهایی جهان ساندرسون پیامی امیدوارکننده دارد. او می‌خواهد در خلال یک داستان فانتزی به خواننده نشان بدهد حتی زمانی که همه چیز از دست رفته به‌نظر می‌رسد هم، تجدید حیات از طریق شجاعت، خرد و اتحاد امکان پذیر است.

افتخارات و جوایز 
.

از زمان انتشار «مه زاد (قهرمان دوران‌ها)» در سال ۲۰۰۸ این اثر جایزهٔ ادبی مهمی دریافت نکرده است، اما برندون ساندرسون به عنوان نویسندهٔ ادبیات فانتزی در طول دوران حرفه‌ایش بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همچنین طرفداران و منتقدان جلد دوم «مه زاد» را به دلیل توسعهٔ شخصیت‌ها، جهان‌سازی و سیستم جادویی نوآورانه‌اش ستودند.

این کتاب مناسب چه کسانی است؟ 
.

اگر از مطالعهٔ داستان‌های «ارباب حلقه‌ها» یا «نخستین قانون» لذت بردید، از مطالعهٔ این کتاب نیز لذت خواهید بُرد. با این‌که کتاب‌های فانتزی همچنان در دستۀ کتاب‌های کودک و نوجوان جای می‌گیرند اما بزرگسالانی که به کتاب‌های فانتزی و ماجراجویانه علاقه‌مند هستند نیز مجموعهٔ «مه زاد» لذت را دوست خواهند داشت. این کتاب با داستان هیجان‌انگیز و نثر قوی خود می‌تواند ساعت‌ها شما را مجذوب کند. ذکر این نکته ضروری است که کتاب‌های این سه‌گانه از هم جدا نیستند و برای مطالعهٔ این جلد باید جلد اول و دوم آن را خوانده باشید.

چرا رمان «مه زاد (قهرمان دوران‌ها)» را بخوانیم؟ 
.

• شخصیت‌های پیچیده اما حقیقی: شخصیت‌های این رمان فقط قهرمان نیستند، آن‌ها افرادی عادی هستند که با شک‌وتردید روبه‌رو می‌شوند، اشتباه می‌کنند و از شکست‌های خود درس می‌گیرند. سفرهای شخصی آن‌ها داستان را بسیار ملموس و قابل درک کرده است.
• جهانی غنی و بدیع: سیستم جادویی، فرهنگ و تاریخ این کتاب با دقت ساخته شده است و باعث می‌شود محیط کتاب بسیار جالب، زنده و منحصربه‌فرد به‌نظر برسد. اگر دوست دارید داستانی بخوانید که در دنیایی کاملاً توسعه یافته رخ می‌دهد، این مجموعه در این زمینه عالی عمل کرده است.
• کاوش در مضامین عمیق: کتاب خارج از داستانی معمولی، ایده‌هایی مثل ایمان، رهبری، فداکاری و مبارزه برای یافتن امید در دوران سخت را به نمایش می‌گذارد و به خوانندگان پیامی معنادار و واقعی برای تأمل می‌دهد.
• پایانی رضایت‌بخش برای یک سه‌گانهٔ حماسی: برخلاف بسیاری از مجموعه‌های طولانی، پایانِ «مه زاد‌ (قهرمان دوران‌ها)» بسیار معنادار، غافلگیرکننده و رضایت‌بخش است. در انتها تمام خطوط داستانی معنایی می‌یابند و هیچ سؤالی بی‌پاسخ نمی‌ماند.
• داستان‌سرایی منحصر‌به‌فرد و هوشمندانه: پیچش‌های داستانی و جهان‌سازی ساندرسون قابل‌پیش‌بینی نیست یا بر اساس یک فرمول واحد پیش نرفته است. بنابراین خوانندگان در این مجموعه با روایت‌های هوشمندانه و چندلایه با معانی عمیقی روبه‌رو هستند.

