اگر در جستجوی عناصر سازندۀ هویت و معنویت ایران باشیم، در ترکیب پیچیدۀ اندیشهها و چهرههایی که سازندۀ این معنویتاند، بوسعید، چه در افسانه و چه در حقیقت تاریخیاش، یکی از مایههای اصلی این مفهوم و معنویت است؛ یکی از بزرگترین آموزگاران نیکی و پاکی و آزاداندیشی و بی تعصبّی و انسان دوستی و آزادگی و هوشیاری و سرمستی و روشن بینی و طنز و طهارتِ روحی.
اسرار التوحید از دو جهت واجد اهمیت است. یکی به سبب نثر نویسنده که نمونه ای درخشان از نثر شیرین و استوار و هنوز به تصنع آلوده نشده ی قرن ششم است، و دوم به سبب تعلیقات شفیعی کدکنی. شفیعی در این تعلیقات از هیچ نکته ای فروگذار نکرده. آدم انگشت به دهانِ حجم و نوع اطلاعات موجود در این تعلیقات می ماند