«مه زاد (قهرمان دوران‌ها)» را بخوانید چون فقط یک کتاب ماجراجویی فانتزی یا حماسی نیست، بلکه داستانی متفکرانه، احساسی و عمیقاً رضایت‌بخش دربارهٔ مبارزهٔ بین امید و ناامیدی، جست‌وجوی معنا، قدرت فداکاری و رهبری است. ساندرسون دنیایی غنی با شخصیت‌های پیچیده خلق کرده که از میان سختی‌ها رشد می‌کنند و همین مجموعهٔ مه زاد را بسیار خاص و خواندنی کرده است. اگر به دنبال یک ماجرای فانتزی هیجان‌انگیز می‌گردید، مجموعهٔ «مه‌ زاد» را اصلاً از دست ندهید.

درباره‌ٔ مجموعه 

«مه زاد» عنوان مجموعۀ پرفروش برندون ساندرسون، نویسندۀ آمریکایی داستان‌های علمی- تخیلی و فانتزی - حماسی است که نقش مهمی در شهرت نویسنده‌اش ایفا کرد. این نویسنده ابتدا با انتشار کتاب «الانتریس» (Elantris) در سال 2005 پا به عرصۀ نویسندگی گذاشت. وقتی کتاب‌های هری پاتر را می‌خواند ایدۀ خلق یک دنیای خیالی و مجموعه‌ای از رمان‌ها به ذهنش خطور کرد. جلد اول مجموعۀ مه زاد با عنوان «امپراتوری نهایی» در سال 2006 منتشر شد. برندون ساندرسون به خاطر خلق دنیای داستانی کازمیر شناخته شده است، دنیایی که اغلب کتاب‌هایش از جمله مه زاد در آن جریان دارند. مجموعۀ مه زاد در چندگانه‌های مختلف منتشر می‌شود، سه‌گانۀ اول مه‌زاد بین سال‌های 2006 تا 2008 منتشر شد. سری دوم مه زاد که شامل چهار کتاب است بین سال‌های 2011 تا 2022 منتشر شد. در مورد مجموعۀ مه زاد گفته شده است که سری سومش احتمالاً بین سال‌های 2025 تا 2027 منتشر می‌شود و البته ساندرسون برنامه‌ای هم برای انتشار چهارمین مجموعه دارد.

درباره‌ٔ نویسنده 
.

برندون ساندرسون نویسندۀ آمریکایی داستان‌های فانتزی است. او در سال 1975 و در نبراسکای آمریکا به دنیا آمد. ساندرسون تاکنون کتاب‌های تک جلدی زیادی در زمینۀ فانتزی نوشته و به بازار عرضه کرده است. عمدۀ شهرتش به‌خاطر مجموعۀ مه زاد و همکاری برای به پایان رساندن مجموعۀ «چرخ زمان» (The Wheel Of Time) نوشتۀ رابرت جردن است که سه جلد این مجموعه پس از مرگ رابرت جردن نوشته شد. 

برندون از کودکی به خواندن کتاب‌های فانتزی علاقه‌مند شد. به قدری به سبک خیال‌پردازی علاقه‌ داشت که سعی کرد داستان فانتزی خودش را بنویسد اما داستان خوبی از آب در نیامد. مدرک کارشناسی  ارشدش را در سال 2004 در رشتۀ خلاقیت در نوشتن از دانشگاه بریگم یانگ دریافت کرد. او طی دورۀ کارشناسی و تحصیلات تکمیلی‌اش به طور مداوم می‌نوشت و تا سال 2003 موفق شد دوازده رمان بنویسد اما هیچ ناشری حاضر نبود حتی یکی از آن‌ها را منتشر کند. 

در نهایت یک ویراستار با او تماس گرفت و نسخه‌ای از رمان ششم او به نام «الانتریس» را خواست. این کتاب در سال 2005 منتشر شد و نظر بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد. سپس در سال 2006 اولین جلد از مجموعۀ مه زاد به چاپ رسید. پس از آن بود که ساندرسون تبدیل به نویسندۀ پرفروش کتاب‌های فانتزی شد. 

ساندرسون تا به امروز جوایز بسیاری در عرصۀ نویسندگی از جشنواره‌های مختلف برنده شده است. کتاب‌هایش هر ساله در زمینه‌های مختلف نامزد یا برندۀ جایزه می‌شوند. یکی از ویژگی‌های بارز برندون ساندرسون تفکر بسیار خلاق است که با همین تفکر خلاق توانسته دست به آفرینش دنیاهای فانتزی مختلف با ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد بزند.

معرفی کتاب‌های مشابه: سه گانهٔ کوئوت شاه کش (The Kingkiller Chronicle)
.

اگر به داستان‌هایی علاقه دارید که به اتحادها، خیانت‌ها و توطئه‌های درونی می‌پردازد و کشمکش‌های سیاسی را وارد دنیای خیالی و فانتزی کرده و جادو هم کمی با آن در آمیخته است، مجموعهٔ «کوئوت شاه کش» اثر پاتریک راتفوس (Patrick Rothfuss) نویسندهٔ آمریکایی را بخوانید. نخستین جلد این مجموعه با عنوان «نامِ باد» (The Name of the Wind) در سال ۲۰۰۷ منتشر و بیش از ۱۰ میلیون نسخه از آن به فروش رفت. راتفوس به دلیل نثر غنایی و زیبا و همچنین ظرافت‌های شاعرانه و احساسی‌اش برای نوشتن این کتاب به شهرت رسید.

سه‌گانهٔ «کوئوت شاه کش» داستان شخصیتی افسانه‌ای است که او را به عنوان جادوگر، ماجراجو و موسیقی‌دان می‌شناسند. کوئوت اکنون در یک مهمانخانه پنهان شده است و داستان زندگی‌اش را برای کاتبی در طی سه روز روایت می‌کند. او وقایع زندگی‌اش را از دوران کودکی تا ورود به مدرسهٔ جادوگری و مبارزه‌اش با موجودات مرموز برملا می‌سازد.

شباهت‌ها و پیوندها با «مه زاد (قهرمان دوران‌ها)»
.

سه‌گانهٔ «کوئوت شاه کش» و «مه زاد» هر چند نویسندگان مختلفی دارند اما هر دو نویسنده در ساخت جهان‌هایی خشن و ناپایدار بسیار موفق عمل کرده‌اند و هر دو داستان‌ جهانی‌هایی غنی با سیستم‌های جادویی منحصربه‌فرد را به تصویر کشیده‌اند و داستان را با فرهنگ ادغام کرده‌اند و همین باعث شده است طرفداران ژانر فانتزی حماسی از مطالعهٔ چنین کتاب‌هایی لذت ببرند.

• سیستم‌های جادویی پیچیده و ساختار یافته: هر دو کتاب جادویی با قوانین واضح و منطقی را نشان می‌دهند و همین این دو کتاب را برای خوانندگانی که از داستان‌های حماسی، فانتزی و جادویی لذت می‌برند جذاب کرده است.
• شخصیت‌های اصلی باهوش و بااستعداد: قهرمانان هر دو کتاب ذاتاً افرادی باهوش و بااستعداد هستند که از آغازهای دشوار و فروتنانه برمی‌خیزند و از عقل، عزم و مهارت‌های خود برای غلبه بر چالش‌های داستان استفاده می‌کنند.
• تراژدی و رشد شخصی: هر دو کتاب شخصیت‌هایی رنج‌دیده دارند که از فقدان‌های شخصی زودهنگام رنج می‌برند و همین تراژدی‌ها زندگی‌شان را شکل می‌دهد و کتاب‌ها به کاوش‌های عمیق عاطفی می‌رسند. قهرمانان هر دو کتاب، برای کشف حقایق پنهان یا جست‌وجوی عدالت تلاش می‌کنند.
• افسانه در مقابل واقعیت: مه زاد با پیشگوهایی تحریف شده و سوءتفاهمات تاریخی سروکار دارد، کوئوت شاه کش با شهرت افسانه‌ای خودِ کوئوت بازی می‌کند و شکاف بین آنچه مردم در مورد او باور دارند و واقعیت ناقص زندگی‌اش را نشان می‌دهد.
• داستان‌های عمیق و فلسفی: هر دو مجموعه فراتر از داستان‌هایی فانتزی و نبردهایی خیالی هستند و به پرسش‌های عمیق‌تری می‌پردازند. چه چیزی کسی را قهرمان می‌کند؟ هزینهٔ دانش و قدرت چیست؟ چگونه باور و ادراک ما واقعیت را شکل داده‌اند؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که حین خواندن این کتاب‌ها در ذهن شما شکل خواهند گرفت.

سه‌گانهٔ «کوئوت شاه کش» درست مانند «مه زاد» به تضاد بین افسانه‌های شخصی و واقعیت قهرمانان انسانی پرداخته است. هر دو مجموعه با توسعهٔ شخصیت‌ها، مطرح کردن سؤالات فلسفی، خلق دنیایی منحصربه‌فرد و رمزوراز پنهان پشت ماهیت واقعی دنیا به پیش می‌روند و داستانی فراموش نشدنی بر جای می‌گذارند.

سخن پایانی 
.

رمان «مه زاد (قهرمان دوران‌ها)» با پایان رضایت‌بخشِ خود، نمونهٔ قابل‌توجهی از این است که چگونه ادبیات فانتزی می‌تواند فراتر از یک ماجراجویی ساده پیش برود و به کاوش در تجربیات عمیق انسانی بپردازد. نویسنده در این رمان از طریق شخصیت‌های پیچیده، جهان‌سازی متفکرانه و مضامین فلسفی‌اش، خوانندگان را به تفکر دربارهٔ معنای فداکاری، مسئولیت قدرت و مبارزهٔ مداوم بین امید و ناامیدی دعوت می‌کند.

ساندرسون فقط یک داستان ساده روایت نکرده است؛ بلکه جهانی ساخته است که واقعی به‌نظر می‌رسد و شخصیت‌هایی که با تهدیدات خارجی و درگیری‌های داخلی روبه‌رو هستند. آنچه جلد آخر مه زاد را به‌شدت به‌یادماندنی می‌کند، تعادلی است که میان درونگری و عمل برقرار کرده است. با این‌که طرح داستان پُر از تعلیق، نبرد و لحظات دراماتیک است، ولی در قلب داستان، عمقِ عاطفی آن نهفته است.

این رمان تأملی بر قدرت پشتکار، اهمیت درک دیگران و امیدی است که حتی در تاریک‌ترین زمان‌ها نیز می‌تواند پدیدار شود. برای هر کسی که از خواندن یک داستان حماسی پُرمعنا و متفاوت لذت می‌برد، این مجموعه تبدیل به تجربه‌ای رضایت‌بخش و تأمل‌برانگیز خواهد شد.

ساندرسون در جلد آخر مجموعه‌اش به ما یادآوری می‌‌کند که قهرمانی واقعی تنها به قدرت یا شهرت نیست، بلکه در تمایل به فداکاری نهفته است.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
.

همان‌طور که پسربچه‌ای به‌زحمت در امتداد کناره‌ی خاکریز به پیش می‌آمد، فاترِن نگاهش را بالا آورد. آن‌ها تقریباً سنگربندی را به پایان رسانده بودند. این فکر دروف بود، قبل از آنکه امیدش را از دست بدهد. شهری نسبتاً بزرگ با حدود هفت‌هزار نفر جمعیت که ساخت خاکریز دفاعی گرداگرد آن کار زیادی برده بودو

فاترِن تقریباً هزار سرباز واقعی داشت. جمع کردن این تعداد سرباز از میان چنین جمعیت کوچکی کار خیلی سختی بود؛ شاید می‌توانست روی هزار سرباز دیگر که کوچک‌تر، پیرتر یا بی‌تجربه‌تر از آن بودند که بتوانند به‌خوبی بجنگند هم حساب کند. واقعاً نمی‌دانست که ارتش کولوس‌ها چقدر بزرگ است، اما باید بیش از دو هزار نفر باشند که در این صورت خاکریز برایشان چندان سودی نداشت. 

پسر ـ سِو ـ بالاخره به فاترِن رسید. سِو گفت: «فَتش! یه نفر داره می‌آد!»

فاترن پرسید: «به این زودی؟ دروف گفت که مدتی طول می‌کشه تا کولوس‌ها برسند!»